Thổi hồn vào tre

Bằng đôi tay khéo léo và đầu óc sáng tạo, một cựu nhà giáo đã sáng chế ra nhiều sản phẩm độc đáo và hữu dụng từcây tre. Các sản phẩm thú vị từtre do ông làm ra không chỉ phục vụ thiết thực cho cuộc sống gia đình, mà còn khiến nhiều người trầm trồthán phục. Ông là HồĐức Hồng (70 tuổi) ở Khu phố 4, thị trấn Cam Lộ, huyện Cam Lộ.

Những sản phẩm độc đáo từ tre

Một buổi sáng mưa lạnh, chúng tôi gặp ông Hồng thong dong lái chiếc xe máy điện ba bánh chở vợ về dự đám cưới tại một khách sạn ở TP. Đông Hà. Điều thú vị là chiếc xe máy điện này được thiết kế thêm phần khung mái che ghép bằng tre ôm trọn thân xe, nên hai người không hề bị ướt dù trời mưa dầm dề. Bên hông trước, sau của thân xe, ông Hồng cắt dán những dòng chữ thể hiện ý nghĩa gợi nhớ về cây tre - biểu tượng làng quê Việt Nam và về đam mê, thú vui tuổi già của mình.

Ông Hồ Đức Hồng trong không gian trưng bày các sản phẩm được làm từ tre - Ảnh: Đ.V

Nhiều người chứng kiến chiếc xe lạ lẫm này không khỏi ngạc nhiên và tìm hiểu với chủ nhân. Ông cho biết, chiếc xe này được mình chế tác hoàn thành vào tháng 3/2023 để đưa đón cháu đi học khỏi mưa gió. “Chiếc xe có khung ngoài hoàn toàn bằng tre, mất gần một tháng vừa thiết kế, vừa làm và tốn khoảng 10 cây tre tôi mới hoàn thiện.

Phần khung tre liên kết với thân xe chỉ bằng kết cấu đơn giản, với 4 ốc vít nên có thể tháo lắp dễ dàng. Tôi còn lắp thêm hệ thống đèn điện, quạt gió, loa máy nghe nhạc và rèm kéo che hai bên để tránh mưa gió lớn. Hôm nay mưa khá lớn, liên tục nhưng vợ chồng tôi từ thị trấn Cam Lộ về TP. Đông Hà vẫn không hề bị ướt”, ông Hồng khoe.

Ông Hồng nguyên là Phó Hiệu trưởng, Tổ trưởng tổ Văn Trường THPT Cam Lộ trước khi về nghỉ hưu vào 10 năm trước. Trước đó, ông còn có thời gian từ năm 1971 - 1975 là bộ đội đơn vị K15 thuộc Huyện đội Cam Lộ. Ông chia sẻ, mình từng có nhiều năm làm công tác đoàn trường và có năng khiếu về trang trí, vẽ, cắt chữ nên việc chế tác các sản phẩm từ tre đối với ông rất đơn giản. Nghỉ hưu, thời gian rảnh nhiều, ông nhận làm trại cho học sinh cũng như các xã trên địa bàn huyện đi thi các hội thi cắm trại.

“Nhà tôi ở gần suối Nghĩa Hy đất rộng, mát mẻ nên trồng nhiều tre luồng, tre giáo. Biết tôi làm trại đẹp, hằng năm học sinh thường tìm đến nhờ nên tôi làm giúp. Cũng nhờ trại đẹp, độc đáo, chắc chắn nên hầu như năm nào trại do tôi làm cũng đạt giải cao. Sau khi tháo trại, học sinh cho tôi lại tre. Sẵn có tre nên tôi nảy sinh ý định chế tác các sản phẩm, vật dụng từ tre để sử dụng trong cuộc sống thường ngày”, ông Hồng kể. Công trình đầu tiên của ông làm vào năm 2014, là một căn nhà sàn 2 tầng khá lớn hoàn toàn bằng tre. Sau đó, ông làm thêm giường tre, võng tre, ghế tre có lắp bánh xe bỏ trong nhà sàn... để sử dụng. Dù đã sử dụng từ đó đến nay nhưng hầu như căn nhà sàn này vẫn vững chãi, chắc chắn và không hề bị mối mọt.

Những năm tiếp theo, ông làm thêm nhiều căn chòi tre ngoài vườn; cải tạo xe đạp 2 bánh thành 3 bánh để làm xe xích lô đạp gắn khung ngồi bằng tre. Ngoài ra, từ tre ông còn làm khay trà, bàn trà và nhiều vật dụng sinh hoạt khác...

