Cần thực hiện tốt hơn giải pháp hạn chế tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống

QTO - Từ lâu, vấn nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống đã tồn tại dai dẳng ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và để lại nhiều hệ lụy xấu cho gia đình và xã hội; ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe bà mẹ và trẻ em; làm suy giảm giống nòi, chất lượng dân số và nguồn nhân lực. Để hạn chế vấn nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, các địa phương cần thực hiện nhiều giải pháp hữu hiệu, tích cực trong thời gian tới…

Tuyên truyền phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống ở xã A Bung, huyện Đakrông - Ảnh: S.H

Mới đây, Đoàn giám sát của HĐND tỉnh đã làm việc với huyện Đakrông, Hướng Hóa về thực hiện Quyết định số 498/QĐ-TTg, ngày 14/4/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2015 - 2025”. Theo số liệu thống kê của huyện Đakrông, tính từ năm 2016 đến tháng 11/2021, trên địa bàn huyện Đakrông có 484 cặp tảo hôn, trong đó có 81 cặp tảo hôn cả vợ và chồng; 9 cặp hôn nhân cận huyết thống.

Huyện Đakrông đã quyết liệt triển khai thực hiện Quyết định số 498/QĐ-TTg với việc tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến đề án bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng; tập trung mọi nguồn lực để đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, giáo dục giới tính cũng như xây dựng các mô hình, CLB trẻ em… góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cộng đồng trong việc triển khai thực hiện đề án.

Các phòng, ban chuyên môn của huyện Đakrông đã tích cực phối hợp với các địa phương tổ chức lồng ghép tuyên truyền phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Chú trọng việc cung cấp tài liệu về chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên cho trẻ vị thành niên tại các địa phương… Đến nay, số cặp tảo hôn trên địa bàn huyện Đakrông giảm bình quân 9,07%/năm.

Trên địa bàn huyện Hướng Hóa tính từ năm 2017 đến tháng 10/2021 có 680 cặp tảo hôn; không xảy ra tình trạng hôn nhân cận huyết thống. Huyện Hướng Hóa cũng đã triển khai thực hiện Quyết định số 498/QĐ-TTg với việc chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn triển khai tập huấn nâng cao năng lực, kỹ năng vận động, tư vấn, truyền thông thay đổi hành vi về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống cho cán bộ làm công tác dân tộc, văn hóa, xã hội; chú trọng tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức của người dân về tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; tăng cường cung cấp tài liệu về chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên; thực hiện các hoạt động tư vấn, can thiệp, triển khai mô hình điểm thực hiện đề án… Từ năm 2017 đến nay tỉ lệ tảo hôn so với số cặp kết hôn trên địa bàn huyện Hướng Hóa dao động từ 16,6% - 23,23%.

Nguyên nhân khiến vấn nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tồn tại dai dẳng ở vùng đồng bào DTTS được xác định là do công tác lãnh đạo, chỉ đạo của một số cấp ủy đảng, chính quyền địa phương vẫn chưa sâu sát, toàn diện về thực hiện công tác trẻ em cũng như các chính sách, pháp luật liên quan đến công tác phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Nhiều địa phương chưa chủ động, tích cực triển khai tuyên truyền, vận động cũng như có giải pháp giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; thiếu kiên quyết trong việc xử lý các trường hợp vi phạm; một số địa phương chưa nắm chắc tình hình tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống diễn ra trên địa bàn xã; nhận thức của cán bộ các cấp về vấn nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống còn hạn chế, nhất là cấp xã; điều kiện KT - XH vùng đồng bào DTTS còn gặp nhiều khó khăn, tỉ lệ mù chữ còn cao, dẫn đến việc nhận thức, hiểu biết pháp luật còn hạn chế.

Một số phong tục, tập quán lạc hậu trong đồng bào DTTS vẫn chưa được xóa bỏ; việc tuyên truyền về tác hại, nguyên nhân tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống cho đối tượng là học sinh các trường dân tộc nội trú, bán trú còn chưa được chú trọng; còn thiếu sự giám sát, quản lý của gia đình đối với trẻ vị thành niên…

Để hạn chế vấn nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong thời gian tới, huyện Đakrông, Hướng Hóa đã đưa ra nhiều giải pháp hữu hiệu để thực hiện như: Tăng cường và phát huy hơn nữa vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền các cấp đối với công tác phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trên địa bàn huyện thông qua việc ban hành các nghị quyết, kế hoạch và cách làm cụ thể phù hợp với đặc điểm của từng xã, thị trấn.

Phát huy vai trò của MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội các cấp tham gia tuyên truyền, vận động đồng bào DTTS xóa bỏ những hủ tục lạc hậu trong công tác phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; phân công, gắn trách nhiệm của thủ trưởng các cơ quan, đơn vị đỡ đầu các xã, thị trấn trong việc phối hợp hướng dẫn xây dựng và hoàn thiện quy ước thôn, bản không tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, nhằm tạo ra quy tắc ứng xử chung của cộng đồng dân cư trong công tác phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; cung cấp ấn phẩm, tờ rơi, tạp chí, sách, báo, tài liệu tuyên truyền và tổ chức các hội nghị, hội thảo tìm giải pháp ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Các cơ quan, đơn vị liên quan trên địa bàn huyện phối hợp với các trường học tổ chức các buổi nói chuyện chuyên đề, sinh hoạt ngoại khóa cho học sinh các trường THPT, THCS và phụ huynh học sinh tại các xã kết hợp lồng ghép truyền thông về phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; tổ chức tập huấn cho cộng tác viên trẻ em, cán bộ làm công tác dân số, y tế thôn, bản các xã, thị trấn để nâng cao kiến thức, kỹ năng truyền thông, xử lý tình huống…

Quán triệt đến toàn bộ cán bộ và Nhân dân nghiêm túc chấp hành các chế tài xử lý vi phạm hành chính, hình sự đối với các trường hợp tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, xâm hại trẻ em…; kịp thời xử lý các tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc tiếp tay, bao che cho các trường hợp tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống nhằm chấn chỉnh việc thi hành pháp luật liên quan đến công tác phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống…

Sỹ Hoàng