Vì sự phát triển của phụ nữ miền núi

(QT) - Vùng dân tộc miền núi tỉnh Quảng Trị có diện tích tự nhiên 313.675 ha, chiếm 68% diện tích tự nhiên của tỉnh, địa bàn gồm 2 huyện Hướng Hóa, Đakrông và một số xã miền núi thuộc các huyện Vĩnh Linh, Gio Linh, Cam Lộ. Dân số toàn vùng tính đến cuối năm 2011 là 35.004 hộ, 153.220 nhân khẩu, chiếm khoảng 25% dân số toàn tỉnh, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số có 14.742 hộ, 73.182 nhân khẩu, chiếm 37,76% dân số toàn vùng. Những năm qua, thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước ưu tiên hỗ trợ đầu tư phát triển kinh tế- xã hội vùng dân tộc miền núi, các chính sách, pháp luật về bình đẳng giới và vì sự tiến bộ của phụ nữ nên đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào các dân tộc thiểu số và miền núi của tỉnh không ngừng được nâng lên, bộ mặt nông thôn miền núi từng bước phát triển khởi sắc. Trên nhiều phương diện của đời sống chính trị, kinh tế, xã hội, người phụ nữ không hề thua kém nam giới; nhận thức về bình đẳng giới đã có những chuyển biến tích cực, những tư tưởng, định kiến xấu về giới đang dần được xóa bỏ.

