Tháo gỡ “điểm nghẽn” từ những “con tàu 67”

(QT) - Quảng Trị hiện có 2.279 tàu cá, trong đó tàu công suất trên 90 CV có khả năng khai thác hải sản xa bờ 178 chiếc, chỉ chiếm gần 8% tổng số tàu thuyền của tỉnh. Do đó, nhu cầu đăng ký đóng mới, nâng cấp tàu theo Nghị định số 67/2014/NĐ-CP ngày 7/7/2014 của Chính phủ (gọi tắt là tàu 67) nhằm khuyến khích ngư dân khai thác hải sản xa bờ ở tỉnh Quảng Trị là trên 200 chiếc. Đồng hành cùng ngư dân Thực hiện Nghị định số 67/2014/NĐ-CP, UBND tỉnh Quảng Trị quyết định phân bổ số lượng tàu cá đóng mới đợt 1 trên địa bàn tỉnh là 25 chiếc. Đến nay toàn tỉnh có 8/25 chủ tàu được Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank) chi nhánh Quảng Trị và Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) chi nhánh Quảng Trị thẩm định hồ sơ và ký kết hợp đồng vay vốn đóng mới tàu cá.

Chiếc tàu vỏ sắt của anh Võ Văn Hữu đang được đóng tại Công ty TNHH đóng tàu Cửa Việt, Gio Linh

