Tiểu thuyết lên ngôi

(TTO) - Cuộc vận động sáng tác Văn học tuổi 20 lần IV vừa khép lại bằng lễ trao giải tại báo Tuổi Trẻ sáng 5-9 với giải nhất thuộc về tiểu thuyết Biển của Trương Anh Quốc.

Chín tác giả đoạt giải Văn học tuổi 20 lần IV tại lễ trao giải sáng 5-9, từ trái qua: Võ Diệu Thanh, Trương Anh Quốc, Nguyễn Thị Mạnh Hà, Hương Thị, Nguyễn Thiên Ngân, Mai Anh Tuấn, Thiên Di, Đỗ Duy và Hải Miên - Ảnh: THUẬN THẮNG

Với chu trình 5 năm một lần kể từ năm 1995, Văn học tuổi 20 lần IV bất ngờ với kết quả có đến tám trong số chín tác giả đoạt giải là gương mặt hoàn toàn mới lạ với giải thưởng này.

Riêng tác giả đoạt giải nhất Trương Anh Quốc - từng xuất hiện ở Văn học tuổi 20 lần III - mang đến cho Văn học tuổi 20 lần này một tình tiết mới: lần đầu tiên tác phẩm đoạt giải là tiểu thuyết.

Điều này vừa xóa đi “thông lệ” gần như cố hữu của Văn học tuổi 20 ở ba lần trước: giải nhất là các tập truyện ngắn, truyện dài, đồng thời mang lại một tín hiệu mới cho tình hình tiểu thuyết ở Việt Nam - thể loại vốn đang hiếm tác phẩm xuất sắc.

Phát biểu tại lễ trao giải, nhà văn Nguyên Ngọc, thành viên ban chung khảo, ghi nhận những thành công của các kỳ vận động sáng tác Văn học tuổi 20. Riêng với lần này, ông cho rằng cách viết về người trẻ, về trí thức đã chiếm một vị trí quan trọng và thuyết phục được ban giám khảo.

Nhà văn Nguyên Ngọc đặc biệt kỳ vọng vào tác giả Trương Anh Quốc với lời nhận định: Trong văn học, người biết càng nhiều, càng giàu chất sống càng có thể đi được xa.

Trong phần giao lưu, Trương Anh Quốc cũng tâm sự: “Tôi chỉ viết những gì tôi am hiểu, chứ không viết những gì tôi lơ mơ”.

Đó cũng là điều đang được nhiều cây bút nghiêm túc hướng đến, như Nguyễn Thiên Ngân - cây bút trẻ nhất, đoạt giải tư - cho rằng: “Tôi sẽ làm việc cật lực đến năm 35 tuổi và sau đó tập trung cho việc viết”.

Buổi lễ xúc động khi đón một vị khách đặc biệt - ông Nguyễn Ngọc Đông, quê ở Long Xuyên, An Giang. Ông Đông đọc thấy tin trao giải Văn học tuổi 20 trên báo, và dù đã 71 tuổi ông vẫn đón xe đò đi suốt đêm để đến sáng kịp dự lễ trao giải.

Điều thú vị là giải thưởng lần này có tác giả Võ Diệu Thanh ở An Giang với tập truyện ngắn Cô con gái ngỗ ngược (giải nhì). Ban tổ chức đã trân trọng mời “bạn đọc đặc biệt” Nguyễn Ngọc Đông lên đọc lời công bố giải thưởng của người đồng hương Võ Diệu Thanh.

Điều bất ngờ nữa: ông Đông chính là bạn học cùng lớp với nhà văn Lê Văn Thảo - thành viên ban chung khảo giải lần này - từ những năm 1953 - 1957.

Nhân đó, nhà văn Lê Văn Thảo - cũng là một người con đất An Giang - phát biểu rằng vùng đất An Giang là chỗ dữ dội trong lịch sử miền Tây Nam bộ, có những câu chuyện dữ dội như trong tập truyện đoạt giải này, có những nhà văn dữ dội như Nguyễn Quang Sáng, Anh Đức, và cũng có người yêu văn chương dữ dội như ông Nguyễn Ngọc Đông.

LAM ĐIỀN