Giải ngân vốn đầu tư công năm 2025 chậm, tỉnh đôn đốc các ngành, địa phương tăng tốc thực hiện

Theo tổng hợp của Bộ Tài chính, ước tỉ lệ giải ngân vốn đầu tư công đến ngày 30/4/2025 của cả nước đạt 15,56%, tuy nhiên tỉ lệ giải ngân của tỉnh Quảng Trị đạt 7,83% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Hình ảnh minh họa - Ảnh: ST

Mặc dù đã tích cực triển khai các giải pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công năm 2025, nhưng do đang phải đối mặt với nhiều khó khăn và vướng mắc, từ kế hoạch vốn lớn, nguồn thu chưa đảm bảo đến các thủ tục phức tạp và những bất cập trong triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia nên giải ngân của tỉnh chậm so với kế hoạch.

Theo báo cáo ngày 4/5/2025 của Sở Tài chính, tổng kế hoạch vốn ngân sách nhà nước năm 2025 của tỉnh được Thủ tướng Chính phủ giao là 4.829,819 tỉ đồng, kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025 của tỉnh giao là 5.212,819 tỷ đồng, tăng 383 tỷ đồng và bằng 108% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Đến nay, UBND tỉnh đã phân bổ chi tiết 5.205,606 tỉ đồng cho các dự án.

Kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025 chưa được UBND tỉnh phân bổ chi tiết đến nay là 7,213 tỉ đồng, bằng 0,15% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao từ Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo. Nguyên nhân do năm 2023 tỉnh có 3 xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nên không được tiếp tục hỗ trợ trong năm 2025.

Nhiều khó khăn, vướng mắc được Sở Tài chính chỉ rõ là kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025 tăng đáng kể so với các năm trước, trong khi những tháng đầu năm chưa kịp nghiệm thu khối lượng công việc để thực hiện thanh toán.

Bên cạnh đó, nguồn vốn đầu tư từ nguồn thu sử dụng đất và xổ số kiến thiết chiếm tỉ trọng lớn (24%) trong kế hoạch toàn tỉnh, nhưng tiến độ thu ngân sách từ các nguồn này còn chậm, mới chỉ đạt 9% kế hoạch giao, gây khó khăn cho việc triển khai nhiều công trình.

Mặc dù tỉ lệ dự án khởi công mới trong năm 2025 chỉ chiếm 14,4% tổng kế hoạch, nhưng phần lớn các dự án này được bố trí đủ vốn để hoàn thành trong năm. Đáng chú ý, có 13 dự án thiết kế 2 bước với tổng vốn 707 tỉ đồng (trong đó có một số dự án quy mô lớn), đòi hỏi nhiều thủ tục liên quan. Đặc biệt, các dự án văn hóa, bảo tồn, tôn tạo di tích có quy trình thẩm định và phê duyệt kéo dài.

Ngoài ra, một số dự án ODA đã được tỉnh bố trí vốn đối ứng nhưng vẫn chưa thể triển khai và giải ngân do phải chờ hoàn thiện thủ tục đầu tư từ trung ương như dự án Xây dựng cơ sở hạ tầng thích ứng với biến đổi khí hậu cho đồng bào dân tộc thiểu số (CRIEM) đang chờ Chính phủ ký kết hiệp định; dự án Cải tạo vỉa hè đường Hùng Vương (Đông Hà) đang chờ Thủ tướng Chính phủ giao bổ sung vốn nước ngoài trung hạn.

Các dự án được bố trí từ các chương trình mục tiêu quốc gia chủ yếu là công trình đầu tư cơ sở hạ tầng có quy mô nhỏ nên chỉ tổ chức nghiệm thu khi công trình hoàn thành và thực hiện thủ tục giải ngân kế hoạch. Bên cạnh đó, việc triển khai các chương trình còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc hoặc chưa có cơ sở triển khai thực hiện do các văn bản quy định, hướng dẫn thực hiện các chương trình của các bộ, ngành trung ương chưa kịp thời, cụ thể, còn chồng chéo.

Ngoài ra, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng vẫn còn nhiều vướng mắc liên quan đến xác định nguồn gốc đất, giá đất, hồ sơ pháp lý và sự đồng thuận của người dân. Nhu cầu lớn về vật liệu xây dựng như đất, cát cũng gây áp lực lên tiến độ thi công các dự án lớn.

Để khắc phục những khó khăn trên, UBND tỉnh đã và đang triển khai nhiều giải pháp quyết liệt. Theo đó, tỉnh tiếp tục duy trì và nâng cao hiệu quả hoạt động của các tổ công tác giải ngân vốn đầu tư công, tăng cường giao ban, kiểm tra thực địa và chỉ đạo giải quyết kịp thời các vướng mắc. Yêu cầu UBND cấp huyện khẩn trương phân bổ chi tiết kế hoạch vốn và phối hợp chặt chẽ trong công tác giải phóng mặt bằng.

Trong lĩnh vực đấu giá quyền sử dụng đất, UBND tỉnh chỉ đạo các đơn vị, địa phương chủ động xây dựng kế hoạch, đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện hạ tầng và các thủ tục liên quan để sớm tổ chức đấu giá, tăng nguồn thu cho ngân sách.

Tỉnh cũng đặc biệt chú trọng đến việc cải cách, rút ngắn thủ tục hành chính, yêu cầu các sở, ngành áp dụng pháp luật linh hoạt, đẩy mạnh cải cách và xử lý nghiêm các cán bộ gây khó khăn, chậm trễ trong quá trình thực thi nhiệm vụ.

UBND tỉnh cũng giao trách nhiệm cụ thể cho Sở Tài chính theo dõi, tổng hợp và xử lý vướng mắc; Sở Xây dựng tăng cường quản lý giá vật liệu; Sở Nông nghiệp và Môi trường tích cực hướng dẫn chuyển đổi mục đích sử dụng rừng và cấp phép khai thác khoáng sản; Sở Nội vụ đưa kết quả giải ngân đầu tư công là căn cứ đánh giá xếp loại mức độ hoàn thành nhiệm vụ được giao năm 2025 của người đứng đầu cơ quan, đơn vị và tập thể, cá nhân liên quan.

Đối với các chủ đầu tư và ban quản lý dự án, tỉnh yêu cầu nâng cao trách nhiệm, tăng cường kiểm tra, giám sát hiện trường, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan và xây dựng kế hoạch chi tiết để đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn.

Thanh Trúc