Giá viện phí mới được xây dựng như thế nào? (Kỳ 2)

(QT) - Thời gian qua người dân cả nước nói chung rất quan tâm tới giá viện phí mới được xây dựng theo Thông tư 04 liên bộ Y tế- Tài chính. Trong chương trình kỳ họp lần thứ 5, HĐND tỉnh khóa VI diễn ra từ ngày 15-17/8 vừa qua dự kiến sẽ thông qua Đề án giá dịch vụ khám chữa bệnh (KCB) áp dụng tại các cơ sở y tế nhà nước trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. >>> Giá viện phí mới được xây dựng như thế nào? (Kỳ 1) Xây dựng giá viện phí mới: Đừng để người dân ngại bệnh viện Hiện nay dựa vào Thông tư 04 mỗi tỉnh, thành phố có một cách xây dựng đề án tăng giá các dịch vụ theo cách riêng của mình. Có tỉnh xây dựng với mức cao như Khánh Hòa, ĐăkLăk, Gia Lai, Đồng Tháp trung bình 80-95% giá trần, nhưng có những tỉnh xây dựng với mức giá vừa phải như Trà Vinh 53%, Ninh Bình 65%, Quảng Ngãi 67%... Khi xây dựng giá viện phí mới, Sở Y tế Quảng Trị đã căn cứ trên các văn bản của nhà nước, đặc biệt là mức trần của Thông tư 04. Điều mà chúng tôi muốn trao đổi qua bài viết này là bên cạnh các văn bản hướng dẫn của cấp trên khi xây dựng đề án tăng giá viện phí cần chú ý đến thu nhập, điều kiện sống của người dân địa phương và quan điểm thu viện phí cùng với lộ trình thực hiện Thông tư 04.

Bệnh nhân chờ đợi đến lượt khám, chữa bệnh

Hiện nay mức sống của người dân Quảng Trị còn rất thấp, chỉ bằng 2/3 so với bình quân cả nước, tỉnh Quảng Trị lại thường diễn ra thiên tai, dịch bệnh vì thế khi xây dựng giá các DVKT cần chú ý điều này. Đến nay cả tỉnh có 428.000 người, chiếm hơn 70% dân số Quảng Trị tham gia BHYT thì vẫn còn hơn 180.000 người chưa tham gia. Bên cạnh số đối tượng là hộ nghèo, người dân tộc thiểu số được nhà nước bao cấp mua thẻ BHYT, vẫn còn 20% người cận nghèo chưa tham gia BHYT. Như vậy trong tổng số 180.000 đối tượng chưa tham gia BHYT có hàng chục ngàn người cận nghèo, người có thu nhập thấp, họ là những nông dân, ngư dân, người buôn bán nhỏ ở thành thị. Qua khảo sát cho thấy nhiều gia đình ở nông thôn và kể cả một số gia đình buôn bán nhỏ ở thành thị không dễ gì kiếm được một vài trăm ngàn đồng mỗi ngày để chi phí cho cuộc sống và rất nhiều khoản chi phí khác như tiền ăn học của con em, họ không thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo nhưng làm chỉ đủ ăn, không có tích lũy. Nếu phải vào bệnh viện, họ có đủ sức chi trả với các dịch vụ tăng cao? Đó là chưa nói đến việc thực hiện cùng chi trả. Nghĩa là người nghèo đến bệnh viện có thẻ BHYT cũng phải trả 20% giá thuốc và các dịch vụ y tế. Một vấn đề cần nói thêm là trong tổng số 109.000 đối tượng cận nghèo trên địa bàn tỉnh, trước đây mặc dù được nhà nước hỗ trợ 50% để mua thẻ BHYT nhưng tỉ lệ người mua rất thấp ( 3.000 người, tính trong giai đoạn 2009 đến giữa năm 2011) vì không có tiền để trả 50% chi phí còn lại, sau khi có dự án Hỗ trợ Y tế các tỉnh Bắc Trung bộ do Ngân hàng Thế giới tài trợ, các hộ cận nghèo được hỗ trợ thêm 30- 40% giá trị khi mua thẻ và qua quá trình vận động đến nay có hơn 60.000 người có thẻ BHYT. Vấn đề đặt ra là khi dự án Hỗ trợ Y tế các tỉnh Bắc Trung bộ kết thúc vào năm 2016, người cận nghèo mất đi khoản hỗ trợ nêu trên thì sẽ có bao nhiêu người không mua BHYT? Khi đó chắc chắn tỉ lệ hộ cận nghèo mua thẻ BHYT sẽ rất thấp. Khi đau ốm, họ cũng phải tới cơ sở y tế, việc chi trả các dịch vụ cao thực hiện với đối tượng này có phù hợp không?

Việc thực hiện giá theo Thông tư 04 phải có lộ trình, cần tính toán để nâng dần qua từng giai đoạn, người bệnh sẽ cảm thấy nhẹ nhàng, không bị sốc. Hiện nay mức trần các dịch vụ kỹ thuật của Thông tư 04 là quá cao, chỉ áp dụng cho các bệnh viện, các dịch vụ đã đạt chuẩn. Điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, đội ngũ y tế của tỉnh Quảng Trị còn thiếu vì thế cần tính toán để xây dựng giá DVKT cho tương ứng.

