Nghĩ về đạo đức, tấm gương sáng của người thầy

(QT) - Cách đây hơn 20 năm, khi còn là sinh viên năm thứ 4, Đại học Sư phạm Huế, chúng tôi được nhà trường phân công đi coi thi tuyển sinh vào đại học. Trước khi đi, mọi người được tập huấn về nghiệp vụ coi thi, về tinh thần thái độ của giám thị và cả những việc giám thị không được làm... Do số lượng giáo viên các khoa ở trường đại học ít nên mỗi phòng thi người ta bố trí một giáo viên của trường đại học (làm giám thị 1) và một sinh viên năm thứ 4 ( giám thị 2). Thực hiện quy chế đã được học tập, trước khi thí sinh vào phòng thi, tôi thường kiểm tra rất chặt chẽ, tất cả sách vở, tài liệu mà các em mang theo đều để bên ngoài phòng thi. Ngoài ra tôi còn căn dặn thí sinh không được sử dụng tài liệu, nếu bắt được lập biên bản sẽ hủy kết quả thi.

Thiết nghĩ, thầy cô giáo luôn là tấm gương sáng cho học sinh noi theo, mỗi việc làm, hành động của thầy cô đều có tác dụng giáo dục sâu sắc đối với học sinh. Trong thực tế, đã có nhiều thầy cô giáo để lại những tấm gương cao đẹp về nhân cách, lẽ sống, một đời tận tụy hy sinh vì học sinh thân yêu. Không ít thầy cô giáo đã dùng tiền lương ít ỏi của mình để mua sách vở, giúp học sinh khi gặp khó khăn, hoạn nạn; gần gũi, chia sẻ, thấu hiểu hoàn cảnh của học sinh; nâng đỡ khi các em vấp ngã, động viên dìu dắt khi các em bỏ học giữa chừng với mong muốn thiết tha là học sinh của mình sẽ trở thành những con người hữu ích cho xã hội.