Ông Hoàng Minh Thông, Giám đốc Agribank chi nhánh Quảng Trị cho biết, Nghị định 67 (NĐ 67) là “cú hích” để Agribank phát triển mạnh hơn trong đầu tư vào nông, ngư nghiệp, đặc biệt là một tỉnh có thế mạnh về khai thác, đánh bắt hải sản như Quảng Trị, đồng thời xác định đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng đối với ngân hàng có vai trò chủ lực trong phát triển kinh tế nông nghiệp. Vì thế, Agribank chi nhánh Quảng Trị đã ký hợp đồng cho vay đối với 3 dự án đóng mới tàu vỏ thép và 1 dự án đóng tàu vỏ gỗ cho khách hàng ở hai huyện Gio Linh và Triệu Phong. Chúng tôi gặp chủ tàu Võ Văn Hữu ở thị trấn Cửa Việt, huyện Gio Linh trong dịp Agribank giải ngân số tiền 18,25 tỷ đồng (chiếm 95% dự án) để đóng tàu vỏ thép công suất 1.200 CV làm dịch vụ hậu cần nghề cá trên biển. Anh Hữu cho biết đây là chiếc tàu cá vỏ thép lớn nhất tỉnh Quảng Trị được đóng tại Công ty TNHH đóng tàu Cửa Việt. Theo thiết kế tàu dài 35 m, rộng 7,2 m, riêng 3 khoang chứa cá có 3 thể tích gần 300 m 3 , tầm hoạt động 1.500 hải lý, dự trữ nhiên liệu hoạt động đến 30 ngày trên biển. Được biết anh Hữu là khách hàng truyền thống của Agribank huyện Gio Linh, có nhiều kinh nghiệm trong khai thác hải sản trên biển nên được lựa chọn là khách hàng đầu tiên được Agribank ký kết cho vay. Hai chủ tàu còn lại là anh Võ Minh Bình ở xã Gio Hải (Gio Linh), vay 12,45 tỷ đồng và Nguyễn Văn Hóa ở thị trấn Cửa Việt (Gio Linh) vay 12,45 tỷ đồng đóng tàu vỏ thép. Riêng với anh Đinh Văn Trinh ở xã Triệu An (Triệu Phong), vay từ Agribank huyện Triệu Phong 4,5 tỷ đồng đóng mới tàu vỏ gỗ, nghề lưới chụp, trị giá 8 tỷ đồng. Mới đây, tàu của anh Trinh đã hạ thủy ra khơi đánh bắt cá mang theo niềm kỳ vọng lớn lao từ những “con tàu 67”. Anh Trinh cho biết, nếu không có sự hỗ trợ vốn của ngân hàng thì ngư dân không thể thực hiện ước mơ có những con tàu đủ sức vượt sóng to, gió lớn ngoài biển khơi. Cả 4 dự án đóng tàu mà Agribank chi nhánh Quảng Trị ký hợp đồng cho vay vốn thời gian qua là bước khởi động đầu tiên trong tiến trình đầu tư tín dụng theo NĐ 67 mà ngân hàng thực hiện trên địa bàn. Để có được kết quả ban đầu, Agribank chi nhánh Quảng Trị đã chủ động bố trí nguồn vốn, chỉ đạo chi nhánh các huyện ven biển chủ động phối hợp với chính quyền địa phương, tiếp xúc với ngư dân có đủ điều kiện vay vốn, giúp làm thủ tục đảm bảo đồng vốn đến sớm và hiệu quả với ngư dân. Được biết trong thời gian tới, Agribank chi nhánh Quảng Trị sẽ tiếp tục cho thêm nhiều chủ tàu vay vốn đóng tàu vỏ thép cũng như cải hoán tàu cá theo NĐ 67 để từng bước hiện đại nghề biển. Ngoài ra, ngân hàng còn tiếp tục hỗ trợ vay vốn đối với các hộ ngư dân khai thác biển, các doanh nghiệp, cơ sở chế biến, thu mua, xuất khẩu hải sản... Tháo gỡ "điểm nghẽn" Tìm hiểu sự vào cuộc của Agribank chi nhánh Quảng Trị trong quá trình triển khai thực hiện NĐ 67 của Chính phủ, chúng tôi thấy còn một vài vướng mắc về thủ tục từ các ban, ngành, cơ quan chức năng liên quan như vấn đề thuế, bảo hiểm... nhưng Chi nhánh Agribank thực sự là chỗ dựa đáng tin cậy cho ngư dân, là kênh hỗ trợ vốn dồi dào và thuận tiện trong khi đó nhu cầu vay vốn của ngư dân có chiều hướng giảm dần so với nhu cầu ban đầu mới triển khai NĐ 67. Thực tế cho thấy, khi tiếp xúc với nội dung NĐ 67, ban đầu ngư dân rất hồ hởi, nhưng sau khi tìm hiểu kỹ, họ lại đắn đo, cân nhắc. Bởi lẽ, để đóng mới một chiếc tàu không hề đơn giản vì ngư dân cần phải tính toán kỹ lưỡng khi đóng xong phải vận hành chiếc tàu đó như thế nào, có tìm đủ “bạn tàu” đi hay không vì tối thiểu một con tàu ra khơi cần phải có trên 10 người…Đặc biệt, một trong những nguyên nhân chính là yêu cầu vốn đối ứng. Mặc dù ngư dân được vay tới 95% giá trị con tàu để đóng mới tàu vỏ sắt và 70% để đóng tàu vỏ gỗ với lãi suất rất thấp nhưng để đóng được con tàu vỏ sắt có tổng mức đầu tư phổ biến là 15-16 tỷ đồng và từ 7-9 tỷ đồng tàu vỏ gỗ thì số vốn đối ứng của ngư dân là không hề nhỏ. Chia sẻ về thực trạng này anh Trương Hữu Toán, Giám đốc Agribank chi nhánh huyện Gio Linh cho biết trong danh sách huyện phê duyệt ban đầu có 28 hộ nhưng sau đó có nhiều hộ thay đổi xin không đăng ký tham gia nữa. Đến nay, trên địa bàn huyện Gio Linh, Agribank đang đầu tư cho vay 3 dự án đóng mới tàu sắt, trong đó có một dự án đã giải ngân 1,5 tỷ đồng (trên tổng mức vay là 6,5 tỷ đồng) và hai dự án hiện đang thẩm định. Hay như huyện Triệu Phong có số lượng ngư dân đăng ký là 22 hộ nhưng mới có hai hộ được ngân hàng thẩm định và phê duyệt cho vay. Khó khăn nhất trong cho vay theo NĐ 67 là điều kiện vốn đối ứng. Anh Lê Tùng, Giám đốc Agribank chi nhánh huyện Triệu Phong cho biết ban đầu ở huyện có 20 hộ đăng ký vay vốn nhưng vì không có vốn đối ứng nên chưa thể triển khai. Bên cạnh “điểm nghẽn” về vốn đối ứng, qua tìm hiểu ở địa bàn huyện Gio Linh chúng tôi biết có thêm một cái khó nữa là trước đây Agribank Gio Linh cũng đã đầu tư cho vay 40 dự án đánh bắt xa bờ nhưng công suất máy chỉ từ 200-350 CV, không đủ theo tiêu chuẩn của “tàu 67”. Cả 40 dự án này đang khai thác có hiệu quả, đang hoạt động ngoài ngư trường và có nhu cầu vay để nâng cấp, cải hoán tàu nhằm nâng công suất tàu. Mặc dù NĐ 67 có đề cập tới cải hoán, nâng cấp nhưng cơ chế hiện nay mới chỉ cho vay đóng mới tàu, chứ chưa có chủ trương, hướng dẫn cụ thể việc cho vay để cải hoán, nâng cấp tàu. Mặt khác, phía ngân hàng cũng gặp nhiều khó khăn trong việc thẩm định dự toán con tàu vì cho đến nay vẫn chưa có quy định cụ thể về định mức kỹ thuật và giá khái toán để cán bộ tín dụng tham khảo. Ngoài ra, việc thiếu những hướng dẫn cụ thể về thuế cũng khiến nhiều ngư dân băn khoăn. Đơn cử như với thuế giá trị gia tăng, bởi việc đóng một con tàu 10 tỷ đồng, chủ tàu đã phải đóng thuế 1 tỷ đồng nên đã gây ra nhiều khó khăn cho ngư dân. Như vậy, có thể thấy NĐ 67 là một chủ trương đúng đắn, là “đòn bẩy” giúp ngư dân vươn khơi bám biển nhưng để chính sách được triển khai hiệu quả, đặc biệt là dòng vốn được giải ngân nhanh và tới được với nhiều hộ dân hơn nữa, cần có sự chung tay tháo gỡ của không chỉ riêng phía ngân hàng mà cả sự phối hợp đồng bộ và chặt chẽ của nhiều bộ, ngành từ trung ương đến địa phương và người dân trong quá trình triển khai thực hiện. Đặc biệt là tháo gỡ những “điểm nghẽn” về cơ chế như hiện nay. Bài, ảnh: HỒ NGUYÊN KHA