Linh hoạt các giải pháp để thực hiện tốt công tác thanh tra, kiểm tra

QTO - Trong thời gian qua, bám sát hướng dẫn của Bảo hiểm xã hội Việt Nam và các quy định về chức năng thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) theo Luật BHXH số 58/2014/QH13 ngày 20/11/2014, Luật BHYT, Luật Việc làm..., công tác thanh tra, kiểm tra về lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn tỉnh đãđược BHXH tỉnh chú trọng đẩy mạnh triển khai thực hiện. Qua đó, góp phần đảm bảo quyền lợi của người tham gia BHXH, BHYT, BHTN, giúp ngăn ngừa và hạn chế tình trạng vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN của các tổ chức, cá nhân, người lao động (NLĐ) và đơn vị sử dụng lao động (SDLĐ).

Đẩy mạnh tuyên truyền phổ biến các quy định của pháp luật về BHXH, BHYT - Ảnh: B.B

Năm 2021, trước tình hình COVID-19 diễn biến phức tạp, BHXH tỉnh đã triển khai các phương án làm việc linh hoạt, phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương. Ngay từ đầu năm, BHXH tỉnh đã chủ động xây dựng, triển khai thanh tra, kiểm tra chuyên ngành theo kế hoạch và kiểm tra đột xuất tại các đơn vị SDLĐ, cơ sở khám, chữa bệnh (KCB) BHYT có dấu hiệu vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT. Đồng thời, hoàn thành việc kiểm tra toàn diện BHXH cấp huyện, kiểm tra hoạt động của các đại lý thu BHXH, BHYT.

Trong năm 2021, BHXH tỉnh đã tổ chức thực hiện 29 cuộc thanh tra, kiểm tra đối với 56 đơn vị SDLĐ, 12 đại lý thu, 7 đại lý chi trả, 8 đơn vị nội bộ ngành, 3 cơ sở KCB BHYT và triển khai thực hiện kiểm tra, rà soát đối với 39 đơn vị SDLĐ, 4 cơ sở KCB BHYT. Qua thanh tra, kiểm tra đã xử lý thu hồi nợ đọng, truy thu BHXH, BHTN, BHYT, bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp (BHTNLĐ, BNN) tại 48 đơn vị SDLĐ với số tiền 6,2 tỉ đồng/11,7 tỉ đồng. Truy thu BHXH, BHTN, BHYT, BHTNLĐ, BNN đối với 83 NLĐ tại 24 đơn vị SDLĐ với tổng số tiền đã truy đóng và tiền lãi phát sinh do chậm đóng hơn 0,478 tỉ đồng… Yêu cầu các cơ sở KCB BHYT nộp hoàn quỹ BHYT số tiền thanh toán không phù hợp với đề nghị và không đúng quy định.

Có thể thấy, tình hình dịch bệnh kéo dài và diễn biến phức tạp đã làm nảy sinh nhiều khó khăn trong triển khai thực hiện nhiệm vụ của ngành BHXH. Nhiều doanh nghiệp đã phải tạm dừng hoạt động sản xuất, cắt giảm lao động, giảm giờ làm để phòng tránh dịch bệnh. Nhận thức của một bộ phận chủ SDLĐ trong việc thực hiện chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN chưa đầy đủ, dẫn đến thiếu ý thức chấp hành chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN cho NLĐ. Tình trạng trốn đóng, nợ đọng BHXH, BHTN, BHYT với số tiền lớn, thời gian nợ kéo dài vẫn còn xảy ra đã ảnh hưởng đến quyền lợi của NLĐ. Một số đơn vị SDLĐ ngừng hoạt động, tạm ngừng hoạt động hoặc không hoạt động kinh doanh nhưng không báo giảm lao động và không nộp tiền BHXH, BHYT, BHTN, để nợ BHXH, BHYT, BHTN kéo dài, dây dưa dẫn đến không có khả năng chuyển nộp...

Để nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra chuyên ngành, BHXH tỉnh đã tăng cường rà soát, kiểm tra trên cơ sở dữ liệu phần mềm nghiệp vụ của ngành BHXH Việt Nam và hồ sơ đang quản lý để ra thông báo đôn đốc, nhắc nhở các đơn vị. Đồng thời, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động thanh tra, kiểm tra, khai thác, phân tích dữ liệu để đánh giá, xác định dấu hiệu lạm dụng, trục lợi và các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT. Việc triển khai thanh tra, kiểm tra theo hình thức điện tử giúp nâng cao hiệu quả, chất lượng công việc và giảm nhân lực, thời gian tiến hành của các Đoàn thanh tra.

Bên cạnh những kết quả tích cực, công tác thanh tra, kiểm tra của ngành BHXH vẫn còn gặp một số khó khăn, hạn chế nhất định. Đó là do chưa được giao chức năng thanh tra chuyên ngành việc thanh toán, hưởng các chế độ BHXH, BHYT nên khi cơ quan BHXH phát hiện các hành vi sai phạm hoặc có dấu hiệu trục lợi quỹ BHXH, BHYT chỉ có thể từ chối thanh toán hoặc yêu cầu hoàn trả về quỹ BHXH, BHYT và kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý, vì vậy không đủ sức răn đe, không ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm. Trong khi đó, công chức thanh tra của các cơ quan quản lý nhà nước về BHXH, BHYT phải tập trung các nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra theo chức năng chuyên sâu nên việc thanh tra thực hiện chính sách BHXH, BHYT thời gian qua không nhiều, dẫn đến hiệu quả phòng ngừa các vi phạm trong lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN chưa đạt kết quả như mong muốn.

Trưởng Phòng Thanh tra - Kiểm tra BHXH tỉnh Phan Nhật Thành cho biết: “Để hoàn thành tốt các chỉ tiêu, nhiệm vụ được BHXH Việt Nam giao năm 2022, BHXH tỉnh sẽ triển khai đồng bộ các giải pháp trên nhiều phương diện như: Thanh tra chuyên ngành đóng BHXH kết hợp với công tác kiểm tra cấp sổ BHXH, thẻ BHYT, giải quyết thanh toán và hưởng các chế độ BHXH, BHYT, BHTN. Tăng cường thực hiện thanh tra chuyên ngành đối với các đơn vị có dấu hiệu vi phạm pháp luật về BHXH, BHTN, BHYT... Kiên quyết lập biên bản và xử phạt vi phạm hành chính khi phát hiện hành vi vi phạm pháp luật về đóng BHXH, BHYT, BHTN, nhất là hành vi trốn đóng, bảo đảm quyền lợi của NLĐ theo đúng quy định pháp luật”.

BHXH tỉnh cũng sẽ chú trọng nâng cao hiệu quả công tác theo dõi, đôn đốc sau thanh tra, kiểm tra. Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật, các chế tài xử phạt vi phạm về BHXH, BHYT, BHTN nhằm nâng cao hiểu biết của NLĐ và doanh nghiệp, đặc biệt là NLĐ để họ có thể chủ động nắm bắt và bảo vệ quyền lợi của bản thân.

Bảo Bình