Dân làng Đông Dương thu nhập khá nhờ cây ném

(QT) - Nếu như 4 năm trước, đầu ra cho cây ném của làng Đông Dương (xã Hải Dương, huyện Hải Lăng, Quảng Trị) chỉ quanh quẩn trong phạm vi làng hoặc các chợ xép khu vực xã thì nay cây ném đã vượt ra khỏi làng Đông Dương, đến các nơi tiêu thụ ở thị xã Quảng Trị, thành phố Đông Hà, huyện Gio Linh, Vĩnh Linh, rồi theo đường bộ xuất hiện ở tỉnh Thừa Thiên Huế, Quảng Bình. Xa hơn, ném được đóng thành kiện vuông vức, lên máy bay tại sân bay Phú Bài, Thừa Thiên Huế đến với mọi miền của đất nước. Ông Phan Văn Quang, Chủ nhiệm Hợp tác xã (HTX) Đông Dương cho biết: “Những người trồng ném của làng Đông Dương đều thành triệu phú nhờ cây ném, không phải chuyện trạng đâu nhé, tôi nói có sách, mách có chứng!”. Sau khi khẳng định chắc nịch như thế, ông Quang tính tiếp: “Ném thu hoạch được nông dân bán tại chỗ cho tư thương với giá 10 - 15 nghìn đồng/kg. Mỗi héc-ta thu hoạch trung bình 5 - 7 tấn ném, ước tính thành tiền khoảng 75 - 80 triệu đồng/ha. Chi phí đầu tư cho cây ném rất thấp, bình quân khoảng 3,5 - 4 triệu đồng/ha do nông dân chủ yếu sử dụng tro bếp, rơm, phân chuồng. Ném rất dễ trồng, dễ chăm sóc, ít sâu bệnh, năng suất cao. Đầu tư 4 triệu đồng để thu về gấp gần 20 lần trong khoảng thời gian 4 tháng thì người trồng ném làng Đông Dương trở thành triệu phú có ngoa không?!”.

Ông Phan Văn Quang, Chủ nhiệm HTX Đông Dương bên vườn ném của xã viên.