Khám bệnh cho đồng bào dân tộc thiểu số

Trước đây, do điều kiện kinh tế- xã hội còn gặp nhiều khó khăn, trình độ dân trí thấp, phong tục tập quán của người dân còn lạc hậu nên phụ nữ và trẻ em gái vùng dân tộc miền núi chịu rất nhiều thiệt thòi trong việc tham gia các hoạt động xã hội và cộng đồng. Trong gia đình, người phụ nữ ở vùng dân tộc thiểu số miền núi thường có thời gian làm việc gấp 3 lần nam giới, làm ra phần lớn của cải vật chất, nhưng quyền quyết định bị hạn chế, đặc biệt là quyết định sinh con. Sau khi kết hôn, người phụ nữ bị bó hẹp trong công việc nội trợ và làm nương rẫy, không được quyền quyết định về kinh tế và những việc lớn trong dòng tộc; thậm chí khi gia đình có khách, người phụ nữ không được ngồi ăn chung. Mặc dù là lực lượng lao động chính trong gia đình nhưng họ không có điều kiện tiếp cận các nguồn lực và các công việc có thu nhập cao. Trong cuộc sống hàng ngày, mỗi khi cộng đồng thôn, bản tổ chức lễ hội thì đại đa số là nam giới tham gia, còn nữ giới thường phải lo công việc gia đình, đây cũng là nguyên nhân tác động tiêu cực đến bất bình đẳng giới tại cộng đồng. Để giải phóng phụ nữ ra khỏi “công việc riêng tư của gia đình”, thực hiện quyền bình đẳng giữa nam và nữ, thời gian qua, cấp ủy, chính quyền, Ban Vì sự tiến bộ của phụ nữ từ tỉnh đến cơ sở đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng đến đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh về đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các văn bản của địa phương về phát triển kinh tế- xã hội, an ninh biên giới; vận động đồng bào các dân tộc thiểu số thực hiện đầy đủ các quyền và nghĩa vụ công dân, trong đó tập trung tuyên truyền phổ biến về Luật Bình đẳng giới, Luật Hôn nhân gia đình, Luật Phòng chống bạo lực gia đình... Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục, phổ biến pháp luật về bình đẳng giới và lồng ghép có hiệu quả nội dung bình đẳng giới vào nội dung phát triển kinh tế- xã hội hàng năm và 5 năm của tỉnh; gắn triển khai chiến lược bình đẳng giới với các chiến lược, chương trình mục tiêu khác có liên quan của các cơ quan, đơn vị, địa phương nên nhận thức về giới, vai trò và vị thế của phụ nữ trong xã hội và gia đình từng bước được nâng lên. Trên lĩnh vực kinh tế, UBND tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan tham mưu cấp tỉnh và các huyện miền núi thực hiện tốt chương trình xóa đói giảm nghèo đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số như: Chương trình 134/CP về một số chính sách nhà ở, đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt cho đồng bào dân tộc thiểu số; Chương trình 135/CP về phát triển kinh tế- xã hội các xã đặc biệt khó khăn vùng dân tộc thiểu số và miền núi và Nghị quyết 30a của Chính phủ về Chương trình hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững đối với các huyện nghèo... góp phần phát triển cơ sở hạ tầng, các dịch vụ công cộng, phát triển sản xuất, tạo sự chuyển biến nhanh về đời sống vật chất và tinh thần cho các hộ nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số ở các huyện nghèo nói chung và phụ nữ người dân tộc thiểu số nói riêng. Trong lĩnh vực lao động, việc làm, tỉnh đã ban hành nhiều chính sách, tập trung nguồn lực đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng đa ngành, đa nghề, khuyến khích phát triển các mô hình kinh tế, hỗ trợ vay vốn giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho đồng bào dân tộc miền núi. Thực hiện quyền bình đẳng của phụ nữ trong lĩnh vực lao động, việc làm, Sở LĐ,TB&XH phối hợp với Hội LHPN tỉnh và các ngành liên quan quan tâm giải quyết việc làm, đào tạo nghề, xuất khẩu lao động đối với lao động nữ. Tỷ lệ lao động nữ được tạo việc làm mới đạt 43,5% trong tổng số lao động được tạo việc làm mới. Việc đào tạo cán bộ nguồn cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cũng được tỉnh chú trọng, đã có 176 học sinh được vào học các trường đại học, cao đẳng chế độ cử tuyển theo Nghị định 134/2006/NĐ-CP của Chính phủ. Tại 2 huyện Hướng Hóa và Đakrông, nơi có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, Sở LĐ, TB&XH, Sở NN&PTNT, Sở GD&ĐT đã tổ chức nhiều lớp đào tạo nghề, hướng dẫn áp dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, góp phần giúp đồng bào dân tộc miền núi ổn định cuộc sống và sản xuất đạt hiệu quả cao. Thông qua đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho đồng bào dân tộc thiểu số nói chung và phụ nữ dân tộc thiểu số nói riêng, bà con học tập được kinh nghiệm làm ăn, phát triển kinh tế, nâng cao đời sống, giúp chị em phụ nữ tự tin và bình đẳng hơn trong đóng góp thu nhập cho gia đình. Kinh tế phát triển, nhờ đó các lĩnh vực văn hóa, giáo dục, y tế chuyển biến tích cực, nhận thức về vai trò, vị thế của phụ nữ được nâng lên. Hiện phụ nữ và trẻ em gái vùng dân tộc miền núi đã bình đẳng với nam giới về cơ hội học tập, được cung cấp và thụ hưởng các dịch vụ chăm sóc sức khỏe nói chung và sức khỏe sinh sản/ kế hoạch hóa gia đình nói riêng… Có thể khẳng định việc phối hợp, lồng ghép triển khai các chính sách dân tộc gắn với mục tiêu bình đẳng giới tại vùng dân tộc thiểu số và miền núi trong những năm qua đã đạt được những kết quả tích cực, góp phần thực hiện tốt các mục tiêu bình đẳng giới đã đề ra. Tuy vậy, hiện nay ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, một số nơi vẫn còn phong tục “Bỏ của” (Nhà trai đem tiền và của đến nộp cho nhà gái) theo số lượng mà nhà gái yêu cầu, do đó, khi cô dâu về nhà chồng thì phải làm việc như một cỗ máy đã được mua về để phục vụ công việc cho nhà chồng. Mặt khác, người phụ nữ có thời gian làm việc nhiều hơn, là lực lượng lao động chính, lại không được đại diện cho gia đình tham gia các cuộc họp ở cộng đồng. Đây chính là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng bất bình đẳng giới, trở thành thách thức lớn trong triển khai thực hiện công tác bình đẳng giới và vì sự tiến bộ của phụ nữ vùng dân tộc miền núi hiện nay. Bài, ảnh: MAI LÊ