Ứng dụng công nghệ thông tin trong việc đưa thông tin khoa học và công nghệ về cơ sở

(QT) - Trong những năm qua, việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong công tác đưa thông tin khoa học và công nghệ (KH&CN) về cơ sở được Trung tâm Tin học - Thông tin khoa học và công nghệ Quảng Trị chú trọng triển khai thực hiện hiệu quả. Trung tâm đã triển khai tốt các hoạt động tin học, thông tin KH&CN trên địa bàn tỉnh, xây dựng nguồn lực thông tin KH&CN và tuyên truyền, phổ biến kiến thức KH&CN, cung cấp tài nguyên thông tin KH&CN cho các đối tượng có nhu cầu. Để góp phần nâng cao dân trí và trình độ nhận thức của người dân ở vùng nông thôn, giúp họ tiếp cận với những kiến thức khoa học kỹ thuật tiên tiến thì công tác thông tin KH&CN cho nông nghiệp, nông thôn phải được đẩy mạnh và có sự chia sẻ, liên kết thông tin đa chiều. Một trong những biện pháp tối ưu để thực hiện mục tiêu này là ứng dụng CNTT trong công tác đưa thông tin KH&CN về cơ sở.

Tập huấn kỹ năng khai thác, tìm kiếm thông tin cho lãnh đạo, nông dân xã Trung Sơn, Gio Linh

