Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng ủy đối với chính quyền ở cấp xã, phường hiện nay

(QT) - Đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo (PTLĐ) của Đảng uỷ đối với chính quyền, nhất là ở cấp cơ sở đang đặt ra nhiều vấn đề bức xúc cần có lời giải đáp và tổng kết nghiêm túc. PTLĐ là tổng hợp các nội dung, hình thức, biện pháp để tác động vào đối tượng lãnh đạo, nhằm thực hiện mục đích, mục tiêu chính trị của Đảng. Do nhiệm vụ chính trị của mỗi thời đoạn lịch sử có khác nhau, nên PTLĐ của Đảng cũng co sự thay đổi. Sau 30/4/1975, Đảng ta thực sự cầm quyền trên phạm vi cả nước, lãnh đạo đất nước xây dựng CNXH. Hơn 30 năm chiến tranh cách mạng cùng với cơ chế tập trung quan liêu, bao cấp ít nhiều đã chi phối đến PTLĐ của Đang, đến kiến thức các mặt của cán bộ, đảng viên. Giai đoạn 1975- 1985 thể hiện rõ nhất sự lẫn lộn về chức năng giữa Đảng và chính quyền nhất là ở cấp cơ sở. Có những đồng chí Bí thư Đảng ủy cơ sở trực tiếp ký các đơn có tính chất cụ thể của công dân thuộc chức năng của chính quyền. Thời gian gần đây sự phân định về chức năng giữa Đảng ủy và chính quyền có nhiều tiến bộ, nhưng tình trạng vừa buông lỏng vai trò lãnh đạo, vừa bao biện làm thay công vệc của chính quyền vẫn chưa được khắc phục. Một số UBND tự ý quyết định các vấn đề mà không xin ý kiến chỉ đạo của Đảng ủy. Như vậy buông lỏng vai trò lãnh đạo, bao biện làm thay công việc của chính quyền, hoặc thoát ly vai trò lãnh đạo của Đảng ủy đều không đúng. Hệ quả của bao biện làm thay sẽ làm suy giảm vai trò điều hành và tính năng động sáng tạo của chính quyền.

Một là, tập trung xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt là nhân tố quyết định tạo sự chuyển biến các mặt công tác của Đảng ủy, chính quyền. Bơi cán bộ luôn là “cái gốc của mọi công việc”. Chủ trương lấy phiếu tín nhiệm đối với cán bộ chủ chốt cơ sở là đúng đắn, vừa có ý nghĩa động viên, khích lệ, vừa cảnh báo để họ luôn là những “công bộc” của nhân dân, toàn tâm, toàn ý phục vụ nhân dân. Hai là, thực hiện tốt nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Hai vấn đề này liên quan chặt chẽ với nhau. Một chủ trương, nghị quyết đúng, có tính khả thi trong cuộc sống ngoài trí tuệ của tập thể cấp ủy còn phải coi trọng trách nhiệm cá nhân phụ trách, để khắc phục tình trạng “cha chung không ai khóc”. Ba là, coi trọng khâu tổng kết rút kinh nghiệm về nội dung PTLĐ của Đảng ủy trong từng giai đoạn, lĩnh vực, để nâng tầm trí tuệ, cách thức, phương pháp theo hướng sát thực tiễn cơ sở, vừa tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, vừa không bao biện làm thay công việc của chính quyền. Bốn là, tăng cường sự chỉ đạo, kiêm tra của tổ chức Đảng cấp trên, nhất là đối với những tổ chức cơ sở Đảng yếu kém kéo dài. Với sự giáo dục, bằng những biện pháp cụ thể, có thể tính đến biện pháp tổ chức dù có đụng chạm đến tâm tư tình cảm số ít cán bộ, để loại bỏ những nhân tố cản trở đến sự phát triển vững mạnh của tổ chức Đảng, chính quyền.

