Sáng Xuân bên cột cờ Hiền Lương

Những năm gần đây, mỗi năm ít nhất một lần tôi lại có chuyến về Quảng Trị. Và bao giờ cũng vậy, tôi luôn chọn đi đường bộ với lộ trình xuôi con đường thiên lý Bắc - Nam, để lần lượt được qua các vùng đất từng thân quen gắn bó. Và trong hành trình ấy, cứ mỗi khi bánh xe chạm đất Hồ Xá (huyện Vĩnh Linh) là lòng tôi lại rộn một cảm xúc khó tả. Có gì đó vừa như một niềm vui của người sắp tới đích sau một chặng đường dài, vừa như xúc cảm của đứa con đi xa nay về lại quê nhà.

Toàn cảnh Lễ thượng cờ “Thống nhất non sông” nhân kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng tỉnh Quảng Trị 1/5 (1972-2022) - Ảnh: LÊ TRƯỜNG

Sáng mùng Ba tết Nhâm Dần. Đợt không khí lạnh mang theo gió mùa và mưa không ảnh hưởng tới dòng người đến thăm Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đôi bờ Hiền Lương - Bến Hải. Nhìn biển số xe từ Hà Nội, cùng các tỉnh phía Bắc, rồi TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam, mới thấy không chỉ riêng gia đình tôi chọn cách đón Tết ở miền Trung để sáng xuân này đến thăm nơi đây, một địa danh không thể bỏ qua khi đến Quảng Trị.

Ngắm lá cờ Tổ quốc rộng 96 m2 phần phật tung bay trong gió, lòng tôi rộn bao cảm xúc, những kỷ niệm khó quên thời trai trẻ lại ùa về. Vào mùa hè năm 1972, hầu như mỗi chiều tôi đều cùng đồng đội dong phà trên dòng Bến Hải, qua những nhịp cầu Hiền Lương bị bom Mỹ đánh sập, xuôi Cửa Tùng đưa tăng, pháo qua sông trong chiến dịch giải phóng Quảng Trị.

Và bao giờ cũng vậy, những người lính công binh cầu phà chúng tôi đều hướng ánh mắt lên lá cờ Tổ quốc tung bay, một hình ảnh thân quen mà rất đỗi thiêng liêng, như một cách để được tiếp thêm niềm tin, lòng quả cảm mà vượt qua những thử thách, cam go trước mắt.

Vậy mà sáng nay, khi lần đầu ngắm cờ Tổ quốc tung bay trong thời điểm đất nước vừa bước sang một mùa xuân mới, lòng tôi vẫn rộn lên một cảm xúc thật mới lạ. Có gì đó như niềm tự hào vì những gì đã trải qua thời trai trẻ xen lẫn cảm giác bùi ngùi, lòng biết ơn khi nhớ về những hy sinh của bao đồng bào, đồng chí, đồng đội…

Lại nhớ tới gần 50 năm trước, Tiểu đoàn 2 của Trung đoàn Công binh cầu phà 249 mà đa phần là những chàng trai Hà Nội vinh dự được giao nhiệm vụ bắc chiếc cầu phao nối liền hai bờ Nam-Bắc trong ngày đầu tiên Hiệp định Pari có hiệu lực. Đó là ngày 28/1/1973, nghĩa là chỉ còn vài ngày nữa đến tết Nguyên đán Quý Sửu.

Tôi vẫn nhớ như in cảm giác luyến tiếc vì không được tham gia sự kiện quan trọng này do bị thương và chuyển ra Bắc điều trị từ những ngày cuối tháng Chạp năm 1972. Không được cùng đồng đội chia sẻ niềm vinh dự đó, nhưng qua những dòng thư của đồng đội gửi về, tôi hình dung ra cây cầu đã nối liền hai bờ Nam - Bắc sông Bến Hải để bà con đôi bờ đi lại, thăm hỏi nhau trong những ngày tết Quý Sửu dưới bóng lá cờ đỏ tung bay trong gió xuân.

Cây cầu còn vinh dự được đưa đoàn xe của Chủ tịch Cuba Fidel Castro, nguyên thủ quốc gia đầu tiên trên thế giới vào thăm khi chiến trường Quảng Trị vẫn còn nồng mùi thuốc súng vào tháng 9/1973.

Lễ hội đua thuyền trên dòng sông Bến Hải - Ảnh: M.Đ

Thật ra, đó không phải là lần đầu tiên Trung đoàn Công binh 249 thực hiện nhiệm vụ bắc cầu phao trên dòng sông giới tuyến. Đầu tháng 4/1972, do yêu cầu mở một mũi tiến công theo đường số 1 trong chiến dịch giải phóng Quảng Trị, Tiểu đoàn 1 được lệnh bắc cầu phao tại nơi đây. Đúng 20 giờ ngày 20/2, Tiểu đoàn trưởng Ngô Ngọc Băng nổi hồi còi báo hiệu thông cầu.

Chiếc cầu phao TPP 16 tấn dài 170 m đã nối thông hai bờ Bến Hải sau 18 năm tạm thời chia cắt. Trong giờ phút ấy, những người lính công binh lại hạnh phúc hướng về lá cờ đỏ sao vàng tung bay trên bầu trời Hiền Lương, cùng nhau chia sẻ niềm vui hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Trong suốt những năm đất nước bị chia cắt, để lá cờ Tổ quốc không một phút ngừng tung bay trên bầu trời Vĩnh Linh, Nhân dân, bộ đội, công an vũ trang… trên mảnh đất này đã chiến đấu trên 300 trận lớn, nhỏ. Nhiều cán bộ, chiến sĩ, người dân đã anh dũng hy sinh.

Và ngay trong những ngày tháng 4/1972 ấy, khi cây cầu phao đầu tiên nối liền hai bờ Nam - Bắc, đã có những cán bộ, chiến sĩ của Tiểu đoàn 1, Trung đoàn Công binh 249 chúng tôi hy sinh anh dũng, trong đó có những cán bộ, chiến sĩ trực tiếp làm nhiệm vụ bắc cây cầu lịch sử ấy.

Lịch sử cuộc đấu tranh vì độc lập và thống nhất đất nước đưa mảnh đất tôi đang đứng sáng xuân ấy thành một địa danh không thể nào quên. Hình ảnh cây cầu giới tuyến cùng lá cờ đỏ sao vàng đã được tạc vào tâm khảm bao con dân đất Việt, trong đó có những người lính, những chàng trai Hà Nội vinh dự chiến đấu và cống hiến trong đội hình Trung đoàn Công binh 249 anh hùng năm ấy.

Chợt thấy hạnh phúc khi cùng những người thân yêu có mặt nơi mảnh đất một thời vô cùng gắn bó này trong thời điểm đáng nhớ, mở đầu một mùa xuân mới. Lại tự nhủ, phải sống làm sao để thật xứng đáng với những tháng năm hào hùng mình và đồng đội đã trải qua, xứng đáng với sự hy sinh lớn lao của bao người dân, đồng đội, để một mùa xuân vĩnh viễn tồn tại trên mảnh đất từng một thời máu lửa này.

­ Tạ Việt Anh