Xây dựng chính quyền cơ sở vững mạnh, nhân tố quyết định thắng lợi trong thời kỳ mới

(QT) - Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 dẫn tới sự ra đời nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Việt Nam và ở vùng Đông Nam Á. Đó là thành quả của cuộc đấu tranh giành chính quyền của nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, mở ra kỷ nguyên mới trong lịch sử dân tộc, kỷ nguyên độc lập, tự do và tiến lên chủ nghĩa xã hội. Sau khi giành được chính quyền việc bắt tay xây dựng và bảo vệ chính quyền, làm cho nó thật sự là công cụ có hiệu lực để cải tạo xã hội cũ, xây dựng thành công xã hội mới, vì hạnh phúc của nhân dân là nhiệm vụ nặng nề, khó khăn và phức tạp nhất. Trong hệ thống chính quyền từ trung ương, tỉnh, huyện và xã, phường, thị trấn ở nước ta hiện nay là cấp trực tiếp, là nền tảng xây dựng chế độ dân chủ của toàn bộ hệ thống chính trị, là cơ quan quản lý hành chính nhà nước thấp nhất, là nơi diễn ra mọi hoạt động và cuộc sống của nhân dân, nơi chính quyền gần dân nhất. Chính quyền cơ sở có một vị trí và vai trò hết sức quan trọng trong việc tổ chức và vận động nhân dân thực hiện đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tăng cường đại đoàn kết toàn dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, huy động mọi khả năng phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo và giữ vững ổn định chính trị - xã hội để thực hiện thắng lợi sự nghiệp đổi mới, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh dân chủ, công bằng, văn minh.

