Vì sao du lịch cộng đồng Klu vắng khách?

(QT) - Nếu so sánh Klu - một địa điểm nằm trên Quốc lộ 9 của xã Đak Rông, huyện Đak Rông - với những địa điểm du lịch cộng đồng ở các tỉnh thành khác của nước ta, những người làm quản lý khẳng định rằng, nơi này hội tụ nhiều điểm mạnh. Bởi vậy, cách đây mấy năm, dự án phát triển du lịch tiểu vùng sông Mê Kông và địa phương đã đầu tư vào đây nhiều tỉ đồng xây dựng một số cơ sở hạ tầng nhất định, với mong muốn tạo một điểm nhấn về du lịch trên tuyến đường xuyên Á. Nhưng từ đó đến nay, du lịch cộng đồng Klu vẫn chưa thu hút được du khách vì nhiều lý do.

Thấy gì ở khu du lịch Klu?

Với vị trí và cảnh quan, Klu được những nhà quản lý tại địa phương ví là “mỏ vàng” đối với hoạt động du lịch. Đơn cử, Klu nằm ngay cạnh Quốc lộ 9 - là tuyến hành lang kinh tế Đông - Tây; Klu ở ngã ba đầu tuyến đường mòn Hồ Chí Minh, cách Cửa khẩu Quốc tế La Lay 60 km, cách Cửa khẩu Quốc tế Lao Bảo 30 km; cùng với vị trí đắc địa, ở Klu có một suối nước nóng rất thích hợp để làm du lịch... Năm 2014, UBND huyện Đakrông đã đầu tư xây dựng ở Klu các hạng mục đường đi bộ, hồ tắm nước nóng, hồ tắm nước lạnh. Trước đó, Dự án phát triển du lịch bền vững tiểu vùng sông Mê Kông tỉnh Quảng Trị đã đầu tư 9,6 tỷ đồng vào đây, biến nơi này thành khu du lịch cộng đồng.

Ngôi nhà sàn bản cổ được phục dựng nguyên bản ở Klu

Trước khi đến Klu, đọc đâu đó mấy dòng giới thiệu, đại ý rằng Klu là điểm dừng chân lý tưởng cho khách du lịch trong và ngoài nước, bởi ở đây có cơ sở hạ tầng được xây dựng quy mô, gồm hệ thống sân, bãi đổ xe, đường đi bộ, khu nhà nghỉ, nhà trưng tâm trưng bày giới thiệu các sản phẩm truyền thống của đồng bào Vân Kiều, hồ tắm nước nóng... Những điểm này tạo nên một cảnh quan tuyệt đẹp, vừa hiện đại, vừa mang tính truyền thống của cộng đồng địa phương.Thế nhưng...

Ấn tượng nhất ở Klu, phải kể đến 15 ngôi nhà sàn bản cổ (thuộc dự án Bảo tồn bản cổ bằng nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa), được phục hồi nguyên bản, mang tính cổ xưa của đồng bào thiểu số Vân Kiều. Những ngôi nhà sàn với mái lá rất đẹp, được bố trí dọc theo các tuyến đường, ở dưới những tán cây và chủ nhà là đồng bào Vân Kiều mến khách, khiến không ít khách đến đây thích thú.

Ông Hồ Ta Hưm (53 tuổi) - chủ nhân một ngôi nhà sàn phục dựng nguyên bản ở Klu - kể rằng, năm 2014 gia đình nhận được một phần hỗ trợ của Nhà nước, nên dựng nhà sàn này. Nhà được dựng xong, gia đình được mời đi tham quan du lịch cộng đồng ở các tỉnh miền Bắc để học hỏi cách làm, rồi được tập huấn nhiều lớp về cách đón khách, tạo sản phẩm đặc trưng... để làm du lịch ngay tại nhà. Từ lúc dựng xong nhà, học xong cách làm du lịch đến nay, ông Hưm đón được 2 đoàn khách. Đoàn đầu tiên 6 người, đoàn thứ 2 có 9 người, và sau nhiều tháng, nay có thêm... tôi nữa.

