
{title}
{publish}
{head}
(SK&ĐS) - Hai thuốc loperamid và racecadotril được dùng khá phổ biến trị tiêu chảy trong những năm gần đây. Song, có khá nhiều trường hợp do chưa hiểu tính năng và những chỉ dẫn kèm theo của thuốc nên dùng không đúng và xảy ra tai biến...
Tác dụng của thuốc
Hai thuốc loperamid (L) và racecadotril đều dùng trong tiêu chảy có những điểm giống và khác nhau nên cần phân biệt rõ để có cách dùng thích hợp.
Giống nhau: chúng đều không có tính kháng khuẩn, nên không phải là thuốc đặc trị cho tiêu chảy do nhiễm khuẩn mà là thuốc dùng cho các tiêu chảy không nhiễm khuẩn (tiêu chảy không đặc hiệu liên quan đến đường ruột như rối loạn tiêu hóa, viêm đại tràng...); có ảnh hưởng lên sự chuyển hóa dịch, chất điện giải qua ruột (nhưng lại theo cơ chế khác nhau) đưa kết quả giảm thể tích phân, tăng độ nhớt, tỷ trọng khối. Nếu dùng phòng và điều trị tiêu chảy thì làm giảm được sự mất dịch, chất điện giải. Tuy nhiên khi bị tiêu chảy mất dịch, chất điện giải thì chúng đều không thay thế được việc bù dịch, chất điện giải. Vì thế khi tiêu chảy có sự mất dịch, chất điện giải thì nhất thiết phải dùng dung dịch bù chất điện giải (ORS, dung dịch natrichlorid 0,9%, ringer lactat) .
Khác nhau: Loperamid là chất tổng hợp thuộc nhóm opiat. Nó tác dụng trực tiếp lên cơ vòng, cơ dọc thành ruột, làm giảm nhu động thành ruột, tăng lực co thắt hậu môn, giảm tiết dịch đường tiêu hóa nên làm giảm sự mất dịch, chất điện giải, giảm thể tích phân, cầm tiêu chảy khá nhanh, được người dùng ưa thích. Trong khi đó, racecadotril có cơ chế khác: ức chế enzym enkephalinase và qua đó làm bền chất enkephalin dẫn đến giảm tiết dịch khi có sự tăng tiết, giảm mất dịch chất điiện giải, giảm thể tích phân và cũng cho kết quả cầm việc tiêu chảy. Cả hai thuốc này đều dùng trong tiêu chảy nhiễm khuẩn nhưng chỉ với vài trò phối hợp do các tác dụng trên.
Và những lưu ý
Một trong những nguyên tắc trong điều trị tiêu chảy nhiễm khuẩn là không được tăng thời gian giữ lại phân lâu trong ruột, làm tăng sinh vi khuẩn trong ruột. Loperamid chống co thắt, làm giảm nhu động ruột, nên làm tăng thời gian giữ phân lại, làm tăng sinh vi khuẩn trong ruột. Từ đó có thể gây bùng phát lại sự nhiễm khuẩn. Trong trường hợp vi khuẩn tiết ra chất độc, độc tố lưu lại trong ruột còn gây hại. Như vậy, từ một thuốc chống tiêu chảy, loperamid có thể làm tái sự tiêu chảy và gây độc nếu phối hợp không khéo (dùng liều cao làm tăng sự co thắt, giảm nhu động ruột quá mức). Đây là một tác dụng phụ xảy ra do cách dùng thuốc không đúng mà ít được để ý. Trong khi đó, racecadotril chỉ có cơ chế làm giảm tiết dịch mà không chống co thắt, làm giảm nhu động ruột nên không có tác dụng phụ này. Cũng vì thế, phạm vi liều dùng của racecadotril rộng hơn. Tuy nhiên, trong lâm sàng cũng chỉ dùng với liều đủ hiệu quả chống tiết dịch, chất điện giải mà không nên dùng liều cao hơn.
Loperamid là một opiat tổng hợp, với liều dùng trong điều trị tiêu chảy thì ít độc cho hệ thần kinh trung ương của người lớn. Tuy nhiên, nó có thể gây các triệu chứng thần kinh cho trẻ dưới 6 tuổi. Vì vậy, loperamid không phải là thuốc tiêu chảy cho trẻ em, không đưa vào thường quy điều trị tiêu chảy cấp cho trẻ em dưới 6 tuổi. Trong một số biệt dược, nhà sản xuất cẩn thận hơn còn ghi không dùng cho trẻ dưới 8 tuổi. Racecadotril không phải là một opiat, không đi qua được hàng rào máu não của trẻ nên không có tác hại trên thần kinh của trẻ, có thể dùng cho trẻ từ 3 tháng tuổi trở lên.
