Đại biểu Quốc hội tỉnh đóng góp ý kiến về dự thảo Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi)

(QT) - Sáng ngày 21/11, dưới sự chủ trì của Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, Quốc hội thảo luận tại hội trường về những nội dung còn có những ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi).

Tham gia phát biểu ý kiến góp ý một số nội dung của dự thảo luật, Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị Hồ Thị Minh, Trưởng Ban Tuyên giáo Huyện ủy Hướng Hóa không đồng tình với quy định tại điểm b và c, khoản 2, Điều 23 về: “Cán bộ, công chức, viên chức không được là cổ đông sở hữu từ 10% cổ phần trở lên trong doanh nghiệp, hợp tác xã, bệnh viện tư, trường học tư và tổ chức nghiên cứu khoa học tư, không được là cổ đông sở hữu từ 10% cổ phần trở lên trong doanh nghiệp thuộc lĩnh vực mà trước đây mình có trách nhiệm quản lý trong thời hạn 5 năm kể từ khi thôi giữ chức vụ” với lý do: Việc quy định 10% như dự thảo luật là chưa hợp lý vì còn tuỳ thuộc vào quy mô của doanh nghiệp lớn, nhỏ khác nhau (có thể 10% cổ phần là cả trăm, ngàn tỷ đồng nhưng có thể 10% cổ phần chỉ là vài chục hay trăm triệu đồng).

Đại biểu Hồ Thị Minh phát biểu tại hội trường. Ảnh: NTL

Mặt khác, liệu quy định như trên có phù hợp với quyền con người tại Hiến pháp 2013 hay không? Đó là “Mọi người có quyền sở hữu về thu nhập hợp pháp, của cải để dành, nhà ở, tư liệu sinh hoạt, tư liệu sản xuất, phần vốn góp trong doanh nghiệp hoặc trong các tổ chức kinh tế khác (điều 32). Mọi người có quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm (điều 33).

Ý kiến đại biểu nhất trí với việc mở rộng phạm vi người thân thích của người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị không được làm các công việc tổ chức nhân sự, kế toán - tài vụ, thủ quỹ, thủ kho hoặc làm việc tại các vị trí có nguy cơ phát sinh tham nhũng theo danh mục do Chính phủ quy định trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị Quốc hội nên mở rộng phạm vi về các công việc mà người thân của người đứng đầu không được đảm nhiệm tại cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, cụ thể: Vợ, chồng, con đẻ, con nuôi, con dâu, con rể, bố đẻ, bố nuôi, mẹ đẻ, mẹ nuôi, bố chồng, mẹ chồng, bố vợ, mẹ vợ, anh ruột, chị ruột, em ruột, anh rể, em rể, chị dâu, em dâu….nói chung là người thân thích của người đứng đầu được quy định trong luật là không được bổ nhiệm làm cấp phó cho người đứng đầu.

Vì trong thời gian qua, tại nhiều địa phương có tình trạng “gia đình trị” “cả nhà làm quan, cả họ làm quan” trong cùng một cơ quan, đơn vị, hay cách bổ nhiệm trong một cơ quan “chồng làm cục trưởng, vợ làm cục phó” gây xôn xao, bất bình trong dư luận. Cấp phó là cấp giúp việc cho cấp trưởng, nếu cấp phó là người thân trong gia đình cũng sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ tiêu cực, tham nhũng, thiếu công tâm, khách quan. Vì vậy cần bổ sung quy định trên vào luật để tránh khi áp dụng gặp những khó khăn, vướng mắc.

Về xử lý vụ việc có dấu hiệu tham nhũng được phát hiện qua hoạt động thanh tra, kiểm toán tại Điều 73: Đại biểu đề nghị chọn phương án 1, giữ lại khoản 3,4 của điều này vì cần phải quy định rõ trách nhiệm của cơ quan thanh tra kiểm toán trong việc xử lý các hành vi có dấu hiệu tham nhũng, không chỉ dừng lại đối với việc xử lý và đề nghị xử lý các hành vi tham nhũng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự mà còn phải có trách nhiệm phối hợp chặt chẽ với Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát trong việc xử lý hành vi tham nhũng khi phát hiện hành vi tham nhũng có dấu hiệu tội phạm. Quy định này không chỉ thể hiện sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng trong đấu tranh, xử lý hành vi tham nhũng mà còn giúp quá trình xử lý các hành vi tham nhũng công khai, minh bạch hơn, hạn chế tình trạng xử lý nội bộ, cảm tính, chủ quan hay bao che, dung túng, cho “chìm xuồng” các vụ việc tiêu cực, tham nhũng.

Về vai trò và trách nhiệm của báo chí tại Điều 98: Ý kiến đại biểu đề nghị Quốc hội xem xét lại việc dự thảo luật có bổ sung thêm quy định: “trách nhiệm của báo chí là phát hiện vụ việc tham nhũng”; Luật Báo chí 2016 quy định báo chí có chức năng “đấu tranh phòng, chống các hành vi vi phạm pháp luật và các hiện tượng tiêu cực trong xã hội”, tuy nhiên nếu xét về trách nhiệm phát hiện tham nhũng thì nó phải thuộc về các cơ quan được quy định tại Chương IV (kiểm tra, tự kiểm tra của cơ quan, đơn vị; qua công tác thanh tra, kiểm toán, giám sát, điều tra của các cơ quan chức năng). Trong quá trình tác nghiệp, báo chí có thể góp phần phát hiện vụ việc tham nhũng nhưng khi đã khoác cái áo “trách nhiệm” cho báo chí thì để phát hiện tham nhũng đồng nghĩa với việc cơ quan báo chí phải được quyền kiểm tra, điều tra như các cơ quan chức năng, như vậy là không phù hợp với chức năng, vai trò của cơ quan báo chí.

Nguyễn Thị Lý (tổng hợp)