Từ năm 2011 đến nay, thực hiện dự án “Xây dựng mô hình cung cấp thông tin KHCN về nông thôn và miền núi tỉnh Quảng Trị”, Trung tâm Tin học - Thông tin KH&CN Quảng Trị đã tiến hành lắp đặt được 20 điểm cung cấp thông tin KH&CN tại 20 xã thuộc 9 huyện, thị xã, thành phố của tỉnh. Các điểm cung cấp thông tin KH&CN đều được đầu tư về trang thiết bị bao gồm máy vi tính, được cài thư viện điện tử với 60.000 thông tin KH&CN và các thiết bị phụ trợ khác để kết nối internet, in ấn tài liệu phổ biến kiến thức cho nhân dân trên địa bàn... Sự ra đời của thư viện điện tử tuyến xã đã giúp người dân tiếp cận với những thông tin KH&CN phục vụ hoạt động sản xuất và đời sống, góp phần thúc đẩy chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi và đẩy nhanh tốc độ phát triển KT- XH của địa phương theo hướng CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn. Đồng thời, thiết lập cơ chế trao đổi và cập nhật thông tin hai chiều giữa cơ sở, địa phương và trung ương; tăng cường nguồn tin số hóa phục vụ phát triển KT- XH; rút ngắn thời gian áp dụng các thành tựu KH&CN vào thực tiễn sản xuất... Hầu hết các thông tin tại thư viện điện tử các xã đều được Trung tâm khảo sát nhu cầu thực tế về điều kiện sản xuất của từng vùng nên thông tin được chọn lọc và phù hợp với điều kiện sản xuất của nông dân nơi đây. Song song với công tác đưa thông tin KH&CN về cơ sở, nhằm tạo được sự phát triển đồng bộ, nhịp nhàng, phát huy tối đa việc khai thác thông tin KH&CN phục vụ cho công tác và sản xuất, Trung tâm cũng đã chú trọng công tác đào tạo tin học cho cán bộ và nông dân các huyện, xã về kiến thức tin học văn phòng, cài đặt và sử dụng các phần mềm thông dụng, kỹ năng khai thác thông tin qua internet và sử dụng thư viện điện tử xã. Từ năm 2011 đến nay đã đào tạo trên 2.000 học viên. Ba năm trở lại đây, Điểm Thông tin KH&CN tại xã Cam Thủy, huyện Cam Lộ đã trở thành nơi đến thường xuyên của anh Nguyễn Văn Triển và người dân trong xã, bởi từ trang thông tin KH&CN, họ tìm kiếm được thông tin và chia sẻ cùng nhau kinh nghiệm trong chăn nuôi và trồng trọt. Những người nông dân chân lấm tay bùn nhưng tiếp cận và sử dụng thành thạo internet, họ tìm kiếm con giống, cách nuôi, quy trình sản xuất hay cách phòng bệnh để ứng dựng công việc và mô hình kinh tế hiện tại của gia đình. Thông qua các lớp đào tạo, người dân đã từng bước tiếp cận thông tin khoa học công nghệ, khai thác vốn kiến thức ấy để xây dựng các mô hình sản xuất mới, phát triển gia trại, trang trại. Từ “kho” thông tin sẵn có, người dân đã áp dụng tốt công tác chọn giống, kỹ thuật chăn nuôi và cách phòng trừ dịch bệnh cho đàn vật nuôi. Không chỉ tìm hiểu tài liệu về kỹ thuật trồng trọt, người dân còn đến điểm thông tin KH&CN của xã để tìm đọc các tài liệu hay liên quan đến cách nấu ăn, chế độ dinh dưỡng, cách phòng chống bệnh tật và những câu chuyện hay trong cuộc sống. Ông Đào Xuân Duy, Chủ tịch UBND xã Cam Thủy, huyện Cam Lộ cho biết: Điểm thông tin KH&CN rất hữu ích với nông dân. Thời gian tới, xã tiếp tục nhân rộng các mô hình phát triển kinh tế hiệu quả này cũng như đưa thông tin KH&CN đến với người dân rộng hơn, bởi phát huy tốt điểm thông tin này cũng là một trong 19 tiêu chí mà xã phải thực hiện trong xây dựng NTM. Ứng dụng CNTT đã tạo ra nhiều cơ hội cho việc tiếp cận với thông tin KH&CN cho người dân vùng nông thôn. Đến với thư viện KH&CN tuyến xã nông dân có thể tra cứu được thông tin theo yêu cầu bằng nhiều hình thức khác nhau: Qua bản tin KH&CN, qua bộ CSDL về nông nghiệp, nông thôn (tra cứu theo chủ đề, theo tên tài liệu, từ khóa,... và có thể kết hợp với các điều kiện tìm khác như dạng sách, kỷ yếu, phim... rất thân thiện và dễ sử dụng), qua mạng internet... Việc ứng dụng CNTT trong hoạt động cung cấp thông tin KH&CN về cơ sở cũng đã tạo sự bình đẳng trong việc tiếp cận thông tin KH&CN cho người dân ở vùng nông thôn miền núi, vùng sâu, vùng xa. Người dân có thể tự mình tìm kiếm thông tin theo nhu cầu; thông tin đến với người dân một cách nhanh chóng, kịp thời vì không phải qua một khâu trung gian nào, thiết lập được thông tin đa chiều. Nhờ vậy, người dân vùng nông thôn tiếp cận được nhanh chóng các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và có ý thức hơn trong việc chấp hành, đồng thời tạo được lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước. Người dân cũng tiếp cận nhanh chóng với các ứng dụng tiến bộ khoa học, áp dụng vào đời sống sản xuất, từ đó giúp chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, làm tăng thu nhập; góp phần tạo thêm nhiều việc làm mới ở vùng nông thôn, giải quyết vấn đề môi trường... Việc ứng dụng CNTT trong việc đưa thông tin về cơ sở cũng là cơ hội để những người trẻ ở nông thôn có điều kiện học hỏi, sử dụng và biết khai thác những thế mạnh của internet để áp dụng vào sản xuất và cuộc sống. Đây cũng là sự phát triển tất yếu trong nông thôn hiện nay bởi nền nông nghiệp nước ta đang tiến tới sản xuất hàng hóa rất cần thiết những thông tin về thị trường nông sản, thông tin KHCN mà internet giải quyết được vấn đề này. Mặt khác, việc ứng dụng CNTT trong công tác đưa thông tin KH&CN về cơ sở cũng góp phần hình thành được xã hội học tập, góp sức vào mục tiêu của chương trình xây dựng nông thôn mới. Với đặc điểm là một tỉnh nghèo, hệ thống cơ sở hạ tầng giao thông, viễn thông, truyền hình... đến tuyến xã phát triển còn hạn chế, việc xây dựng các mô hình cung cấp thông tin cho tuyến xã có ý nghĩa rất quan trọng trong việc tuyên truyền, phổ biến những thành tựu mới của KH&CN. Bằng việc ứng dụng CNTT thông qua khai thác cơ sở dữ liệu tại chỗ và sử dụng hệ thống đường truyền internet tốc độ cao để khai thác, truyền tải thông tin trên mạng... cán bộ và người dân tuyến xã có cơ hội để tiếp cận kịp thời với nguồn thông tin KH&CN, các tiến bộ kỹ thuật tiên tiến rất phong phú, đa dạng hiện nay. Hiệu quả từ mô hình cung cấp thông tin KH&CN ở 20 xã điểm đã mang lại lợi ích thiết thực cho nông dân trong việc ứng dụng các thành tựu KHKT, góp phần thay đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp với tình hình địa phương. Tuy nhiên, hiện nay trên địa bàn tỉnh Quảng Trị mới chỉ có 20/141 xã có thư viện điện tử. Vì thế nhằm tạo sự bình đẳng trong việc tiếp cận thông tin cho người dân vùng nông thôn thì rất cần có thêm nhiều thư viện điện tử ở xã hơn nữa trong thời gian tới nhằm rút ngắn khoảng cách thụ hưởng thông tin giữa thành thị và nông thôn, góp phần thực hiện thắng lợi chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Bài, ảnh: TRẦN ANH THƯ