Phát hiện loài Xú hương mới ở rừng nguyên sinh Rú Lịnh

Nhóm các nhà thực vật học đến từ Viện Khoa học sự sống, Viện Nghiên cứu khoa học miền Trung, cùng cán bộ Hạt Kiểm lâm liên huyện Cam Lộ - TP. Đông Hà và Bảo tàng Đại học Kagoshima (Nhật Bản) vừa phát hiện, mô tả một loài mới thuộc chi Lasianthus (Xú hương) được thu thập mẫu từ tỉnh Quảng Trị và Quảng Bình. Loài này thuộc rừng nguyên sinh Rú Lịnh, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị

Lasianthus là một chi lớn trong họ (Rubiaceae) với 292 loài phân bố rộng khắp trên thế giới, ở Việt Nam đã ghi nhận trước đó 74 loài thuộc chi này. Tên loài Lasianthus trongii V.S.Dang, T.A.Le & Tagane được đặt theo tên ông Nguyễn Đình Trọng, người có công bảo vệ rừng Rú Lịnh hơn 40 năm qua, khu vực loài được phát hiện và thu thập mẫu lần đầu tiên.

Loài Xú hương mới được phát hiện ở rừng nguyên sinh Rú Linh - Ảnh: Lê Anh Tuấn

Năm 1977, ông Trọng cùng một số người dân nhận bảo vệ rừng Rú Lịnh. Nhờ công của ông mà khu rừng nguyên sinh duy nhất ở đồng bằng Quảng Trị rộng gần 100 ha này được gìn giữ nguyên vẹn đến ngày nay.

Loài L. trongii dạng cây bụi cao tầm 1 - 3 m, với thân không lông, lá mọc đối, phiến lá hình elip hoặc hình mác, cả hai mặt lá không lông, có đuôi lá nhọn, gốc lá gần tròn, mép nguyên, gân phụ 6 - 8 cặp, cuống lá không lông dài 2 - 3 mm, lá kèm nhỏ, hình tam giác. Cụm hoa hình xim, có 7 hoa, hoa gần không cuống, hoa màu trắng, đài hình chuông đến hình nón cụt, không lông, phân 4 thùy hình tam giác. Nhị 4 gắn vào ống tràng hoa, bầu nhụy 4 ô, vòi nhụy dài 1,5 - 2 mm, có lông tơ, có 3 thùy. Quả hạch hình trứng đến hình cầu, nhẵn, màu đỏ cam khi chín rất bắt mắt, dễ phân biệt loài này trong tự nhiên.

trongiicó hình thái gần với loài L. tamdaoensisvà L. kailarsenii . Tuy nhiên loài phân biệt rõ ràng qua hình thái của lá, hoa và quả, trong đó đặc điểm nổi bật nhất là màu sắc đỏ cam của quả, khác hoàn toàn với quả màu xanh dương ở hai loài còn lại. Loài này phân bố ở hai khu vực hai tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị nhưng quần thể có số lượng cá thể ít và được đề xuất đánh giá Nguy cấp (EN) theo IUCN 2024.

Quang Hải