Hệ thống chính trị cơ sở bao gồm Đảng, chính quyền, các đoàn thể chính trị xã hội... trong đó Đảng và chính quyền là hai thực thể cột trụ của hệ thống đó; Đảng vừa là một bộ phận, đồng thời là hạt nhân lãnh đạo hệ thống chính trị. Từ cấu trúc bản chất đó, nên chức năng của Đảng và chính quyền cũng có sự khác nhau: Chức năng của Đảng ủy là lãnh đạo chính trị, chính quyền quản lý điều hành bằng pháp luật. Cần phải thấy rằng PTLĐ của Đảng đối với nhà nước ở cấp Trung ương dễ phân định rạch ròi hơn so với cấp cơ sở. Càng xuống cấp cơ sở thì tính chất định lượng cụ thể, tác chiến thể hiện rất rõ. Do đó sự phân định PTLĐ của Đảng ủy ở cấp xã, phường đối với chính quyền cũng chỉ có tính chất tương đối; không thể phân biệt rạch ròi theo một đường thẳng, bên này là của Đảng ủy, bên kia là của chính quyền; giữa Đảng ủy và chính quyền có sự giao thoa vào nhau. Sự có mặt của Đảng ủy trong những tình huống gay cấn, phức tạp là cần thiết, nhưng những vụ việc cụ thể đó phải do chính quyền trực tiếp giải quyết. Bởi vậy cần xây dựng quy chế lãnh đạo của Đảng ủy để xác định làm rõ loại công việc nào đảng ủy lãnh đạo, cho ý kiến; loại công việc nào chính quyền tổ chức thực hiện rồi báo cáo sau; những tình huống có vấn đề liên quan đến chính trị ...phối hợp xử lý như thế nào. Quy chế lãnh đạo càng chặt chẽ, cụ thể bao nhiêu thì càng tiện lợi, thuận lợi trong lãnh đạo, điều hành, quản lý bấy nhiêu. Từ cấp Trung ương đến cấp cơ sở, PTLĐ của Đảng đối với nhà nước, chính quyền đều thông qua hai kênh sau: thông qua tổ chức Đảng và cá nhân đảng viên. Đương nhiên càng xuống cấp dưới thì tính chất cụ thể cả về nội dung và phương thức đều có sự biến đổi. Với tư cách là tổ chức, Ban chấp hành Đảng ủy xã, phường cần tập trung lãnh đạo theo những nội dung, phương thức chủ yếu sau: Trên cơ sở tiềm năng thế mạnh của địa phương, đặc điểm của Đảng bộ, cần xây dựng các nghị quyết, chương trình hành động theo hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phù hợp với quy luật khách quan, thuận lòng dân; quyết định các chủ trương về ngân sách, kinh tế xã hội, xây dựng Đảng, an ninh quốc phòng. Lãnh đạo củng cố kiện toàn tổ chức bộ máy, thống nhất lãnh đạo, quản lý công tác cán bộ; tất cả các khâu trong công tác cán bộ từ quy hoạch, đào tạo, bố trí sử dụng..., Đảng ủy phải quyết định theo nguyên tắc tập trung dân chủ. Tăng cường kiểm tra chính quyền cụ thể hóa các chủ trương của Đảng ủy thành chương trình, kế hoạch, để đảm bảo định hướng, nghị quyết của Đảng ủy. Coi trọng việc kiểm tra, chỉ đạo tổ chức thực hiện, nhằm bổ sung hoàn thiện các chủ trương, nghị quyết; kiểm tra đảng viên chấp hành Điều lệ Đảng, chủ trương, nghị quyết của Đảng. Đồng thời làm tốt việc tổng kết, rút kinh nghiệm của từng nghị quyết. Lãnh đạo việc phối hợp thống nhất giữa các tổ chức trong hệ thống chính trị, nhằm đưa nghị quyết của Đảng ủy đi vào cuộc sống, mang lại lợi ích cho nhân dân lao động. PTLĐ của Đảng ủy bằng công tác tư tưởng, giáo dục thuyết phục, bằng sự nêu gương của cán bộ, đảng viên, chứ Đảng ủy không ra lệnh ép buộc. Sáu nội dung cơ bản trên vừa là nội dung vừa là PTLĐ đặt ra cho Đảng ủy xã, phường phải quan tâm thực hiện tốt. Kênh thứ hai không kém phần quan trọng là thông qua cá nhân đảng viên, cán bộ chủ chốt trong bộ máy chính quyền để điều hành quản lý bộ máy có hiệu quả. Sự hiện diện của các chức danh chủ chốt trong bộ máy chính quyền (UBND) là hợp pháp, hợp hiến vì thông qua bầu cử, tín nhiệm của nhân dân. Đây là điều kiện thuận lợi để những cán bộ chủ chốt này nhanh chóng triển khai nghị quyết của Đảng ủy sớm đi vào cuộc sống. Đồng thời thông qua đội ngũ đảng viên của Đảng bộ để giáo dục vận động quần chúng thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị. Theo chúng tôi để nâng cao chất lượng PTLĐ của Đảng ủy đối với chính quyền và nâng cao vai trò điều hành quản lý của chính quyền cần thực hiện tốt mấy điều kiện sau: Một là, tập trung xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt là nhân tố quyết định tạo sự chuyển biến các mặt công tác của Đảng ủy, chính quyền. Bơi cán bộ luôn là “cái gốc của mọi công việc”. Chủ trương lấy phiếu tín nhiệm đối với cán bộ chủ chốt cơ sở là đúng đắn, vừa có ý nghĩa động viên, khích lệ, vừa cảnh báo để họ luôn là những “công bộc” của nhân dân, toàn tâm, toàn ý phục vụ nhân dân. Hai là, thực hiện tốt nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Hai vấn đề này liên quan chặt chẽ với nhau. Một chủ trương, nghị quyết đúng, có tính khả thi trong cuộc sống ngoài trí tuệ của tập thể cấp ủy còn phải coi trọng trách nhiệm cá nhân phụ trách, để khắc phục tình trạng “cha chung không ai khóc”. Ba là, coi trọng khâu tổng kết rút kinh nghiệm về nội dung PTLĐ của Đảng ủy trong từng giai đoạn, lĩnh vực, để nâng tầm trí tuệ, cách thức, phương pháp theo hướng sát thực tiễn cơ sở, vừa tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, vừa không bao biện làm thay công việc của chính quyền. Bốn là, tăng cường sự chỉ đạo, kiêm tra của tổ chức Đảng cấp trên, nhất là đối với những tổ chức cơ sở Đảng yếu kém kéo dài. Với sự giáo dục, bằng những biện pháp cụ thể, có thể tính đến biện pháp tổ chức dù có đụng chạm đến tâm tư tình cảm số ít cán bộ, để loại bỏ những nhân tố cản trở đến sự phát triển vững mạnh của tổ chức Đảng, chính quyền. Nguyễn Thế Tư