“Trả lại tên” cho “mộ liệt sĩ chưa xác định được thông tin”. Bài 2: Tiếp tục việc làm đầy trách nhiệm và nhân văn

Tiếp theo kỳ trước

(QTO) - “Trả lại” tên tuổi, quê quán cho các anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống vì độc lập, tự do của Tổ quốc luôn là nhiệm vụ, trách nhiệm lớn lao không chỉ của các cơ quan chức năng, mà còn của tất cả những người đang sống trong hòa bình, hạnh phúc hôm nay…

Cán bộ Ban Quản lý Nghĩa trang và Đón tiếp thân nhân liệt sĩ tỉnh tra cứu hồ sơ phần “mộ liệt sĩ chưa xác định được thông tin” - Ảnh: S.H

Hiện nay, sau gần nửa thế kỷ chiến tranh đi qua nhưng những người thân của liệt sĩ vẫn đang đau đáu mong chờ ngày “trở về” của các anh hùng liệt sĩ; mong biết được chính xác phần mộ liệt sĩ ở đâu để thăm viếng, hương khói hoặc đưa về quê nhà. Mong ước ấy có lúc dường như là vô vọng sau mấy mươi năm tìm kiếm… Vậy nên, lấy mẫu sinh phẩm để giám định ADN là nhiệm vụ cấp bách cũng là việc làm nhân văn để “trả lại” tên tuổi, quê hương bản quán cho các anh hùng liệt sĩ.

Trong câu chuyện ngắt quãng bởi công việc giải quyết hồ sơ đề nghị xác nhận người có công còn tồn đọng cũng như chuẩn bị cho các hoạt động của ngành LĐ - TB&XH về công tác “Đền ơn đáp nghĩa”, các hoạt động tri ân liệt sĩ hướng đến kỷ niệm 75 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ 27/7 (1947-2022), anh Lê Xuân Hà, chuyên viên Phòng Người có công, Sở LĐ - TB&XH chia sẻ với chúng tôi về việc lấy mẫu sinh phẩm để giám định ADN các anh hùng liệt sĩ. Đơn cử như việc xác định danh tính 36 hài cốt liệt sĩ tại Nghĩa trang liệt sĩ huyện Gio Linh. Trong 36 mẫu sinh phẩm gửi Cục Người có công, Bộ LĐ - TB&XH đề nghị giám định ADN, đến ngày 5/8/2021, Viện Pháp y quốc gia, Bộ Y tế có kết quả xét nghiệm ADN số 80/21/NCC - ADN thông báo mẫu hài cốt liệt sĩ thì chỉ có 8/36 mẫu hài cốt liệt sĩ được xác định danh tính bởi có liên quan huyết thống dòng mẹ với người thân trong gia đình.

Ngày 26/10/2021, Sở LĐ - TB&XH đã có Công văn số 2256/SLĐTBXH - NCC về việc thông báo kết quả giám định ADN tại Nghĩa trang liệt sĩ huyện Gio Linh chuyển nội dung Công văn số 1250/NCC - STTLS của Cục Người có công, Bộ LĐ - TB&XH kèm theo kết quả xét nghiệm ADN của Viện Pháp y quốc gia cho Ban Quản lý Nghĩa trang và Đón tiếp thân nhân liệt sĩ, Phòng LĐ-TB&XH huyện Gio Linh lưu trữ và thực hiện công tác quản lý mộ liệt sĩ theo quy định. Địa phương cũng đã nhanh chóng khắc lại bia mộ của 8 liệt sĩ từ “mộ liệt sĩ chưa xác định được thông tin” thành bia mộ có tên tuổi, quê quán cùng ngày sinh, ngày nhập ngũ và ngày hy sinh. Và đó là niềm vui mừng khôn xiết của thân nhân liệt sĩ sau chuỗi ngày lặn lội kiếm tìm trong hy vọng mong manh.

Trong 3 ngày từ 15/12 - 17/12/2021, Sở LĐ - TB&XH phối hợp với Cục Người có công, Bộ LĐ - TB&XH tiến hành lấy mẫu giám định ADN xác định hài cốt liệt sĩ tại Nghĩa trang liệt sĩ xã Gio Thành (nay là xã Gio Hải), huyện Gio Linh. Cục Người có công, Bộ LĐ - TB&XH đã cử 2 giám định viên của Trung tâm giám định công nghệ cao Gene Việt Nam nhanh chóng vào Nghĩa trang liệt sĩ xã Gio Thành để thực hiện việc lấy mẫu hài cốt liệt sĩ. Sau đó, Sở LĐ - TB&XH đã chủ trì và phối hợp với các cơ quan, đơn vị, địa phương liên quan thực hiện việc lấy mẫu ở 85 phần mộ liệt sĩ tại Nghĩa trang liệt sĩ xã Gio Thành.