Tôi nghĩ rằng mình đã làm đúng phận sự được giao. Không ngờ thầy giáo dạy đại học của tôi (là giám thị 1 cùng phòng) lại đi ra bên ngoài mang chiếc cặp, tài liệu của một số thí sinh vào phòng thi rồi giao cho hai em nữ và nói trước lớp rằng: “Các em có thể sử dụng tài liệu để làm bài thi”. Chi tiết này nhiều người không tin nhưng nó lại có thực. Việc làm của thầy đã gây tổn thương lớn trong lòng tôi, tôi không hiểu sao thầy lại hành xử sai quy chế như vậy? Đó là sự mất công bằng đầu tiên mà tôi biết được khi bắt đầu bước vào con đường dạy học. Mặc dù cảm thấy bất công, không giữ được tính nghiêm túc của phòng thi nhưng do đang là sinh viên năm thứ 4, lại được thầy dạy dỗ nên tôi đành phải chấp nhận, im lặng trước việc làm sai của thầy. Sau này tìm hiểu mới được biết có người quen đã gửi gắm con em của họ cho thầy! Đó là chuyện xảy ra đã lâu, người trong cuộc cũng cố gắng chôn chặt trong lòng. Còn chuyện ở Trường THPT dân lập Đồi Ngô, Lục Ngạn, Bắc Giang chỉ xảy ra mới đây thôi (trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm học 2011-2012), gây ra nhiều dư luận trong xã hội, đặc biệt là những người quan tâm đến sự nghiệp giáo dục về thái độ không nghiêm túc, coi thường kỷ cương phép nước của cả hội đồng coi thi, từ chủ tịch đến các giám thị. Dĩ nhiên trong đó vẫn có nhiều người tốt nhưng do địa vị, chức phận yếu nên đành im lặng. Điều đau đớn ở đây là những việc làm sai trái, bất công của những người làm thầy đã khiến cho học sinh không chịu được, phải quay video rồi phát tán lên mạng. Lâu nay, thầy cô luôn giáo dục cho học sinh điều hay lẽ phải, chính nghĩa và phi nghĩa, về đạo đức và lẽ sống, về tính cương trực, thẳng thắn và sự tuân thủ pháp luật của người công dân trong một đất nước độc lập, tự do. Vậy mà không hiểu sao khi được giao nhiệm vụ quan trọng, đảm bảo kỷ cương, sự công bằng trong thi cử, các thầy cô lại không thực hiện được những điều đã giảng dạy, lại còn làm những việc rất sai trái khi chuyền bài, ném phao, đưa bài giải từ bên ngoài vào trong phòng thi với sự tiếp tay của nhiều người. Không thể giải thích rằng đây là hành động thương yêu học sinh, vì thương thì phải nghiêm khắc dạy dỗ hết mình, chứ không bắt học sinh phải học thêm, đến lúc vào phòng thi thì tiếp tay cho hành động sai trái, làm mất tư cách, phẩm hạnh của người thầy. Hành động sai trái này cũng đã đẩy học sinh vào hố sâu, làm cho các em chủ quan không cần học, coi thường tri thức, vì nghĩ đã có các thầy cô giúp sức (!?). Mặt khác, điều đó còn tạo ra những thành tích ảo trong thi cử. Phải chăng đó cũng là biểu hiện của sự suy thoái về mặt đạo đức mà cả xã hội phải có trách nhiệm chấn chỉnh. Tiếc rằng, sự việc tiêu cực trong thi cử không chỉ xảy ra ở Trường THPT dân lập Đồi Ngô. Còn nhớ, vào năm 2006-2007, nhiều trường THPT trong cả nước có tỉ lệ thi đỗ tốt nghiệp dưới 10% nay vụt tăng lên 100%. Liệu sự tăng đó có phải do chuyển biến của chất lượng đào tạo hay do có bóng dáng của tiêu cực, của bệnh thành tích, cách tổ chức thi cử thiếu chặt chẽ? Trong kỳ thi tốt nghiệp năm học 2011- 2012, tỉnh Nghệ An có 8 giám thị bị lập biên bản đình chỉ công việc do có những hành động sai trái trong coi thi. Gần đây nhất, kỳ thi tuyển sinh vào đại học vòng 1, diễn ra trong các ngày 4-5/7/2012, bên cạnh một số thí sinh bị lập biên bản cũng có danh sách một số giám thị không làm tròn chức phận của người coi thi. Nếu làm thật nghiêm túc như những năm đầu mới thực hiện “Hai không” thì số giám thị bị lập biên bản sẽ tăng lên rất nhiều. Thiết nghĩ, thầy cô giáo luôn là tấm gương sáng cho học sinh noi theo, mỗi việc làm, hành động của thầy cô đều có tác dụng giáo dục sâu sắc đối với học sinh. Trong thực tế, đã có nhiều thầy cô giáo để lại những tấm gương cao đẹp về nhân cách, lẽ sống, một đời tận tụy hy sinh vì học sinh thân yêu. Không ít thầy cô giáo đã dùng tiền lương ít ỏi của mình để mua sách vở, giúp học sinh khi gặp khó khăn, hoạn nạn; gần gũi, chia sẻ, thấu hiểu hoàn cảnh của học sinh; nâng đỡ khi các em vấp ngã, động viên dìu dắt khi các em bỏ học giữa chừng với mong muốn thiết tha là học sinh của mình sẽ trở thành những con người hữu ích cho xã hội. Vì thế, những thầy cô giáo chân chính và những người quan tâm đến sự nghiệp giáo dục của nước nhà cảm thấy đau lòng trước những việc làm sai trái của không ít giáo viên, không chỉ khi làm nhiệm vụ coi thi mà còn trong sinh hoạt, trong cuộc sống đời thường. Việc kỷ luật nghiêm khắc, luân chuyển họ ra khỏi ngành cũng là điều cần thiết nên làm để không ảnh hưởng xấu đến ngành giáo dục... QUỲNH HƯƠNG