Một vấn đề khác cần lưu tâm, đó là quan điểm của nhà nước trong việc thu viện phí. Tại buổi giám sát thực hiện Luật BHXH, BHYT ở Bệnh viện tỉnh gần đây, đồng chí Phạm Đức Châu, UVTVTU, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh khi đề cập tới việc xây dựng giá viện phí mới, đã nhắc lại quan điểm: “Chỉ thu một phần viện phí”, có nghĩa là việc thu viện phí chỉ bù đắp một phần trong tổng chi phí KCB. Nếu tính đúng, tính đủ thì người dân phải nộp quá cao. Thực tế là ngành Y tế khi xây dựng giá viện phí mới cao là do đã tính đúng, tính đủ hoặc tính gần đúng, gần đủ. Trong lúc các cơ sở y tế nhà nước đã được bao cấp một phần về xây dựng cơ sở vật chất, tiền lương của CBCC và các khoản chi trả khác thể hiện ở việc cấp ngân sách trên đầu giường bệnh. Chúng tôi không hiểu vì sao giá giường nằm mỗi ngày ở bệnh viện lại cao hơn giá cũ từ 5- 8 lần (tăng 500%-800%) như ở Bệnh viện tỉnh tùy theo khoa, giá cũ 8.000đ - 12.000đ, giá Sở Y tế xây dựng mới là 40.000đ- 80.000đ (phòng không có điều hòa) trong lúc giường chiếu đã được nhà nước đầu tư mua sắm? Người bệnh sẽ thắc mắc sao giường nằm ở bệnh viện mà lại có giá cao gần như ở các nhà nghỉ? Nếu tính trung bình mỗi giường bệnh thu 50.000đ/ ngày thì trong 1 năm sẽ thu được hơn 18 triệu đồng/ giường. Mỗi phòng kê 5-7 giường thì số tiền thu được sẽ rất lớn. Về tiền khám bệnh từ 3.000đ (tuyến tỉnh) đã được nâng lên 12.000đ. Vậy mỗi ngày có bác sĩ khám tới hơn 40 lượt bệnh nhân thì số tiền thu được là quá lớn, trong lúc đây là bệnh viện nhà nước. Ở tỉnh Trà Vinh, tiền khám bệnh chỉ nâng lên 6.000đ, bệnh viện hạng 3 và tuyến xã, mỗi lần khám chỉ trả 2.000đ-4.000đ. Theo chúng tôi, quan điểm nhân văn “đứng về phía người có thu nhập thấp” cần được thể hiện trong việc xây dựng giá viện phí mới. Đó là chủ yếu tăng các dịch vụ kỹ thuật mà người dân ít chi trả, đây là những dịch vụ được bác sĩ chỉ định khi thật sự cần thiết, còn các dịch vụ người dân sử dụng thường xuyên như khám bệnh, giường nằm điều trị mức tăng phải rất thấp, chứ không thực hiện theo kiểu tính đúng, tính đủ, gần chạm với mức trần của Thông tư 04. Người dân cực chẳng đã phải tới bệnh viện, tới đó các khoản thu không chỉ tăng 100% so với giá hiện tại mà có các dịch vụ tăng gấp hơn 10 lần liệu họ có chịu được không? Hơn nữa có người vì e sợ các khoản thu nên dù đau ốm không dám tới bệnh viện, như vậy việc thực hiện giá viện phí mới có thực sự đảm bảo an dân? Một vấn đề khác cũng cần lưu ý là các cơ sở tư nhân thường căn cứ trên giá quy định của nhà nước để thu các dịch vụ y tế. Khi giá dịch vụ được xây dựng với mức cao cũng làm cho dịch vụ bên ngoài tăng cao. Điều đó sẽ hạn chế nhiều người muốn thực hiện các dịch vụ kiểm tra, xét nghiệm, X quang để kiểm tra sức khỏe . Không ít người đặt câu hỏi việc thu tăng viện phí có đi kèm với chất lượng phục vụ tốt hơn không, khi mà các bệnh viện đang quá tải, thiếu bác sĩ, người bệnh không được khám bệnh và tư vấn chu đáo. Các bệnh viện đã chuẩn bị được những gì cho việc thực hiện giá viện phí mới hay là chỉ thu tiền dịch vụ cao hơn, còn tất cả vẫn như cũ? Ở một địa phương người dân có thu nhập cao như Hà Nội, Sở Y tế cũng chỉ xây dựng giá viện phí mới bằng 73% mức khung Bộ Y tế quy định. Tuy vậy tại cuộc họp HĐND thành phố vừa rồi không thông qua mà yêu cầu Sở Y tế xây dựng giá dịch vụ mới đến năm 2015 cho phù hợp (Báo Tiền Phong ngày 30/7/2012). Cho đến nay nhiều tỉnh, thành phố lớn như Hà Nội, TP HCM, Đà Nẵng, Thừa Thiên- Huế... vẫn chưa áp dụng giá viện phí mới. Vì thế ngành Y tế Quảng Trị còn có nhiều thời gian để nghiên cứu, tính toán kỹ lưỡng, xây dựng giá viện phí mới với mức tăng vừa phải để người dân một tỉnh nghèo như Quảng Trị không phải khốn khó khi vào bệnh viện. Việc thực hiện chính sách viện phí sẽ góp phần bảo đảm an dân, để mọi người khi đến với bệnh viện cảm thấy an toàn, thoải mái, dễ chịu, thân thiện hơn. Bài, ảnh: QUỲNH ANH