Chiến thắng Điện Biên Phủ, mốc son lịch sử

(QT) - Cách đây vừa tròn 60 năm, sau 56 ngày đêm chiến đấu ngoan cường, dũng cảm, quân dân ta đã làm chủ cứ điểm Điện Biên Phủ, ngày 7/5/1954, lá cờ Quyết chiến quyết thắng của Quân đội nhân dân Việt Nam đã tung bay trên nóc hầm của tướng Đờ cát, đánh dấu sự phá sản hoàn toàn Kế hoạch Na va, kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp xâm lược của nhân dân ta. Để có được chiến thắng vĩ đại “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, quân và dân ta dưới sự lãnh đạo đúng đắn, tài tình của Đảng và Bác Hồ kính yêu đã nhất tề đứng lên, muôn người như một, chiến đấu không tiếc xương máu với kẻ thù xâm lăng. Năm 1953- 1954, cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp của nhân dân Việt Nam đã bước sang năm thứ 8. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ, quân và dân ta đã tập trung lực lượng đánh Pháp trên khắp các chiến trường, đưa quân Pháp vào thế bị động, phải căng ra để đối phó, quân Pháp ở các chiến trường đã ở thế phòng ngự. Từ nhận định không thể thắng được cuộc chiến tranh này, như mục tiêu đã đề ra, Bộ chỉ huy quân đội viễn chinh Pháp ở Đông Dương đã đề ra Kế hoạch Na va nhằm bình định Việt Nam trong 18 tháng để tiến đến một giải pháp thương lượng trên thế mạnh có lợi cho Pháp. Không cho chúng thực hiện mưu đồ của mình, trên khắp các chiến trường, đặc biệt vùng Tây Bắc, duyên hải miền Trung, Tây Nguyên, Thượng, Hạ Lào, quân dân ta dồn dập phản công quyết liệt, buộc quân Pháp phải phân tán lực lượng để đối phó. Nhận rõ ý đồ chiến lược của ta, Bộ chỉ huy quân đội Pháp ra sức tập trung quân, xây dựng lòng chảo Điện Biên Phủ thành một tập đoàn cứ điểm mạnh, nhằm hút chủ lực của quân đội Việt Nam vào cuộc chiến để tiêu diệt. Bộ Chính trị Đảng ta nhận định, đây là thời cơ để tiêu diệt sinh lực địch và quyết định mở chiến dịch tấn công tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ.

Các đơn vị ký kết thi đua thực hiện phong trào 60 ngày đêm hành động tiếp bước chiến sĩ Điện Biên