Loperamid khi dùng liều cao kéo dài sẽ bị táo bón, đau bụng, buồn nôn, nôn, khô miệng, trướng bụng, tắc, liệt ruột (do làm giảm co thắt, giảm nhu động ruột quá mức). Ngoài ra, thuốc còn gây một số biểu hiện về thần kinh như nhức đầu, chóng mặt, mệt mỏi. Không dùng loperamid cho người nhu động ruột bị giảm sút, trướng bụng. Thận trọng khi dùng với người viêm loét dạ dày, có chức năng gan suy giảm. Không dùng loperamid cho người có thai (vì chưa có đủ thông tin); có thể dùng cho người cho con bú (vì thuốc tiết qua sữa rất ít) nhưng chỉ nên dùng liều thấp. Trong vòng 48 giờ dùng loperamid riêng lẻ hay kết hợp với thuốc đặc trị mà không thấy hiệu quả thì phải ngừng dùng. Racecadotril với liều điều trị chưa ghi nhận thấy các tai biến nào nghiêm trọng.
Những điều phân biệt trên cho biết cơ chế tác dụng của mỗi thuốc để dùng vào trường hợp thích hợp chứ không hàm nghĩa so sánh về độ tốt, xấu của mỗi thuốc.
Cần dùng đúng chỉ định của chúng là cho tiêu chảy không đặc hiệu. Trong tiêu chảy do nhiễm khuẩn, cần phải dùng kháng sinh đặc hiệu, nếu có kết hợp với các thuốc này thì chỉ với vai trò phối hợp mà không thể thay cho thuốc đặc hiệu.
Trong tiêu chảy dù ở dạng nào khi có sự mất dịch, chất điện giải thì nhất thiết phải bù dịch chất điện giải chứ không thể dùng các thuốc này thay thế. Nếu không bù dịch chất điện giải đúng lúc, đủ lượng sẽ nguy hiểm đến tính mạng.
DS. Bùi Văn Uy
Dù chưa có bất kỳ một bác sĩ, chuyên gia sức khỏe nào khẳng định về hiệu quả song thời gian gần đây, “bí kíp” sử dụng chanh liều cao để trị bách bệnh vẫn được ...
Khi gia đình có trẻ em, một số vấn đề về sức khỏe có thể xảy ra bất ngờ. Không phải trường hợp nào cũng cần dùng thuốc hoặc đến bệnh viện. Tuy nhiên, có một số ...
Những năm gần, chữa bệnh bằng liệu pháp tự nhiên (không dùng thuốc) được nhiều người lựa chọn. Đây không chỉ là cách chữa bệnh bền vững, an toàn mà còn giúp ...
Các bệnh về xương khớp khá phổ biến ở Việt Nam, tập trung nhiều vào độ tuổi trung niên. Bệnh xương khớp không chữa khỏi hoàn toàn và tùy thuộc vào tình trạng ...
Thời gian gần đây, trào lưu hút thuốc lá điện tử (TLĐT) phát triển nhiều, nhất là trong thanh thiếu niên, những người luôn hiếu kỳ, tò mò và muốn khám phá. ...
Để giảm tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe, nhiều người thay vì cai thuốc lá đã chọn “thuốc lá nhẹ” để sử dụng. Song nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, không có ...
Hiện nay, để hỗ trợ điều trị rối loạn tiêu hóa, các bác sĩ thường kê thêm men vi sinh hoặc men tiêu hóa, đôi khi có cả hai loại. Làm thế nào để phân biệt men ...
Chất lượng cuộc sống ngày càng được nâng cao, người dân quan tâm hơn đến sức khỏe và mong muốn phòng ngừa bệnh tật, trong đó có việc sử dụng vitamin hằng ngày ...
QTO - Rẻ, ngon miệng và bắt mắt là những gì mà nhiều bạn trẻ nhận xét về các loại đồ ăn vặt gắn mác “nội địa Trung Quốc” được quảng cáo, review, bán buôn,...
QTO - Kế hoạch phòng chống mù lòa được khởi động từ cuối năm 2020 với mục tiêu giảm tỉ lệ mù lòa trong cộng đồng trên địa bàn tỉnh Quảng Trị, nâng cao nhận...
(SK&ĐS) - Trong chăn gối, sẽ thuận lợi cho quý ông nếu quý bà quý cô sẵn sàng minh bạch ý kiến của mình. Có nhiều nguyên nhân khiến phụ nữ kiệm lời, trong đó có luật bất...
(SK&ĐS) - Đặc điểm của cây nắp ấm
Quả cau cho vị thuốc binh lang.(SK&ĐS) - Ôn dịch là bệnh truyền nhiễm cấp tính do cảm nhiễm dịch lệ gây ra, có đặc điểm bệnh tình nguy hiểm, lây lan mạnh. Nguyên nhân do...
Một giờ học của SV năm 2 khoa thương mại và quản trị kinh doanh trong chương trình liên kết đào tạo giữa ĐH Kinh tế TP.HCM và ĐH Victoria, New Zealand - (ảnh chỉ mang tính minh...
Thí sinh dự thi ĐH tại điểm thi Trường ĐH Công nghiệp TP.HCM năm 2009 - Ảnh: Quốc Dũng(TTO) - Các trường CĐ Sư phạm Bà Rịa - Vũng Tàu, CĐ Sư phạm Đắc Lắc, CĐ Nguyễn Tất Thành,...
TT - Ông Nguyễn Thành Nhân, trưởng phòng quản lý đào tạo Trường ĐH Mở TP.HCM, cho biết: Bộ GD-ĐT đã có quyết định giao cho trường đào tạo đại học chính quy ngành luật kinh tế....