“Khó nhất khi làm các sản phẩm phức tạp là phải vẽ thiết kế. Ví dụ như làm khung tre cho xe điện, xe đạp xích lô phải tính toán kỹ lưỡng để sao cho thân xe phải ăn khớp với khung tre nhằm đảm bảo chắc chắn, an toàn khi sử dụng. Khi làm các chi tiết cong thì phải dùng khò lửa cho nóng để uốn. Đối với hầu hết các sản phẩm, phần ốp tôi dùng tre luồng vì có vỏ mỏng, phần cọc, xà ngang, xà dọc thì dùng tre giáo đặc ruột”, ông Hồng kể.

Để sản phẩm có độ bền theo thời gian, theo ông Hồng khâu chọn nguyên liệu tre phải kỹ, tre không quá non và không quá già, đốt tre có ánh vàng tươi lên mới chọn. Tre sau khi chặt thì bó lại ngâm dưới suối hoặc dưới ao bùn, ít nhất sau 10 ngày mới mang lên sử dụng.

“Việc ngâm cho tre chua lên sẽ giúp tăng độ bền, có thể nói là bền vững, không hao mòn, hư hại, mối mọt qua hàng chục năm. Ngoài ra, sản phẩm khi hoàn thiện sẽ đánh thêm một lớp dầu bóng để vừa tạo thẩm mỹ, vừa chống thấm”, ông Hồng bật mí.

Thỏa niềm đam mê

Ghé thăm căn nhà với khuôn viên khá rộng của vợ chồng ông Hồng, chúng tôi bất ngờ và thích thú khi chứng kiến nhiều sản phẩm bằng tre do ông tự chế tác. Giữa sàn nhà, ông Hồng vẫn đang bày la liệt đủ loại máy móc, dụng cụ như: máy hàn, cưa, đục, máy mơn... để sửa chữa, trau chuốt một số sản phẩm tre của mình.

Bà Hồ Thị Nga, vợ ông Hồng sử dụng chiếc máy tập luyện sức khỏe làm bằng tre do chồng tặng nhân dịp 20/10 - Ảnh: Đ.V

Vợ ông Hồng là bà Hồ Thị Nga (70 tuổi), nguyên là cán bộ y tế ở huyện Cam Lộ nghỉ hưu từ 15 năm trước. Gần đây bà bị bệnh xương khớp phải về điều trị tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh. Tại bệnh viện, bà được bác sĩ cho tập các bài phục hồi chức năng, trong đó có bài tập đạp xe mô hình. “Tôi ngó qua thấy mình có thể làm được chiếc xe tương tự mô hình này.

Vì vậy, tôi về mày mò nghiên cứu, thiết kế và sau đó làm ra được chiếc xe đạp phục hồi chức năng. Sản phẩm này là món quà tôi dành tặng bà xã tập luyện nhân dịp 20/10, bà ấy vui lắm và thường xuyên sử dụng nó. Đây cũng là sản phẩm cuối cùng tôi làm trong năm 2024”, chỉ tay vào sản phẩm mình khá tâm đắc, ông Hồng kể.

Qua đầu năm 2025, ông Hồng cho biết sẽ làm thêm một chiếc máy tập thể dục để tập luyện. Theo ông, đó là một chiếc máy mà khi vận động tay sẽ đồng thời nâng hạ thân người được và vừa đủ rộng để làm chỗ ngả lưng nghỉ ngơi.

Biết ông làm ra được nhiều sản phẩm độc đáo và thiết thực, nhiều người ở trên địa bàn huyện Cam Lộ đã đến xem và ngõ ý đặt làm. Nhưng ông từ chối khéo. Bởi theo ông chia sẻ, việc sáng chế ra những sản phẩm bằng tre “không đụng hàng” của mình chủ yếu xuất phát từ niềm đam mê. Qua các sản phẩm từ tre này, ông có dịp thể hiện năng khiếu cũng như khỏa lấp nỗi nhớ về cây tre, về làng quê nguyên quán ở phường Đông Thanh của mình.

“Điều kiện cuộc sống của tôi bây giờ khá tốt, con cái đều đã lập gia đình và có cuộc sống ổn định nên vợ chồng tôi không có áp lực về kinh tế. Việc làm các sản phẩm từ tre, tôi xem như là thú vui thư giãn tuổi già. Tôi không bán sản phẩm, nhưng sẵn sàng chỉ cách làm, thậm chí tặng tre cho những ai có nhu cầu và đam mê làm sản phẩm từ tre”, ông Hồng giãi bày.

Hiếu Giang