Một góc đảo Cồn Cỏ hôm nay - Ảnh: HỒ CẦU

Thực tiễn cho thấy mọi đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước có được thực hiện tốt hay không đều phụ thuộc vào chất lượng hoạt động của chính quyền cơ sở, mà nhất là phụ thuộc vào phẩm chất, năng lực, trình độ của đội ngũ cán bộ chủ chốt, cán bộ đảng viên trong các tổ chức đảng, chính quyền và các đoàn thể nhân dân ở cơ sở. Chất lượng, hiệu quả hoạt động của chính quyền ở cơ sở có ảnh hưởng rất lớn đến tình cảm, thái độ, niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, quản lý điều hành của Nhà nước. Toàn tỉnh hiện có 141 xã, phường, thị trấn với gần 3.000 cán bộ công chức cấp xã. Thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa IX) ngày 18/03/2002 về “Đổi mới và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở xã, phường, thị trấn” những năm qua, Sở Nội vụ đã phối hợp với các ngành liên quan, tích cực tham mưu cho Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh tập trung chỉ đạo xây dựng, nâng cao chất lượng hoạt động của chính quyền cơ sở, chất lượng của đội ngũ cán bộ, công chức do đó đã có sự chuyển biến tích cực cả về số lượng và chất lượng, việc bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm cán bộ đã được thực hiện đúng tiêu chuẩn, quy định, bước đầu bố trí các chức danh công chức phù hợp với trình độ chuyên môn được đào tạo; việc quản lý, sử dụng công chức đã dần đi vào nền nếp, hầu hết số công chức được tuyển dụng, bổ nhiệm, điều động, luân chuyển ở cấp xã đều có trách nhiệm với công việc và vị trí công tác được giao, luôn nỗ lực phấn đấu, khắc phục mọi khó khăn thử thách để hoàn thành nhiệm vụ, góp phần vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng Đảng, chính quyền, đảm bảo ổn định chính trị, giữ vững quốc phòng và an ninh ở địa phương. Tuy nhiên, cùng với sự nỗ lực, cố gắng của chính quyền cơ sở và sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND các cấp, các ngành trong việc xây dựng nâng cao chất lượng chính quyền cơ sở và đội ngũ CBCC cấp xã thì hiện nay chính quyền cơ sở vẫn còn những tồn tại, hạn chế nhất định. Trước hết do cơ chế áp dụng mô hình thí điểm chính quyền cấp huyện và cơ sở nên cơ cấu có nhiều vấn đề chưa phù hợp, thiếu sự đồng bộ, thống nhất trong quá trình tổ chức thực hiện; biên chế bộ máy nặng nề, tình trạng quan liêu chưa được khắc phục, kỷ cương xã hội chưa nghiêm, năng lực quản lý kinh tế, xã hội còn nhiều hạn chế. Trình độ, phẩm chất, năng lực của một bộ phận cán bộ, công chức cơ sở còn thấp so với yêu cầu, nhiệm vụ, chưa đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn, một số đã qua đào tạo, bồi dưỡng nhưng hầu hết các lớp bồi dưỡng ngắn hạn nên hiệu quả thấp, một số do độ tuổi cao, năng lực hạn chế lại chưa đủ điều kiện nghỉ hưu, chưa có chính sách hỗ trợ hợp lí nhằm động viên, khuyến khích các cán bộ trên nghỉ việc nên chưa thể bố trí, bổ nhiệm được cán bộ trẻ để thay thế. Ở một số địa phương, một số CBCC cấp xã hoạt động chưa thực sự dựa vào pháp luật, đôi khi còn giải quyết công việc theo ý muốn chủ quan, việc ứng xử với nhân dân, với cộng đồng còn nặng về tập quán, thói quen, tình cảm, một số CBCC cấp xã tư tưởng dao động, ngại va chạm trong những thời điểm khó khăn, thậm chí vẫn còn một số ít cán bộ thiếu tinh thần trách nhiệm với nhân dân, chưa thật sự tâm huyết với công việc và có biểu hiện mất đoàn kết, cơ hội, bè phái, cục bộ gia đình, dòng họ đã làm giảm lòng tin của cán bộ và nhân dân. Nhằm phát huy những kết quả đã đạt được và khắc phục những hạn chế trong việc xây dựng, củng cố chính quyền cơ sở góp phần đổi mới mô hình tổ chức chính quyền địa phương theo Hiến pháp năm 2013 sửa đổi, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong thời kỳ mới, thiết nghĩ cần tập trung làm tốt những vấn đề sau: Thứ nhất, mỗi một cán bộ công chức chính quyền cơ sở phải gắn bó mật thiết với nhân dân, dựa vào dân, vì lợi ích của nhân dân, đó là nguồn gốc sức mạnh của chính quyền trong giai đoạn cách mạng hiện nay. Chính quyền cơ sở có vai trò vị trí hết sức quan trọng vì là tầng sâu nhất gắn bó gần nhất với nhân dân, chính quyền là hình thức tổ chức quản lý xã hội, trong đó nhân dân làm chủ, cơ quan quyền lực do dân bầu ra và do đó quyền lực thuộc về nhân dân, đây là bản chất của chính quyền mới xã hội chủ nghĩa. Chỉ có một chính quyền dựa vào nhân dân, bảo vệ quyền lợi của nhân dân về mọi mặt chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội thì chính quyền đó mới có thể vững chắc, chính trị ổn định và làm lành mạnh xã hội. Thứ hai, sức mạnh của chính quyền cơ sở biểu hiện trước hết ở sự trong sạch, vững mạnh trong bộ máy của nó và năng lực tổ chức, quản lý mọi hoạt động kinh tế - xã hội theo pháp luật. Một thực trạng kéo dài trong nhiều năm là bộ máy nhà nước của ta cồng kềnh, nặng nề và kém hiệu lực. Vì vậy, phải thường xuyên đổi mới phương thức hoạt động quản lý hành chính nhà nước, tăng cường sức mạnh của cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, củng cố bộ máy nhà nước tinh gọn, trong sạch, vững mạnh, chống nguy cơ quan liêu hoá, khắc phục chủ nghĩa hình thức, bảo đảm khả năng tự bảo vệ, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cơ quan quyền lực thực chất và hiệu quả thiết thực. Thứ ba, với chức năng quản lý nhà nước trên các lĩnh vực cụ thể của xã hội trên cơ sở tuân thủ các quy định của pháp luật và theo định hướng XHCN, chính quyền cơ sở phải không ngừng chăm lo xây dựng, củng cố phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm cho chính quyền nhân dân vững mạnh. Cơ sở kinh tế - xã hội vững mạnh là yếu tố quyết định sức mạnh của cơ quan nhà nước, ngược lại nhà nước có vai trò quan trọng, là nhân tố quyết định làm cho cơ sở kinh tế - xã hội ở cơ sở ngày càng lớn mạnh. Sẽ là sai lầm nếu chính quyền cơ sở chỉ lo xây dựng bộ máy mà không chăm lo việc phát triển kinh tế, tăng cường củng cố cơ sở kinh tế - xã hội vững mạnh. Thứ tư, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với chính quyền cơ sở; sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định bản chất, sức mạnh và sự tồn tại của chính quyền nhân dân. Đảng lãnh đạo chứ không bao biện làm thay việc của chính quyền. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với chính quyền cơ sở không có nghĩa là Đảng làm lu mờ tác dụng của chính quyền cơ sở, mà ngược lại Đảng nâng cao vị trí, tác dụng, uy tín và ảnh hưởng của chính quyền cơ sở, tăng cường sức mạnh chính quyền cơ sở đủ sức làm tròn sứ mệnh lịch sử của mình, thực hiện chủ trương đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước. NGUYỄN XUÂN OANH