Đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ để nâng cao giá trị nông sản

(QT) - Quá trình CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn, bằng nhiều giải pháp tích cực và cơ chế hợp lý, ngành nông nghiệp đã động viên được sức mạnh của nhân dân và các ngành, các cấp triển khai công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học- công nghệ phục vụ phát triển nông nghiệp bền vững, tạo nền tảng thúc đẩy phát triển kinh tế- xã hội của địa phương. Có thể nói, thủy lợi được xem là biện pháp hàng đầu phục vụ sản xuất nông nghiệp. Nhiều tiến bộ khoa học- kỹ thuật trong lĩnh vực này được ứng dụng mang lại hiệu quả kinh tế- xã hội rõ rệt, như: Bê tông hoá kênh mương; đập cao su; cửa cống composit; điều tiết van đóng xả nước bằng điện; kết hợp lâm nghiệp và thủy lợi để cải tạo vùng cát; xây dựng bản đồ các vùng ngập lụt, thiết lập các trạm đo cảnh báo lũ để đề phòng, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai... Về trồng trọt, ngành nông nghiệp đã khảo nghiệm, chọn lọc đưa vào sản xuất bộ giống có năng suất, chất lượng cao, phù hợp với điều kiện đất đai, khí hậu Quảng Trị như: các giống lúa Khang dân, HT1, HC95, P6, PC6, Xi23, bồ đề X2...; giống ngô lai Bioseed, VN10, nếp lù...; giống sắn KM94, KM98; lạc sen lai, lạc lỳ Tây Nguyên, L14; khoai lang Nhật Bản; giống cà phê Catimo; giống cao su PB235, PB260, Rimm600...

Sản phẩm hồ tiêu Quảng Trị đã được bày bán tại các trung tâm thương mại lớn - Ảnh: PV