Kết quả, đã lấy mẫu ở 61 phần mộ liệt sĩ (giám định viên lưu giữ và bảo quản); 61 mẫu sinh phẩm nêu trên hiện đang được Cục Người có công cùng các cơ quan chức năng liên quan gấp rút thực hiện việc phân tích mẫu để “trả lại” tên tuổi, quê hương bản quán cho các anh hùng liệt sĩ ở các phần “mộ liệt sĩ chưa xác định được thông tin” tại Nghĩa trang liệt sĩ xã Gio Thành trong thời gian tới. Dẫn chứng như vậy để thấy rằng việc lấy mẫu sinh phẩm để giám định ADN hài cốt liệt sĩ cũng gặp rất nhiều khó khăn. Nhưng thời gian qua, ngành LĐ - TB&XH tỉnh đã nỗ lực không ngừng để “trả lại tên” cho những phần “mộ liệt sĩ chưa xác định được thông tin”.

Tỉnh Quảng Trị đang thay mặt cả nước chăm sóc 72 nghĩa trang liệt sĩ với tổng số trên 54.000 mộ và có trên 7.000 mộ liệt sĩ là con em của địa phương do gia đình liệt sĩ có nguyện vọng chôn cất ở nghĩa trang gia đình, họ tộc… Từ năm 1988 đến nay, tỉnh Quảng Trị đã quy tập, an táng 8.953 mộ liệt sĩ, trong đó 5.421 mộ liệt sĩ quy tập từ nước bạn Lào; thực hiện đính chính thông tin trên bia mộ liệt sĩ 1.295 mộ; thực hiện lấy 718 mẫu ADN giám định xác định danh tính liệt sĩ; xác định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin bằng phương pháp thực chứng 242 mộ liệt sĩ; di chuyển 1.696 mộ liệt sĩ về quê an táng.

Mới đây, tại Hà Nội, đoàn lãnh đạo tỉnh Quảng Trị đã làm việc với Bộ LĐ - TB&XH về lĩnh vực lao động, người có công và xã hội. Tỉnh Quảng Trị đã đề nghị Bộ LĐ - TB&XH quan tâm hỗ trợ kinh phí cho tỉnh để điều chỉnh thông tin trên bia mộ liệt sĩ trên địa bàn toàn tỉnh với khoảng 24.720 ngôi mộ, trong đó có 20.501 bia mộ đang ghi “mộ liệt sĩ chưa biết tên” hoặc “mộ liệt sĩ chưa xác định được thông tin”. Trong đó, được sự hỗ trợ của Bộ LĐ - TB&XH, trong 2 năm 2021- 2022, tỉnh Quảng Trị đã thực hiện chuẩn hóa thông tin được 6.892 bia mộ liệt sĩ. Đề nghị Bộ LĐ - TB&XH tiếp tục hỗ trợ kinh phí cho tỉnh trong năm 2023 để hoàn thành việc khắc lại và điều chỉnh thông tin trên các bia mộ liệt sĩ…

Những năm qua, ngành LĐ - TB&XH tỉnh luôn nỗ lực không ngừng để cùng với các cấp, ngành, địa phương trong và ngoài tỉnh tiến hành tìm kiếm, xác minh thông tin danh tính, quê quán để “trả lại tên” cho các anh hùng liệt sĩ đã không tiếc máu xương vì độc lập, tự do cho Tổ quốc. Hiện nay, tại các nghĩa trang liệt sĩ trên địa bàn tỉnh vẫn còn nhiều phần “mộ liệt sĩ chưa xác định được thông tin”, nên trong thời gian tới ngành LĐ - TB&XH tỉnh sẽ tiếp tục công tác xác minh danh tính các anh hùng liệt sĩ chưa xác định được thông tin. Và với việc làm đầy trách nhiệm, rất nhân văn ấy, sẽ ngày càng ít dần những phần “mộ liệt sĩ chưa xác định được thông tin” và có nhiều anh hùng liệt sĩ được “trả lại” tên tuổi, quê quán để góp phần vơi bớt niềm khắc khoải của thân nhân liệt sĩ trên khắp mọi miền Tổ quốc.

Nhơn Bốn - Sỹ Hoàng