Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh

(QT) - Có câu chuyện hài hước kể về một anh ngư dân chèo thuyền chở một nhà triết học, một nhà thơ và một nhà thiên văn học ra ngắm cảnh hồ. Non nước hữu tình, nhà triết học buột miệng hỏi anh chèo thuyền: “Anh biết triết học là gì không?”. Anh ngư dân trả lời: “Cao siêu quá, tôi không biết ạ!”. Nhà triết học mỉm cười thương hại: “Thế thì anh đã mất nửa cuộc đời”. Sau đó nhà thơ, nhà thiên văn học đều cho anh chèo thuyền những câu hỏi tương tự và anh đều lắc đầu để nhận lấy câu trả lời từ họ: “Mất nửa cuộc đời”. Đúng lúc ấy, giông tố nổi lên, thuyền chòng chành, chàng ngư phủ mới hỏi lại: “Trong ba vị có vị nào không biết bơi không ạ?”. Cả ba vị mặt mày tái nhợt lắc đầu đồng thanh: “Không ai trong chúng tôi biết bơi cả!”. Lúc này anh ngư dân mới nhẹ nhàng: “Thế thì các vị sắp mất cả cuộc đời!”. Dĩ nhiên đó chỉ là câu chuyện hài hước nhưng ý nghĩa thực tế của nó lại không hài hước chút nào . Mùa hè đến, có thể thấy những lớp học hè mà những môn được phụ huynh chọn cho các em vẫn là tiếng Anh, tin học, cờ vua, âm nhạc.., mà thiếu đi những môn học kỹ năng sống, trong đó bơi lội là một bộ môn quan trọng, nhất là với các em thiếu nhi. Liên hệ với câu chuyện hài hước nói trên dễ hình dung với sự lựa chọn này, bởi nếu vậy, chúng ta sẽ có nhiều nhà thông thái nhưng sẽ thiếu người...biết bơi. Nói lại câu chuyện đã từng nói nhiều lần này, tuy cũ nhưng không bao giờ thừa, bởi những tháng gần đây, hầu như không ngày nào trên mặt báo vắng những dòng tin về tai nạn đuối nước. Mới đây, tại Cam Lộ, hai học sinh lớp 7 và lớp 4 đã bị đuối nước ở hồ Cây Cui, ở Tây Nguyên có hai học sinh bị đuối nước, trước đó lại có 4 học sinh của một trường THCS ở Buôn Đôn (Đak Lak) bị đuối nước. Và đâu nói gì các tỉnh bạn, con số học sinh đuối nước ở tỉnh Quảng Trị hàng năm cũng không phải là ít. Có thể thấy ở nhiều con đường ngõ xóm thôn quê, nhiều tấm biển cảnh báo việc trẻ em đi tắm ao hồ, sông suối mà không có người lớn đi kèm. Nhưng đó chỉ mới là giải quyết ở phần ngọn của vấn đề. Ở đô thị, tuy các bể bơi tiêu chuẩn đã có nhưng số học sinh tham gia học bơi lại không nhiều, điều này phụ thuộc vào nhiều lý do, thời gian dành cho con em của phụ huynh không phải ai cũng thu xếp được, chi phí cho các em cũng không nhiều nhưng với nhiều gia đình đó cũng là vấn đề đáng suy nghĩ và trên hết, thói quen coi trọng học văn hóa hơn là học kỹ năng sống vẫn còn rất nặng nề trong tâm lý phụ huynh. Những điều đó khiến cho tỷ lệ học sinh giỏi ở cấp tiểu học luôn đạt 80-90% với bảng điểm lấp lánh cuối năm, nhưng nếu hỏi xem tỷ lệ biết bơi của các em học sinh là bao nhiêu, chắc chắn sẽ là một con số rất nhỏ so với tỷ lệ học sinh giỏi. Dành những gì tốt đẹp nhất cho con em không chỉ là sự tốt đẹp của những điểm số. Mấy năm qua đã có các “học kỳ quân đội” nhằm rèn luyện kỹ năng sống, nền nếp kỷ luật cho các em học sinh nhưng con số học sinh đủ điều kiện tham dự cũng chỉ chiếm một tỷ lệ không đáng kể so với tổng số lượng học sinh, vì thế, dạy những kỹ năng sống phải bắt đầu với các em từ mùa hè là điều hợp lý, thay cho cả năm phải tập trung học văn hóa. Rất nhiều học sinh khi nghỉ hè được nhà trường cấp cho tờ phiếu “Sinh hoạt hè tại địa phương” nhưng đã mấy em được tham dự những buổi sinh hoạt hè đúng nghĩa? Hay chỉ cuối kỳ nghỉ hè lại mang phiếu lên chi đoàn khối phố xin chứng nhận để mang nộp khi vào năm học mới? Chúng ta có quá nhiều khẩu hiệu dành những gì tốt nhất cho trẻ em, quá nhiều văn bản giấy tờ nặng tính hình thức mà quên mất, điều quan trọng nhất là trang bị cho các em những kỹ năng cần thiết, ví như biết băng bó, garô khi bị chảy máu, biết hô hấp nhân tạo khi gặp tình huống khẩn cấp, biết bơi lội khi hữu sự…Tuy nhiên, cứ làm một thăm dò trong cộng đồng học sinh, nhất là học sinh tiểu học và trung học cơ sở sẽ thấy rằng để có số học sinh biết bơi bằng với tỷ lệ học sinh khá giỏi gần như là một điều chưa từng có. Việc giúp các em trang bị những kỹ năng đó quá khó không? Chắc chắn câu trả lời sẽ là không nếu có sự quyết tâm của các đoàn thể, sự chỉ đạo của chính quyền cùng với mối quan tâm của gia đình. NGUYỄN TRƯỜNG SA