Người về từ Côn Đảo

(QT) - Những ngày này, khi cả nước hướng về kỉ niệm 44 năm ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, ông Nguyễn Hữu Hiền như được sống lại trong không khí hân hoan, náo nức hàng chục năm về trước.

Ông Nguyễn Hữu Hiền​

Ông Hiền sinh năm 1934, quê ở xã Triệu Đại, huyện Triệu Phong (nay cư trú ở phường 1, TP. Đông Hà), lúc ở quê có tên là Chơn; vào chiến trường được tổ chức đặt tên Chiến, sau lại đổi sang tên Hiền. Ông tham gia quân đội từ năm 1953 ở Tỉnh đội Quảng Trị, khi Hiệp định Giơ-ne-vơ được kí kết đơn vị ông tập kết ra miền Bắc, trong biên chế Trung đoàn 271 đóng quân ở tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh. Trước khi chuẩn bị đưa vào chiến trường miền Nam, ông được cấp trên cho đi học lớp y tá 6 tháng. Tháng 5/1967 khi trở lại Triệu Phong, ông rất háo hức về quê và được biệt phái tăng cường từ đơn vị quân đội sang làm trưởng phòng y tế của huyện, kiêm bí thư chi bộ. Lúc này chính quyền Sài Gòn mở nhiều đợt càn quét, nhằm tiêu diệt, bắt bớ, uy hiếp những người tham gia hoặc có cảm tình với cách mạng. Huyện ủy Triệu Phong tổ chức các lớp học tập quán triệt để cán bộ, đảng viên thấy rõ âm mưu của kẻ thù để có kế hoạch đối phó, ổn định tình hình. Trong một lần về thôn 5, xã Triệu Lăng công tác, ông Hiền không may gặp lúc địch mở trận càn, lúc đó vào khoảng 5-6 giờ chiều ngày 9/7/1968. Vì quá bất ngờ, lại không có hầm bí mật, ông vội chui vào trốn trong căn bếp của một nhà dân ở vùng biển, xung quanh chất nhiều củi nhưng vẫn bị chúng phát hiện và bắt giữ. Với những trận càn liên tiếp, địch đã giăng lưới bủa vây và bắt hàng chục cán bộ cách mạng của huyện Triệu Phong.

Sau khi bị bắt, ông Hiền bị chúng đưa vào giam giữ ở La Vang, sau đó đưa vào đồn Mang Cá, Huế. Bị đánh đập, tra tấn nhiều lần nhưng ông rất gan dạ, không nao núng. Trước sau ông vẫn một mực khai mình là bộ đội, cấp bậc binh nhì, mới đưa vào chiến trường. Chúng không tin vì sao bộ đội lại không đi cùng đơn vị mà về Triệu Lăng một mình, nên khi đưa vào đồn Mang Cá chúng đã tra tấn ông đến gần chết, rồi đưa vào nhà xác. Những đồng đội, tù chính trị thấy ông gan dạ, giữ vững khí tiết của người cách mạng mà khâm phục, biết ơn ông không khai ra đồng đội cũng như tổ chức của mình.

Khi đưa vào nhà xác, tình cờ một người lính đi qua thấy ông còn cử động nên báo đưa ra xe đi cấp cứu ở Bệnh viện Nguyễn Tri Phương. Phải nhiều ngày sau ông mới tỉnh táo, phục hồi sức khỏe. Chúng tiếp tục đưa ông và những người tù khác vào trại Non Nước, Đà Nẵng, đến tháng 10/1968 cùng lúc đưa 300 người tù ra giam ở Côn Đảo.

Trong thời gian ở Đà Nẵng, thấy rõ tinh thần ý chí kiên cường của ông, nên đồng đội tin tưởng giao ông làm tổ trưởng tổ đảng, khi ra Phú Quốc ông được tín nhiệm làm Bí thư chi bộ nhà tù. Tuy thấp bé, nhỏ con, sức khỏe lại yếu nhưng hằng ngày, hằng giờ ông trực tiếp đấu tranh với kẻ thù, giữ vững khí tiết của người cách mạng, không ít lần tham gia tuyệt thực, phản đối sự hà khắc của lao tù. Mặt khác ông cũng ra sức học tập văn hóa, lí luận chính trị, bồi dưỡng và kết nạp vào đảng những người tù có phẩm chất, khí tiết cách mạng. Bọn cai ngục nghi ngờ ông cầm đầu trong những lần đấu tranh nên chúng đưa vào khu vực giam biệt lập, tiếp tục tra tấn, hành hạ, đánh ông gãy 8 chiếc răng nhưng ông Hiền và đồng đội vẫn không khuất phục mà luôn ngẩng cao đầu. Năm 1970 muốn nhổ cái gai trong mắt nên chúng đưa ông đến trại giam ở vùng cao nguyên Plâycu nhưng vùng này chiến sự diễn ra ác liệt nên lại đưa ra Côn Đảo. Cho đến ngày 18/2/1973 thực hiện cam kết tại Hiệp định Pa-ri, ông Hiền cùng với nhiều người khác được trao trả tù binh ở sông Thạch Hãn, Quảng Trị. Lúc này nhiều vùng quê ở Quảng Trị đã được giải phóng.

Sau thời gian được đi nghỉ, an dưỡng, ông được cấp trên cho đi học chính trị ở Trường Đảng Nguyễn Ái Quốc, Hà Nội. Thời gian này, được một người trong quân đội giới thiệu, ông đã làm quen và cưới cô gái làm trong ngành ngân hàng, quê ở tỉnh Hưng Yên. Thế là trải qua bao năm chiến tranh, qua bao trận mạc, bao khổ cực, buồn vui, cuối cùng ông Hiền cũng lập gia đình ở tuổi 40. Học tập xong, ông trở về quê và được cử làm cửa hàng trưởng cửa hàng Dược (của ngành Y tế), sau đó là Giám đốc Công ty Dược ở Đông Hà, đến năm 1985 thì về hưu.

Với những thành tích, chiến công của mình, ông được nhà nước tặng thưởng nhiều huân chương, huy chương cao quý như: Huân chương Độc lập hạng Ba; Huân chương chiến sĩ vẻ vang; Huân chương giải phóng, Huân chương chống Mỹ hạng Nhất…

Ngoài thời gian làm công việc xã hội, ông cùng vợ tích cực trồng trọt, chăn nuôi để có thêm thu nhập nuôi con ăn học, nay các con đã có nghề nghiệp, công việc ổn định và tiếp tục phát huy truyền thống của gia đình, đóng góp vào sự phát triển của xã hội.

Tiếp xúc với ông Hiền, người chiến sĩ, người tù chính trị yêu nước, tôi luôn cảm nhận ở ông tinh thần lạc quan, yêu đời. Năm nay dù bước sang tuổi 85, với hơn 60 năm tuổi Đảng, hằng ngày ông sống vui vầy bên con cháu, tham gia tích cực vào các phong trào của địa phương, được bà con tin tưởng, thương yêu.

Phước An