Truy xuất nguồn gốc hàng hóa, một yêu cầu bức thiết

(QT) - Hiện nay, truy xuất nguồn gốc hàng hóa là một việc làm cần thiết trong quá trình hội nhập, tạo sự cạnh tranh bình đẳng của hàng hóa và lòng tin của khách hàng. Theo Đề án triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc thì truy xuất nguồn gốc là khả năng theo dõi, nhận diện được một đơn vị sản phẩm qua từng công đoạn của quá trình sản xuất, chế biến, lưu trữ, vận chuyển và kinh doanh. Doanh nghiệp khi sản xuất ra sản phẩm chú trọng thực hiện bước này là để bảo vệ uy tín của sản phẩm trong quá trình chiếm lĩnh thị trường.

Đóng gói sản phẩm nấm linh chi Đất lửa sản xuất tại Cam Lộ. Ảnh: HVA

Đầu năm 2019, hơn 1.000 tấn sản phẩm cá khô hấp của các xã, thị trấn vùng biển huyện Gio Linh bị tồn kho nhiều tháng vì không có truy xuất nguồn gốc hàng hóa khi xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Để giải quyết khó khăn này cho người dân, Sở Khoa học và Công nghệ Quảng Trị đã hỗ trợ các bước hoàn thiện Chứng thư xuất khẩu thủy sản gồm bộ hồ sơ đầy đủ các thủ tục với nhiều quy định nghiêm ngặt như đăng ký nhãn hiệu tập thể, cấp mã số mã vạch, giấy chứng nhận truy xuất nguồn gốc sản phẩm…Việc giải quyết xong số cá khô hấp tồn kho ở Gio Linh năm 2019 đã đặt ra cho ngành chế biến thủy sản Quảng Trị một yêu cầu cấp bách là phải thực hiện cấp Chứng thư cho xuất khẩu thủy sản nói riêng trên địa bàn.

Sở Khoa học và Công nghệ và chính quyền huyện Gio Linh đã vào cuộc hỗ trợ người dân trong các bước đăng ký nhãn hiệu, cấp mã số mã vạch. Còn việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm theo sự hướng dẫn của các ngành chức năng, người dân phải tự thực hiện đầy đủ trong suốt quá trình đánh bắt kể từ khi tàu xuất bến cho đến lúc tàu cập bờ. Chủ tàu phải khai báo các giấy tờ theo quy định, phải ghi rõ lịch trình khai thác thủy sản về tọa độ vùng biển đánh bắt, sản lượng khai thác trong suốt quá trình hoạt động trên biển để khi tàu cập cảng sẽ được ngành chức năng kiểm tra thực tế, xác nhận nguồn gốc thủy sản. Đến nay, ngành chức năng, chính quyền và ngư dân Gio Linh đang hoàn thiện Chứng thư cho sản phẩm cá khô hấp với thương hiệu “Thủy sản Cửa Việt”.

Việc thực hiện tốt truy xuất nguồn gốc không chỉ giúp người sản xuất kinh doanh chinh phục thị trường, tạo dựng được uy tín đối với khách hàng mà còn là công cụ hữu ích để các ngành quản lý nhà nước thực hiện tốt công tác quản lý và kiểm soát thị trường hàng hóa. Trong xuất, nhập khẩu, truy xuất nguồn gốc hàng hóa cũng là hàng rào kỹ thuật, là công cụ để kiểm soát chất lượng hàng hóa. Người tiêu dùng cũng được hưởng lợi khi các sản phẩm trên thị trường có rõ truy xuất hàng hóa vì qua đó biết được đầy đủ thông tin sản phẩm, giúp tránh mua phải hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, hàng lậu…

Xuất phát từ tầm quan trọng đó và trước yêu cầu cấp thiết của xuất, nhập khẩu hàng hóa, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 100/QĐ-TTg ngày 19/1/2019 phê duyệt Đề án triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc. Theo đó, Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với các bộ và các tỉnh, thành phố trong nước thống nhất hệ thống truy xuất nguồn gốc trong các sản phẩm quản lý của mình để kết nối với Cổng thông tin truy xuất quốc gia.

Ở nước ta, hoạt động truy xuất nguồn gốc hàng hóa đang được triển khai nhanh chóng. Các doanh nghiệp ngày càng sử dụng phổ biến tem truy xuất nguồn gốc trên các sản phẩm hàng hóa. Trên cơ sở đó, người tiêu dùng cũng như các bên liên quan có thể truy xuất thông tin hàng hóa nhanh chóng, chính xác. Còn đối với tỉnh Quảng Trị, việc truy xuất nguồn gốc hàng hóa vẫn đang là hoạt động mới mẻ. Nhưng thời gian gần đây, với sự hướng dẫn của Sở Khoa học và Công nghệ và các ngành hữu quan, các doanh nghiệp, HTX, tổ hợp tác tham gia sản xuất hàng hóa có ý thức tốt hơn trong việc kê khai, ứng dụng các phần mềm để chứng minh nguồn gốc sản phẩm hàng hóa. Trong năm 2020, Sở Khoa học và Công nghệ Quảng Trị tiến hành xây dựng mô hình thí điểm áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc đối với sản phẩm nước mắm Cửa Việt.

Để xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc hàng hóa trên địa bàn tỉnh theo Quyết định 100/QĐ-TTg ngày 19/1/2019 của Thủ tướng Chính phủ, theo Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Quảng Trị Trần Thiềm thì cần tập trung vào một số nội dung chủ yếu như: Đăng ký sử dụng mã truy vết; xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa; gắn mã số để truy xuất nguồn gốc, dữ liệu truy xuất nguồn gốc cơ bản của mỗi sản phẩm hàng hóa (Tên, hình ảnh sản phẩm; tên, địa chỉ đơn vị sản xuất; quy trình sản xuất; thời gian sản xuất; mã số truy xuất nguồn gốc sản phẩm; mã truy vết địa điểm của cơ sở sản xuất nguyên liệu và cơ sở tiếp nhận sản phẩm trong suốt quá trình sản xuất, kinh doanh...); đăng ký và quản lý dữ liệu về truy xuất nguồn gốc sản phẩm…

Truy xuất nguồn gốc hàng hóa đang là yêu cầu bức thiết đối với các doanh nghiệp hiện nay nhằm đáp ứng sự minh bạch của các thông tin sản phẩm hàng hóa không chỉ phục vụ người tiêu dùng mà còn phục vụ các bên liên quan. Thông tin về hàng hóa là thông tin trong toàn bộ quá trình sản xuất và vận chuyển đến tay người tiêu dùng. Kết quả xây dựng mô hình thí điểm áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc đối với sản phẩm nước mắm Cửa Việt là cơ sở để nhân rộng việc truy xuất nguồn gốc đối với nhiều sản phẩm khác trên địa bàn toàn tỉnh để sản phẩm hàng hóa có chất lượng tốt của tỉnh có điều kiện chiếm lĩnh được nhiều thị trường trong và ngoài nước.

Trần Anh Minh