Những kinh nghiệm xây dựng nông thôn mới từ Trực Nội

(QT) - Thực hiện kế hoạch tập huấn cho đội ngũ Tiểu giáo viên cấp tỉnh Quảng Trị về xây dựng nông thôn mới (NTM) năm 2012, Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh vừa tổ chức lớp tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ xây dựng NTM cho đội ngũ cán bộ chủ chốt làm công tác xây dựng NTM của một số cơ quan, đơn vị cấp tỉnh, huyện và thị xã. Tham gia khóa học gồm 40 học viên là đại diện cho các cơ quan, đơn vị cấp tỉnh và lãnh đạo của các phòng ban cấp huyện, thị xã. Đây là lực lượng nòng cốt để tiếp tục triển khai tập huấn lại cho đội ngũ cán bộ xây dựng NTM cấp xã, thôn/bản trong năm 2012 và những năm tới. Khóa học diễn ra trong 8 ngày, trong đó có 3 ngày học lý thuyết với 3 chuyên đề về các chủ trương, chính sách, về xây dựng quy hoạch, kế hoạch và lập đề án xây dựng xã NTM và dành 5 ngày đi tham quan học hỏi kinh nghiệm.

Đoàn tham quan mô hình sản xuất “cánh đồng mẫu lớn” trên 50 ha tại xã Trực Nội, Trực Ninh, Nam Định