Hỏi chủ nhà, khách vào thì giới thiệu những gì, ông Hưm chỉ mấy sản phẩm đan bằng mây tre, là những vật dụng trong đời sống của đồng bào. “Ngó nghiêng xíu rồi họ đi, có khách nước ngoài lấy máy ra chụp ảnh. Rứa thôi”, ông Hưm cười. Ngôi nhà sàn của ông Hưm không chỉ phục dựng nguyên bản mà còn to nhất, đẹp nhất bản Klu. Trước nhà, là dãy nhà sàn khác san sát nhau, phía sau là mảnh vườn, cây cối um tùm, trong nhà dù lau dọn sạch sẽ nhưng đông người, nên không được gọn gàng cho lắm. Dạo hết một vòng 15 nhà sàn được phục dựng ở Klu, có gia đình thì biết nghề nấu rượu cần, có người thì dệt thổ cẩm... nhưng chỉ được nghe nói, chứ không được chiêm ngưỡng. Cuối đường bê tông, đi hết dãy nhà sàn là nhà trung tâm trưng bày được xây dựng khá khang trang. Nhưng nhìn lướt cái là hết, chẳng có ấn tượng hay bản sắc gì. Đặc biệt, thiên nhiên ưu đãi cho Klu một suối nước nóng, dù được đầu tư xây dựng nhưng không đến nơi đến chốn, nay các bể ở suối xuống cấp, nhìn chẳng đâu vào đâu.

Phương án khai thác không thể “bằng miệng”

Anh Hồ Hiền, trưởng thôn Klu nói, khi 15 nhà bản cổ cùng cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch được đầu tư xây dựng xong, các hộ gia đình đã bỏ tiền mua sắm chăn, nệm, màn để phục vụ du khách. Theo quy định, mỗi khách đến, ở lại qua đêm nhà nào, thì chủ nhà được phép thu 50 nghìn đồng/ khách. Nhưng trưởng thôn Hiền lại phân vân, họ ở lại thì đi vệ sinh, ăn uống ở đâu? “Thực tế cũng có vài khách lưu trú, nhưng chưa ai thu tiền, vì có làm được gì cho khách đâu”, anh Hiền cho hay. Vì chẳng mấy khách đến, các điều kiện không đảm bảo và cũng không ai tin sẽ có thu nhập từ du lịch, nên đồng bào ở Klu đều chăm chăm đến việc lên rẫy, kiếm miếng ăn.

Anh Hồ Văn Phương, Phó Trưởng phòng Văn hóa huyện Đakrông cho biết, từ lúc được Nhà nước đầu tư, rồi giao cho địa phương quản lý, khu du lịch cộng đồng chưa phát huy được hiệu quả. Theo anh Phương, chưa hiệu quả ở đây vì nhiều lý do, đơn cử như việc trong chờ, ỷ lại của bà con: “Nhà bản cổ dựng lên rất đẹp, nhưng bà con không biết chăm lo vườn tược, vệ sinh xung quanh. Nghề đan lát, dệt mỹ nghệ đặc trưng ở đây thì không đẹp, đào tạo xong thì ai về nhà nấy, chẳng ai nhớ được gì... Nói chung là người làm du lịch ở đây chưa tạo được cảnh quan, bản sắc, hay ẩm thực, cũng như chưa hấp thụ, lưu giữ được gì để hấp dẫn, níu chân du khách”, anh Phương băn khoăn.

Dưới góc nhìn của nhà quản lý, ông Nguyễn Tiến Lực, Phó phòng phụ trách Quản lý du lịch Sở VHTTDL tỉnh và ông Nguyễn Đình Quảng, Phó Giám đốc Trung tâm thông tin xúc tiến du lịch tỉnh Quảng Trị cùng chung quan điểm, rằng Klu hội tụ đủ các điều kiện để trở thành một khu du lịch cộng đồng hút khách. Nhưng với cách làm hiện tại, Klu đang bị lu mờ, chưa thể gọi là một điểm du lịch cộng đồng được. Được biết, dự án ADB (Ngân hàng phát triển Châu Á) đã từng đầu tư ở Klu giai đoạn 1, nhưng tới đây dự án sẽ không tiếp tục đầu tư nữa, mà chuyển sang đầu tư cho Cửa Việt, Cửa Tùng. “Như vậy, Klu hiện tại chưa thể khai thác hiệu quả được mà cần phải đầu tư thêm”, ông Quảng, nhận định.

Tháng 5/2017, UBND huyện Đakrông đã đưa ra phương án quản lý, vận hành, khai thác khu du lịch cộng đồng thôn Klu, với mục tiêu đặt ra mỗi năm đón được... 1.000 đến 1.500 lượt khách, trong đó 70% là khách có lưu trú. Tuy nhiên, biện pháp đưa ra ở đây, trước mắt chỉ là “đẩy mạnh công tác tuyên truyền”, “quảng bá giá trị văn hóa và thiên nhiên”, “nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch”... một cách chung chung. Nếu không được tiếp tục được đầu tư một cách nghiêm túc, thì mục tiêu nói trên, cho dù không lớn lao gì cũng khó thực hiện được.

Lâm Hưng Thơ