Ôi... SEA Games!

(TTO) - Việc vượt qua chỉ tiêu trên chục chiếc HCV được xem là “thành công rực rỡ” của thể thao VN tại SEA Games 25. Liệu có thật là như thế? Và nữa, 25 kỳ SEA Games đã trôi qua nhưng sân chơi này ngày càng xa rời tôn chỉ. Đó là hai vấn đề cần phải quay lại để đánh giá một cách chính xác...

Thanh Trà - vận động viên nhảy cầu đoạt HCV ở SEA Games 25 - Ảnh: Hoàng Hà

Sáng kiến của ông Laung Sukhumnaipradit đã được đại diện các đoàn ủng hộ, bởi tất cả đều thấy trình độ thể thao của khu vực Đông Nam Á còn kém cỏi, cần có một sân chơi riêng trong khu vực để cọ xát, rèn luyện nâng cao trình độ nhằm rút ngắn khoảng cách với thế giới.

Xa rời tôn chỉ

Từ sáu thành viên lên đến 11 thành viên, nhưng tôn chỉ của SEA Games vẫn giữ nguyên, không ai động vào sửa đổi, đó là: ngày hội thể thao của khu vực Đông Nam Á, nhằm thắt chặt tình hữu nghị và nâng cao trình độ thể thao, sớm bắt kịp thế giới.

Ở đây, chúng tôi không đề cập mục tiêu đầu mà chỉ bàn về mục tiêu thứ hai. Muốn nâng cao trình độ thể thao khu vực Đông Nam Á nhằm sớm bắt kịp thế giới, các nội dung tổ chức thi đấu của SEA Games lẽ ra phải thật gần gũi, gắn bó với Olympic. Nhưng chúng ta hãy xem SEA Games 25 có bao nhiêu món không có trong chương trình thi đấu của Olympic? Đó là wushu, karate, muay, pencak silat, đá cầu, cầu mây, billiards & snooker, bi sắt và lặn.

Trong khi đó, một số môn quan trọng của Olympic, hấp dẫn với số đông lại không có mặt ở SEA Games 25 như thể dục dụng cụ, bóng rổ, bóng ném, đua thuyền... Không chỉ thêm hoặc bớt tùy tiện các môn thể thao, các vị trong Liên đoàn Thể thao Đông Nam Á còn rất thoải mái trong việc định ra số huy chương cho từng môn.

Ví dụ, bắn súng ở Olympic Bắc Kinh là 15 bộ huy chương, còn SEA Games 25 là 34 bộ; taekwondo ở Olympic là 8 thì SEA Games là 21; judo ở Olympic là 14 thì SEA Games là 18... Trớ trêu hơn, môn wushu ở SEA Games 25 có đến 21 bộ huy chương, nhiều hơn cả giải vô địch wushu Trung Quốc!

Việc tổ chức số môn thi, định ra số huy chương cho từng môn tại SEA Games gần như chẳng tuân thủ theo quy luật nào cả, và suy cho cùng là nhằm chạy theo thành tích của chủ nhà hoặc một nhóm quốc gia. Chuyện này không phải mới xảy ra tại SEA Games 25 mà đã kéo dài từ nhiều kỳ gần đây. Vậy nên mới có chuyện VN làm chủ nhà thì đứng đầu với số HCV gấp đôi đoàn thứ nhì Thái Lan.

Philippines làm chủ nhà, bình thường ở tốp giữa đã leo lên vị trí thứ nhì và Lào năm nay cũng là lần đầu tiên có đến 33 HCV (trong đó có 5 HCV từ muay - môn truyền thống của Thái Lan, 3 HCV từ đá cầu - môn truyền thống của VN...).

“Vở hài kịch” của SEA Games sẽ tiếp diễn và chưa có dấu hiệu cho thấy điểm dừng hay chấn chỉnh khi Indonesia, nước chủ nhà của SEA Games 26, đã tuyên bố thẳng thừng loại một loạt các môn có mặt tại Vientiane như bi sắt, muay, đá cầu, wushu...

Thay vào đó, chủ nhà SEA Games 26 đề xuất đưa vào môn trượt patin, leo tường, kempo (như đấu kiếm nhưng dùng gậy tre). Thậm chí Indonesia còn thêm môn nhấc tạ (powerlifting) vào điền kinh, dù môn này nằm trong các môn thể thao cho người khuyết tật!

Tại sao không đặt ra quy định tổ chức bao nhiêu môn tùy theo khả năng chủ nhà nhưng buộc phải có trong chương trình Olympic; và chủ nhà chỉ được ưu tiên đưa một môn truyền thống của mình vào mà thôi? Chuyện không khó nhưng người ta không muốn. Bởi suy cho cùng bệnh thành tích cũng là bệnh chung!

“Thể thao VN thành công rực rỡ”?

Khi Trung Quốc đứng đầu Olympic 2008, đã có một câu hỏi được làng báo chí thể thao thế giới đặt ra, đó là: Trung Quốc đã thật sự là cường quốc số một của thể thao thế giới? Không. Người ta đã khẳng định ngay như thế khi đưa ra hai tiêu chí cơ bản của Ủy ban Olympic quốc tế khi đánh giá về một nền thể thao: 1. Hai môn căn bản điền kinh, bơi lội. 2. Các môn được người dân yêu thích như bóng đá, bóng chuyền, quần vợt, bóng rổ...

Dựa vào các tiêu chí đó, chúng ta hãy đánh giá thể thao VN tại SEA Games 25:

1. Cùng Indonesia và Philippines, điền kinh VN đoạt được 7 HCV; trong khi đó Thái Lan là 14 chiếc. Bảy HCV của điền kinh VN được tập trung vào bốn gương mặt quen thuộc là Hương, Hằng, Cương và Huyện. Ở môn nhảy cao, vài năm trước chúng ta rất mạnh với Nhung và Bằng, nay không còn. Vì vậy, mặc dù có một Vũ Thị Hương thật tuyệt vời khi thắng áp đảo ở 100m, 200m nữ nhưng có thể nói điền kinh giậm chân tại chỗ.

2. Trong 32 bộ huy chương của bơi lội, VN chỉ được vỏn vẹn một chiếc, đứng sau Singapore (14 HCV), Malaysia (9 HCV), Philippines (4 HCV), Thái Lan và Indonesia (2 HCV). Như vậy bơi lội vẫn giậm chân tại chỗ với mỗi mình Hữu Việt ở cự ly 100m ếch. 3. Ở các môn mang tính giải trí cao, được đông đảo người dân yêu thích, thể thao VN chỉ thành công mỗi bóng đá nữ. Còn lại bóng chuyền nữ vẫn giậm chân tại chỗ ở vị trí á quân, bóng chuyền nam rơi từ hạng hai xuống hạng tư. Cầu lông thì Tiến Minh “rụng” ở tứ kết. Quần vợt gần như biến mất khi chỉ có vỏn vẹn một HCĐ đồng hạng đồng đội nam!

Với thành tích như thế không thể gọi là “thành công rực rỡ”.

Đã đến lúc thể thao VN phải quy hoạch, định hướng lại sự phát triển cho tương lai. Đó là chỉ tập trung tối đa cho các môn có trong chương trình Olympic. Có như vậy mới hi vọng đạt được sự phát triển bền vững trong thể thao.

HUY THỌ