Điện Biên Phủ là một thung lũng rộng, xung quanh là núi đá vôi, ở phía Tây Bắc nước ta, rất lợi hại cho việc phòng ngự. Pháp đã xây dựng ở đây nhiều công sự kiên cố liên hoàn, rải trên một diện tích rộng, có cả sân bay, hầm ngầm và lập cầu không vận... với một lực lượng gồm 21 tiểu đoàn bộ binh, 3 tiểu đoàn pháo (24 khẩu 105 mm, 20 khẩu 120 mm và 4 khẩu 155 mm), 1 đại đội tăng 10 chiếc, lực lượng không quân chi viện chiến đấu 150 - 250 lần chiếc/ngày. Để đối phó với tình hình trên, ta cũng tập trung một lực lượng quân sự khá mạnh, gồm: các Đại đoàn bộ binh 304, 308, 312, 316, 1 trung đoàn công binh, 1 trung đoàn pháo binh 105 ly, 1 trung đoàn pháo binh 75 ly và súng cối 120 ly, 1 trung đoàn cao xạ 37 ly... Đại tướng Võ Nguyên Giáp làm Tư lệnh chiến dịch; Thiếu tướng Hoàng Văn Thái làm Tham mưu trưởng chiến dịch; Thiếu tướng Đặng Kim Giang làm Chủ nhiệm cung cấp chiến dịch; ông Lê Liêm làm Chủ nhiệm chính trị. Ngày 25/1/1954, các đơn vị bộ đội ta ở vị trí tập kết, sẵn sàng nổ súng đánh địch theo phương châm tác chiến “Đánh nhanh, giải quyết nhanh”. Nhưng nhận thấy địch đã tăng cường lực lượng phòng ngự vững chắc, việc áp dụng phương châm “Đánh nhanh, giải quyết nhanh” khó mà thực hiện được, Bộ Chỉ huy và Đảng ủy chiến dịch đã đưa ra quyết định: Giữ vững quyết tâm tiêu diệt tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, nhưng thay đổi phương châm tác chiến từ “Đánh nhanh, giải quyết nhanh” sang “Đánh chắc, tiến chắc”. Đây là quyết định đúng đắn, nhưng ta cũng gặp không ít khó khăn. Đó là thời gian tác chiến dài hơn, cách đánh cũng khác nên có những việc ta phải chuẩn bị lại từ đầu, nhất là việc tổ chức, bố trí hệ thống hỏa lực chiến dịch. Với địa hình hiểm trở, pháo của ta kéo vào tập trung tại trận địa đã khó khăn, nay thay đổi phương châm tác chiến lại phải kéo pháo phân tán ra các trận địa mới trên các điểm cao tạo thành vòng cung bao vây cứ điểm Điện Biên Phủ để bắn trực tiếp vào các mục tiêu dưới lòng chảo càng khó khăn hơn. Nhưng với tinh thần quả cảm, không quản ngại gian khổ, hy sinh, quân và dân ta đã tìm mọi cách vượt qua thử thách, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Sau khi hoàn thành công tác chuẩn bị, ngày 13/3/1954, ta nổ súng tấn công tuyến phòng ngự vòng ngoài của địch, gồm các cao điểm: Him Lam, Độc Lập, Bản Kéo. Ngay ngày đầu, các Trung đoàn 41, 209 (Đại đoàn 312) đã tiêu diệt gọn cụm cứ điểm Him Lam. Ngày 14/3, các Trung đoàn 88 (Đại đoàn 308) và 165 (Đại đoàn 312) phối hợp chiến đấu san bằng cứ điểm Độc Lập. Ngày 17/3, Trung đoàn 36 (Đại đoàn 308), tiến công làm chủ cứ điểm Bản Kéo. Sau 5 ngày nổ súng, ta đã đập tan tuyến phòng ngự vòng ngoài của cứ điểm Điện Biên Phủ, mở thông cửa vào khu phòng ngự trung tâm, diệt và bắt sống trên 2.000 tên địch. Từ ngày 30/3 và suốt cả tháng 4, cuộc chiến đấu diễn ra vô cùng căng thẳng, ta và Pháp giành đi, giật lại từng khu vực trên các cao điểm có ý nghĩa chiến thuật quan trọng nhằm khống chế phân khu trung tâm đồi A1, C1. Trung tuần tháng 4, lực lượng ta đánh chiếm sân bay Mường Thanh, cắt đứt đường tiếp tế quan trọng nhất của Pháp, khiến chúng lâm vào cảnh nguy khốn, thiếu thốn vật chất, thuốc men, thương vong ngày càng nhiều, tinh thần của địch hoang mang, dao động cao độ. Theo lệnh của Bộ Chỉ huy chiến dịch, sáng 1/5/1954, từ 3 hướng Đông, Tây, Đông - Bắc, các đại đoàn của ta đồng loạt mở đợt tấn công cuối cùng vào trung tâm cứ điểm Điện Biên Phủ. Ngay từ ngày 1/5, Đại đoàn 316 chiếm đồi C1, sáng 7/5 diệt các cứ điểm phòng ngự kiên cố cuối cùng của quân Pháp là đồi C2, đồi A1 và 507. Trưa ngày 7/5, ta dồn lực lượng tổng công kích trên toàn bộ mặt trận. Đến chiều ngày 7/5, lá cờ Quyết chiến quyết thắng của Quân đội nhân dân Việt Nam đã tung bay trên nóc hầm tướng Đờ cát, chiến dịch Điện Biên Phủ hoàn toàn thắng lợi. Ta đã cầm giữ tại chỗ trên 1 vạn lính Pháp và bắt sống toàn bộ Bộ chỉ huy tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ của quân đội Pháp do tướng Đờ cát chỉ huy. Cuộc tiến công chiến lược Đông Xuân 1953- 1954 với đỉnh cao là chiến dịch Điện Biên Phủ là một trận quyết chiến chiến lược, sau 56 ngày đêm chiến đấu dũng cảm, mưu trí, sáng tạo, quân và dân ta đã đập tan toàn bộ cứ điểm Điện Biên Phủ, tiêu diệt và bắt sống 16.200 tên, bắn rơi 62 máy bay, thu 64 ô tô và toàn bộ vũ khí, đạn dược, quân trang, quân dụng của địch; một trận tiêu diệt điển hình nhất, trực tiếp đưa đến việc thực dân Pháp xâm lược phải ngồi vào bàn hội nghị ký Hiệp định Giơ-ne-vơ về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Đông Dương. Thế là sau 9 năm trường kỳ kháng chiến, với phương châm toàn dân, toàn diện, lâu dài, dựa vào sức mình là chính, quân và dân ta đã giành thắng lợi trọn vẹn. Trong chiến dịch Điện Biên Phủ, chúng ta đã huy động 5 đại đoàn chủ lực mạnh tập trung cho một trận quyết chiến chiến lược. Một khối lượng khổng lồ sức người, sức của từ vùng tự do và cả những vùng bị địch tạm chiếm khắp từ Nam đến Bắc đã được huy động. Khoảng 230.000 thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến tình nguyện vượt hàng trăm cây số trong điều kiện giao thông vô cùng khó khăn, phương tiện thô sơ, lại thường xuyên bị địch đánh phá để bạt núi, mở đường, vận chuyển lương thực, thực phẩm, đạn dược... phục vụ cho chiến dịch. Thắng lợi của chiến dịch Điện Biên Phủ có một ý nghĩa lịch sử to lớn, có tác động quyết định đối với cả hai phía mà không một chiến dịch nào đạt tới trong lịch sử cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam chống Pháp. Nó là tác nhân quan trọng đưa đến Hiệp định Giơ-ne-vơ, lập lại hòa bình ở Việt Nam. Thắng lợi Điện Biên Phủ không chỉ cổ vũ nhân dân Việt Nam, nó còn là khâu đột phá mở đầu, cổ vũ các dân tộc ở các nước thuộc địa trên thế giới đứng lên giành độc lập. Đó chính là thắng lợi của đường lối “kháng chiến toàn dân, toàn diện, dựa vào sức mình là chính” của Đảng ta. Từ những giá trị lịch sử và tầm vóc thời đại của chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, mỗi chúng ta cần phải lấy đó làm niềm tin, động lực để tiếp tục vượt qua mọi khó khăn, thử thách, đoàn kết một lòng lập nên nhiều chiến công mới trên mặt trận xây dựng, phát triển quê hương, đất nước, để xứng đáng với công lao to lớn của thế hệ ông cha, đóng góp tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Bài, ảnh: TRẦN QUỐC BẢNG