Về Bắc Giang thăm cây dã hương nghìn năm tuổi

(QT) - Từ thành phố Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang, chúng tôi vượt qua chặng đường gần 30 km về với thôn Giữa, xã Tiên Lục, huyện Lạng Giang để tận mắt chiêm ngưỡng cây dã hương nghìn năm tuổi. Chính sự trường tồn kỳ lạ và độc đáo của mình, cây đại thụ này trở nên nổi tiếng, thu hút sự quan tâm của du khách và các nhà nghiên cứu trong, ngoài nước. Từ xa, du khách có thể nhìn thấy cây dã hương đại thụ vươn cao hùng vĩ trên vùng quê bán sơn địa có nhiều di tích lịch sử văn hoá. Tọa lạc trên một gò đất cao rộng phía sau đình Viễn Sơn, từ rất lâu cây dã hương đã ban tặng cho vùng đất này một không gian xanh mát và hương thơm thanh dịu. Nhiều vị cao niên ở Tiên Lục cho biết, rất nhiều thế hệ người địa phương khi sinh ra đã thấy cây dã hương tồn tại với dáng vẻ như hiện nay. Các nhà nghiên cứu lịch sử cũng đã chứng minh từ thời vua Lê Cảnh Hưng (1740 - 1786), cây đã được sắc phong là “Quốc chúa đô mộc Dã Đại Vương” (cây dã hương lớn nhất nước).

Cây dã hương nghìn năm tuổi

Nhiều tài liệu khoa học cũng nêu rõ đây là cây cổ thụ lớn thứ hai trên thế giới sau cây dã hương ở Ấn Độ (cây này hiện không còn); đặc biệt hơn, cây dã hương ở xã Tiên Lục cũng đã được ghi tên trong cuốn Từ điển Bách khoa nổi tiếng Larousse của Pháp. Dã hương thuộc họ long não, có hoa nhỏ màu vàng nhạt, nở vào cuối mùa xuân, nhựa cây có chứa tinh dầu khá thơm, có chứa chất Safrol, một thành phần quan trọng trong chế biến thực phẩm và mỹ phẩm. Bên cạnh đó, gỗ dã hương còn là một nguyên liệu rất tốt để làm hương trầm cao cấp, dùng khá phổ biến trong các gia đình quyền quý trước đây. Trải qua nhiều biến thiên của lịch sử, cây dã hương vẫn có dáng vẻ bề thế, cành lá sum xuê, xanh tốt, thân cây rất to, đồ sộ với chu vi nơi to nhất là 17,4 m, nơi nhỏ nhất 8,4 m, trong thân cây có một khoảng không gian rộng đủ để 7- 8 người đứng; lớp vỏ cây dày trung bình gần 15 cm; tán cây rộng che phủ trên 2 sào đất; trên thân cây hiện vẫn còn những cành khô tồn tại 60-70 năm nay và có nhiều loài thực vật sống cộng sinh, ký sinh như lan, tầm gửi, các loại cây dây leo cùng khá nhiều loài chim quý… Cho dù chưa có nghiên cứu, tài liệu khoa học nào xác định chính xác tuổi của cây nhưng người dân địa phương vẫn tin rằng cây dã hương này đã nghìn năm tuổi. Các cụ cao niên ở đây kể rằng, cây dã hương này dù phải gánh chịu rất nhiều cơn cuồng nộ của thiên nhiên nhưng rất hiếm khi bị gãy các cành lớn và cứ mỗi cành cây gãy trong điều kiện thời tiết bình thường đều báo hiệu một sự kiện lớn của đất nước. Năm 1945, cành cây ở phía Đông Bắc gãy gắn với sự kiện thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa; năm 1954 cành cây ở phía Tây gãy gắn với chiến thắng Điện Biên Phủ lẫy lừng; năm 1964 cành phía Nam gãy gắn với sự kiện Vịnh Bắc bộ, chiến tranh mở rộng ra miền Bắc; năm 1975 thêm một cành phía Tây gãy, gắn với sự kiện giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc; cành trên ngọn chỉ về hướng Nam gãy vào cuối tháng 10 thì vào đầu tháng 11/2006, Việt Nam chính thức gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới WTO…Người dân Tiên Lục cũng cho rằng, nhờ có cây dã hương mà họ tránh được nhiều bệnh tật, luôn có sức khoẻ tốt, đoàn kết và thương yêu, giúp đỡ lẫn nhau. Chính những giai thoại này đã thu hút rất đông khách du lịch gần xa đến với cây dã hương. Một đồng nghiệp của chúng tôi ở Báo Bắc Giang nói: "Về Bắc Giang mà chưa đến thăm cây dã hương nghìn năm tuổi thì vẫn xem như chưa đến". Được xếp hạng di tích cấp Quốc gia từ năm 1989, cây dã hương nghìn năm tuổi cùng với các di tích xung quanh như đình Viễn Sơn, chùa Phúc Quang, đình Thuận Hòa, đền Thánh Cả được đầu tư bảo tồn, tôn tạo để trở thành một điểm du lịch độc đáo, hấp dẫn. Đến thăm cây dã hương đại thụ, điều rất ấn tượng đối với du khách là thái độ niềm nở và mến khách của người dân địa phương, đặc biệt là ông Nguyễn Văn Đề, một “hướng dẫn viên” nghiệp dư nhưng rất am hiểu về lịch sử của vùng đất Tiên Lục và cây dã hương đại thụ. Biết chúng tôi vượt chặng đường xa từ Quảng Trị đến đây, lúc chia tay ông chu đáo gửi tặng đoàn một cây dã hương được ươm từ hạt của cây mẹ kèm theo lời nhắn gửi góp một chút màu xanh cho miền đất gió Lào cát trắng. Có dịp về Bắc Giang, ghé thăm cây dã hương nghìn năm tuổi, cảm thấy lưu luyến mãi. Bài, ảnh: HUY NAM