Địa điểm tham quan là xã Trực Nội, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định, được coi là điểm sáng trong phong trào xây dựng NTM ở tỉnh Nam Định. Ngày 17/8/2012, đoàn làm việc với Đảng ủy, UBND xã và đi thực tế. Đồng chí Nguyễn Đức Chế, Bí thư Đảng ủy xã cho biết: Trực Nội là một xã thuần nông, kinh tế còn chậm phát triển, giao thông đi lại khá khó khăn, cơ sở hạ tầng không đồng bộ và xuống cấp, ngân sách của xã hạn hẹp, xã không có thế mạnh về các ngành nghề truyền thống, hơn 6 nghìn dân trong xã chủ yếu sống bằng nghề làm ruộng và chăn nuôi nhỏ lẻ. Từ khi được tỉnh chọn 1 trong 10 xã điểm thực hiện xây dựng NTM, lãnh đạo xã xác định đây là thời cơ thuận lợi để phát triển sản xuất nông nghiệp, xây dựng diện mạo mới cho vùng nông thôn... Vì vậy, để chương trình xây dựng NTM thành công, lãnh đạo xã lựa chọn ra những tiêu chí phù hợp nhằm khai thác hết tiềm năng, thế mạnh của địa phương; tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền đến cán bộ, đảng viên và nhân dân thấy rõ vị trí quan trọng của chương trình nhằm huy động tối đa sự tham gia đóng góp của nhân dân. Cùng với đó, việc quán triệt các văn bản chỉ đạo của tỉnh, huyện, đề án thực hiện của xã được triển khai sâu rộng đến cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân. Đài truyền thanh xã thường xuyên, liên tục thông tin về mục tiêu của chương trình xây dựng NTM, khuyến khích mọi tầng lớp trong xã tham gia. Đồng thời, trong quá trình thực hiện xây dựng NTM, việc đóng góp và sử dụng nguồn vốn được xã công khai để người dân thấy rõ hiệu quả và trực tiếp giám sát. Để việc đóng góp không ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân, xã khuyến khích các hộ giàu, hộ khá và trung bình đóng trong một đợt, những hộ nghèo, cận nghèo, hộ gặp khó khăn đột xuất thì đóng thành nhiều đợt, còn với những hộ quá nghèo thì lãnh đạo xã, thôn, các đoàn thể ủng hộ kinh phí và vận động họ hàng, người thân đứng ra hỗ trợ một phần. Đặc biệt, khi xây dựng các công trình thì xã huy động sức dân tại địa phương, Ban quản lý giao cho dân tự làm, tự giám sát nhằm đảm bảo quyền dân chủ của nhân dân, đồng thời để giảm thiểu các chi phí cho mỗi công trình. Nhờ sự đồng thuận của nhân dân, sau 2 năm (2010-2011) thực hiện chương trình xây dựng NTM, chính quyền xã đã chỉ đạo hoàn thành khâu đổi thửa dồn điền đất nông nghiệp theo tiêu chí xây dựng NTM. Đến nay, mỗi hộ dân trong xã chỉ còn 2 thửa canh tác, nhiều hộ chỉ còn 1 thửa so với 5-6 thửa trước đây. Bên cạnh đó, các hộ dân thống nhất tự nguyện hiến đất mỗi khẩu 36 m2 vào quỹ đất công phục vụ cho xây dựng giao thông nội đồng, xây nhà văn hóa... Từ đó, xã đã mở rộng được hàng chục cây số đường giao thông nội đồng từ 1-2 m, rất thuận lợi cho việc ứng dụng cơ giới vào sản xuất; mở mới được gần 2 km đường trục xã, 6 km đường giao thông nông thôn xóm bằng bê tông theo tiêu chí NTM, đắp nền 5 km đường giao thông nội đồng đạt chuẩn NTM. Song song với xây dựng cơ sở hạ tầng, xã cũng đẩy mạnh phát triển các mô hình sản xuất. Xã đã quy hoạch được 4 mô hình sản xuất tập trung trên 50 ha (cánh đồng mẫu lớn) đạt giá trị thu nhập từ 120-150 triệu/ha/năm, mở các xưởng may, xưởng chế biến lương thực, thực phẩm... tạo công ăn việc làm và tăng thu nhập cho các hộ dân. Đồng chí Tô Đình Thức, Chủ tịch UBND xã cho biết thêm: Thành công của xã Trực Nội hôm nay chính là đảng bộ và nhân dân đã có sự thống nhất rất cao trong quá trình triển khai nhiệm vụ xây dựng NTM nên khó khăn mấy cũng rất dễ vượt qua. Ban chỉ đạo, Ban quản lý, các ban phát triển thôn luôn bám sát 19 tiêu chí về NTM, xây dựng quy chế làm việc, phân công nhiệm vụ cho từng thành viên một cách rõ ràng, từng người phụ trách từng tiêu chí. Khi chọn làm điểm, xã mới đạt được 3 tiêu chí: Hệ thống chính trị, an ninh trật tự và hình thức tổ chức sản xuất. Với 16 tiêu chí còn lại, Ban chỉ đạo đã xác định được 3 lĩnh vực cần dành sự ưu tiên đặc biệt, đó là: Giao thông thuỷ lợi, trường học và vệ sinh môi trường. Tuy nhiên, điểm khó nhất cần tập trung đột phá là tìm nguồn vốn đầu tư, vì ngân sách địa phương eo hẹp, kinh phí hỗ trợ của chương trình không nhiều, nguồn đất công nằm tản mạn, thiếu quỹ đất sạch để thực hiện quy hoạch… trong khi đó, hầu hết cơ sở hạ tầng của xã lúc đó đều chưa đạt chuẩn. Phát huy truyền thống cách mạng của xã, chính quyền và nhân dân Trực Nội không ỷ lại, trông chờ vào đầu tư của nhà nước, mà chủ động chung tay xây dựng quê hương, cùng với nhân dân bàn bạc xem việc gì, công trình gì cần làm trước, cần triển khai ngay thì đồng thuận cùng làm. Làm phải rõ ràng, công khai từng việc để người dân thấy rõ hiệu quả và đóng góp xây dựng... Đồng thời, lãnh đạo xã phân công và giao nhiệm vụ cho các cán bộ chủ chốt của xã làm việc cụ thể với các vị chức sắc, có uy tín trong các dòng họ, với các hội đồng hương ở các tỉnh thành, các chủ doanh nghiệp là con em quê hương...để kêu gọi đầu tư, hỗ trợ. Từ cách làm này mà từ đầu năm 2010 đến nay, trên địa bàn xã Trực Nội có hàng chục công trình phúc lợi được hoàn thành hoặc đang thi công nhờ nguồn đóng góp của dân và vốn đầu tư của con em Trực Nội xa quê. Tiêu biểu nhất trong số đó có Trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia và Đền liệt sĩ xã, khánh thành giữa năm 2010 do một doanh nhân người Trực Nội công tác tại Hà Nội đầu tư với tổng số tiền lên tới 12,5 tỷ đồng; Nghĩa trang nhân dân xã cũng được xây dựng từ cuối năm 2010 với khoản hỗ trợ 1 tỷ đồng của Hội đồng hương Trực Nội tại thành phố Hồ Chí Minh và các nơi khác. Nhân dân toàn xã ngoài đóng góp khoảng 5 tỷ đồng tiền mặt còn tự nguyện hiến cho xã 19 ha đất (tương đương khoảng 38 tỷ đồng)... Thành công trong huy động các nguồn lực đóng góp đã giúp Trực Nội sớm hoàn thành đồng bộ quy hoạch tổng thể, mở mang giao thông, đất đai, thuỷ lợi nội đồng và các công trình phúc lợi như: điện, đường, trường, nhà văn hoá, nghĩa trang liệt sĩ... Tính đến thời điểm này, Trực Nội đã hoàn thành 13/19 tiêu chí về xây dựng NTM và xã phấn đấu đến năm 2015 sẽ hoàn thành 6 tiêu chí còn lại, để đạt chuẩn xã nông thôn mới vào năm 2015. Bài, ảnh: ĐỨC DƯỠNG