Nhiều biện pháp kỹ thuật canh tác tiên tiến cũng được áp dụng vào sản xuất như: gieo lúa sạ hàng, “3 giảm 3 tăng,”, “ 1 phải, 5 giảm”, phòng trừ dịch bệnh tổng hợp IPM, ICM, các loại phân vi sinh, phân bón qua lá; kỹ thuật canh tác trên đất dốc, đất cát, đất bồi ven sông; kỹ thuật thâm canh lúa, ngô, lạc sắn, cao su, cà phê, hồ tiêu... đã từng bước định hình công thức luân canh phù hợp trên từng chân đất. Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp kinh tế kỹ thuật như: giống, thủy lợi, dồn điền đổi thửa, cơ giới hóa trong các khâu sản xuất góp phần tích cực vào rút ngắn thời vụ hè thu từ 15-20 ngày, thu hoạch trước mùa lũ, giảm tổn thất sau thu hoạch... Nhờ đẩy mạnh ứng dụng chuyển giao đồng bộ các tiến bộ khoa học- kỹ thuật vào sản xuất đã góp phần quan trọng đảm bảo cho sản xuất trồng trọt phát triển khá bền vững, sản lượng lương thực ổn định trên 23 vạn tấn/năm; năng suất, chất lượng sản phẩm của các loại cây trồng không ngừng tăng lên so với năm 2010: năng suất lúa tăng 12,7%, ngô tăng 25,9%; sắn tăng 3,5% ... Trong chăn nuôi đã ứng dụng có hiệu quả tiến bộ kỹ thuật chăn nuôi bò lai Sind, giống lợn siêu nạc, vịt siêu thịt, siêu trứng; ngan Pháp, gà Tam hoàng và các giống gia súc, gia cầm địa phương có giá trị kinh tế cao như: lợn bản, gà ri, dê, nhím, thỏ, hươu, nai..., góp phần quan trọng vào chuyển dịch cơ cấu đàn từ số lượng sang chất lượng, chuyển mạnh từ hình thức chăn nuôi quảng canh, tận dụng sang chăn nuôi thâm canh, hình thành nhiều mô hình chăn nuôi trang trại, gia trại theo hình thức tập trung, thâm canh, bán công nghiệp và công nghiệp có hiệu quả kinh tế cao, đảm bảo an toàn dịch bệnh và vệ sinh môi trường. Đến nay, tỷ lệ đàn lợn nuôi thịt theo hướng nạc đạt 85-90%, đàn bò lai Zêbu đạt trên 35% tổng đàn, rút ngắn chu kỳ nuôi lơn thịt từ 6-7 tháng/lứa xuống còn 3-4 tháng/lứa. Về nuôi trồng thủy sản, đã nghiên cứu đưa vào sản xuất nhiều giống thủy sản có năng suất chất lượng cao như tôm sú, tôm thẻ chân trắng, cá chép lai, rô phi đơn tính, cá chình, các rô đầu vuông,... Ứng dụng thành công các tiến bộ kỹ thuật trong việc khai thác đánh bắt thủy sản như máy dò cá Sona, máy kéo lưới vây rút, máy liên lạc bộ đàm tầm xa, nâng cấp hiện đại hóa các tàu thuyền khai thác đánh bắt xa bờ, góp phần quan trọng đưa thủy sản phát triển đúng hướng trở thành ngành kinh tế mạnh của tỉnh. So với năm 2010 sản lượng nuôi trồng thủy sản liên tục tăng, trong đó: cá tăng 1,9%, tôm tăng 45,9%. Năng suất nuôi tôm tăng từ 42,3 tạ/ha năm 2010 lên 61,7 tạ/ha năm 2013. Trong lĩnh vực lâm nghiệp, việc ứng dụng rộng rãi tiến bộ kỹ thuật về giống keo lai giâm hom là yếu tố đột phá để trồng rừng kinh tế thâm canh và phát triển kinh tế từ nghề rừng, góp phần nâng độ che phủ rừng từ 46,7% năm 2010 tăng lên 48,2% năm 2014. Đặc biệt trong những năm gần đây, tỉnh Quảng Trị là đơn vị tiên phong trong cả nước đi đầu trong việc áp dụng chứng chỉ phát triển rừng bền vững theo tiêu chuẩn FSC (đến nay toàn tỉnh đã có trên 10.000 ha diện tích rừng được cấp chứng chỉ FSC, chiếm tới 25% tổng diện tích rừng có chứng chỉ của toàn quốc), tạo điều kiện thuận lợi cho gỗ và các sản phẩm từ gỗ của Quảng Trị thâm nhập được vào các thị trường cao cấp châu Âu, Nhật, Mỹ... Bên cạnh đẩy mạnh sản xuất, nhiều công nghệ tiên tiến đã được ứng dụng vào các khâu chế biến và bảo quản nông sản, như: máy gặt đập liên hợp, xay xát đánh bóng gạo, nghiền thức ăn gia súc, chế biến cà phê ướt, chế biến cao su mủ cốm, gỗ ván sợi MDF, hấp sấy cá bằng lò nhiệt, chế biến bún bánh bằng máy; hầm khí biogas,... góp phần quan trọng vào tăng năng suất lao động nông nghiệp, giảm tổn thất sau thu hoạch, nâng cao giá trị nông sản và khả năng cạnh tranh trên thị trường. Từ năm 2000 đến nay có trên 60 đề tài nghiên cứu, ứng dụng, gần 1.000 mô hình chuyển giao kỹ thuật khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư, hàng trăm sáng kiến cải tiến kỹ thuật đã và đang thực hiện trên tất cả các lĩnh vực mang lại hiệu quả thiết thực. Công tác thu hút, đào tạo nâng cao số lượng, chất lượng đội ngũ nhân lực khoa học và công nghệ ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn không ngừng được chú trọng. Chất lượng đội ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật nông nghiệp ngày càng tăng, có lý luận, có kinh nghiệm thực tiễn và có thể tổ chức, thực hiện tốt các đề tài, dự án khoa học công nghệ cấp ngành, cấp tỉnh; có thể xây dựng và đánh giá các chương trình, dự án, đề án phát triển ngành nói riêng và của tỉnh nói chung một cách có hiệu quả. Đây là tiền đề cơ bản để ngành nông nghiệp tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng khoa học- công nghệ vào sản xuất, góp phần nâng cao đời sống cho nhân dân, thực hiện thành công mục tiêu CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn, xây dựng nông thôn mới ngày càng phát triển giàu đẹp . KHÁNH NGỌC