Chúng tôi đến khu vực trồng ném của HTX Đông Dương. Trước mắt là khoảng 12 ha đất cát trắng, ném đang lên xanh tốt. Cách đây 4 năm về trước, xã Hải Dương chỉ có khoảng 5 - 7 hộ dân thôn Đông Dương trồng ném. Không phải người dân không cần cù, chịu khó mà do hiệu quả thấp vì không có hệ thống tưới tiêu. Mặt khác, việc vận chuyển vật tư phục vụ sản xuất gặp nhiều khó khăn do hệ thống giao thông nội đồng không đáp ứng được. Hàng chục héc ta đất cát vì vậy bỏ hoang hoá cho cỏ mọc. Trước thực trạng này, Phòng Nông nghiệp huyện phối hợp với Trạm Bảo vệ thực vật huyện hướng dẫn cho HTX Đông Dương quy hoạch các vùng trồng ném một cách bài bản. Công tác quy hoạch tập trung xây dựng các tuyến giao thông nội đồng bảo đảm xe cơ giới vào đến tận vùng trồng ném. Song song với việc cử cán bộ đưa mẫu hàng đi các nơi quảng bá để mở rộng địa bàn tiêu thụ sản phẩm thì hệ thống đường, điện, giếng khoan, máy bơm và hệ thống phun tưới cũng được đầu tư. Bên cạnh đó, người trồng ném được tập huấn các khâu sản xuất đúng quy cách và phòng ngừa các loại sâu bệnh hại cây. Với việc đầu tư đồng bộ về sản xuất, cộng thêm được tập huấn về khoa học kỹ thuật, nông dân làng Đông Dương có thể trồng ném trái vụ. Một nông dân chia sẻ kinh nghiệm: “Thông thường ném mỗi năm một vụ được ươm vào tháng 8 - 12, khi trời bắt đầu mưa. Thu hoạch tháng 3 cho đến tháng 7 năm sau. Hiện nay đã có hệ thống tưới tiêu nên nông dân chuyển sang sản xuất ném trái vụ. Vụ ném này bắt đầu vào tháng 7 (trước chính vụ 1 tháng) vừa tránh được mùa thu hoạch lúa, giải quyết lao động nông nhàn, giá cây ném trên thị trường tăng gần gấp hai lần chính vụ”. Ông Phan Văn Quang cho biết thêm: “Thôn Đông Dương hiện có 74 hộ với 185 lao động có trồng ném. Tới đây, HTX tạo điều kiện để có thêm 300 lao động nông nhàn với thu nhập khoảng 600- 800 nghìn đồng/người/tháng bằng việc trồng ném”. Người sành ăn ném cho biết, như người nghiện uống nước chè xanh, nhìn lá chè biết ngay xuất xứ. Người nghiền ăn ném cũng thế, nhìn hình dáng cây ném, nếu còn do dự thì nhón tay ngắt một mẫu lá cho vào miệng là biết ngay ném ở vùng nào. Ném làng Đông Dương được ưa chuộng vì thân dài mọng, củ ném to giòn, lá săn chắc tứa nước, thơm điếc mũi, lại trị cảm cúm rất tốt. Củ ném giã nhỏ trộn với muối để xoa đắp trên trán và trong người mỗi khi sốt do cúm. Xâu ném thành một chuỗi để đeo quanh cổ tay, cổ chân hoặc như một cái kiềng ở cổ để chữa bệnh suyễn. Củ ném rửa sạch đổ nước vào nấu sôi khoảng 30 phút rồi cho đường đen vào. Đi làm gặp mưa bất ngờ hay bị cảm nắng, chỉ ăn một chén chè ném là giải cảm rất tốt. Nếu vì đột xuất gặp mưa cũng có thể ăn sống chừng mười hạt ném và uống một ly rượu trắng cũng có tác dụng giải cảm. Cây ném sinh trưởng thích hợp ở vùng đất cát hoặc đất có thành phần cơ giới nhẹ, nhiều mùn, tơi xốp và thoát nước tốt, ít chua. Sau khi thu hoạch cây trồng, cày lên phơi ải, dọn sạch cỏ dại và tàn dư, lên luống để thoát nước. Xử lý đất trước khi trồng 3 - 5 ngày. Ném được trồng hàng cách hàng 40cm, cây cách cây 2- 4 cm. Rạch hàng sâu 5-10 cm, bón lót phân chuồng hoai mục, phân lân, san bằng mặt luống, rạch hàng trồng và lấp đất phủ. Sau đó tiến hành phủ lên mặt luống bằng xác thực vật. Người dân trồng ném ở Đông Dương cho biết: “Công thức là thế nhưng không phải cây ném trồng ở vùng nào cũng giống nhau. Cây ném Đông Dương đặc biệt vì được trồng ở vùng đất cũng khá đặc biệt. Đất cát ở làng Đông Dương trắng tinh khiết, không phù sa, không pha tạp chất, tên gọi là cát Bạch Sa. Thế nên cây ném trồng trên đất này có thể thân không mập bằng những vùng đất cát pha hay đất phù sa bồi nhưng đổi lại thân ném cao trắng ngần, lá săn chắc không gãy nên tỷ lệ úng lá thấp, đảm bảo vệ sinh”. Anh Phan Văn Quang cho biết thêm: “HTX Đông Dương sẽ tiếp tục nhân rộng mô hình trồng ném để người dân có thêm thu nhập”. Thấy chúng tôi băn khoăn về quỹ đất, anh Nguyễn Giáp, Trưởng Phòng Nông nghiệp huyện tiếp lời chắc nịch: “Đất còn nhiều lắm, sắp tới cả làng Đông Dương chắc sẽ trở thành triệu phú hết”. Giọng anh đầy lạc quan, tin tưởng. Bài,ảnh: MINH TUẤN