Khu bảo tồn văn hóa dân tộc Mạ, K"ho

(TNO) - Khu bảo tồn dân tộc Mạ, K"ho vừa được Bảo tàng Lâm Đồng phối hợp với Công ty TNHH Bảo Thiên (Lộc Tân, Bảo Lâm, Lâm Đồng) khai trương.

Mạ, K’ho là 2 dân tộc sinh sống lâu đời trên đất Lâm Đồng. Dân tộc Mạ có khoảng 25.237 người, cư trú chủ yếu ở vùng trung và hạ lưu sông Đồng Nai, gồm các huyện Di Linh, Bảo Lâm, Đạ Huoai, Đạ Tẻh, Cát Tiên. Dân tộc K’ho có khoảng 112.723 người, sống chủ yếu ở Di Linh, Đức Trọng, Lạc Dương, bao gồm các nhóm địa phương Chill, Lạch, Srê, Nộp...

Dệt vải là nghề truyền thống nổi tiếng của người Mạ và K’ho. Bông vải được trồng trên rẫy lúa, sợi nhuộm bằng các loại màu tự nhiên lấy từ cây rừng hoặc cây trồng. Dụng cụ dệt thô sơ, hoa văn trang trí với những mô-típ cổ truyền như: khỉ, hổ, dao, xà gạt, mũi tên, chóe rượu cần, cối giã gạo với sản phẩm dệt thường là khố, váy, tấm đắp.

Trong khi đó, nghề đan lát mây tre được coi là thịnh hành và tinh xảo nhất của người Mạ và K’ho. Nguyên liệu từ cây lồ ô, nứa, mây, sim rừng, cói và công cụ đan có xà gạt, dao, dùi, khung đan với sản phẩm đan lát gồm các loại gùi, đồ dùng bắt cá, chụp mối, nia, chiếu... Sản phẩm của các nghề thủ công nhằm phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt của mỗi gia đình và đem trao đổi hàng hóa với những vùng lân cận. Đời sống văn hóa của các dân tộc này ở Tây Nguyên khá phong phú và đa dạng. Chính vì vậy việc thành lập khu bảo tồn cho 2 dân tộc này là điều cần thiết.

Du khách cùng thưởng thức rượu cần với người bản địa

Ông Phạm Hữu Thọ - Giám đốc Bảo tàng Lâm Đồng cho biết, khu bảo tồn văn hóa dân tộc là một hoạt động mới mẻ với các bảo tàng và được khách tham quan, nghiên cứu đánh giá cao. Hoạt động khu bảo tồn văn hóa dân tộc tại Bảo tàng Lâm Đồng nhằm giới thiệu một cách sinh động, hệ thống và khoa học đối với các di sản văn hóa, đặc biệt là các nghề thủ công truyền thống của các dân tộc bản địa tỉnh Lâm Đồng. Song song với hệ thống trưng bày giới thiệu lịch sử Lâm Đồng từ thời tiền sử, sơ sử đến giai đoạn phát triển hiện nay, Bảo tàng Lâm Đồng đã xây dựng một góc không gian văn hóa dân tộc.

Già làng đang thực hiện nghi thức cúng Giàng

Trong đó phục dựng theo lối truyền thống 2 ngôi nhà sàn của dân tộc Mạ, K’ho và tạo sân lễ hội bên cạnh mô hình cồng chiêng Tây Nguyên. Để hình thành và phát triển thành khu bảo tồn, bảo tàng đưa vào thử nghiệm một số loại hình mới, giới thiệu nghề truyền thống nổi tiếng của người Mạ, K’ho... “Việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa cũng nhằm nâng cao ý thức, lòng tự hào của đồng bào dân tộc đối với nền văn hóa của mình” - ông Thọ nói.

Giã gạo

Cũng theo ông Phạm Hữu Thọ, với người thật, việc thật trong các thao tác nghề nhuần nhuyễn, tinh thông, hy vọng khu bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống sẽ hấp dẫn và thu hút du khách đến với bảo tàng. Giúp cho mọi người tiếp cận và tìm hiểu các quy trình sản xuất thủ công, từ những nguyên liệu thô đến các sản phẩm hoàn chỉnh. Như từ cây tre mộc mạc, nghệ nhân dân tộc tạo ra được chiếc gùi, nong, nia... gắn bó hằng ngày với đời sống; hay như từ quả bông, sợi bông qua bàn tay khéo léo của người Mạ, K’ho đã trở thành những tấm thổ cẩm bền đẹp, hấp dẫn với những họa tiết hoa văn phong phú, sinh động... Không chỉ vậy, đến với khu bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống, còn là dịp để mọi người giao lưu, tiếp xúc với các nghệ nhân dân tộc nhằm tìm hiểu thêm về đời sống văn hóa vật chất, tinh thần của cư dân bản địa tại địa phương.

Gia Bình