Những bài hát như tiếng lòng nhân dân về Anh Ba Lê Duẩn

Tổng Bí thư Lê Duẩn, người chiến sĩ cộng sản kiên cường, người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhà lãnh đạo kiệt xuất của Ðảng và Nhân dân ta, trong suốt cuộc đời mình đã luôn phấn đấu hy sinh vì sự nghiệp cách mạng của dân tộc và sự thống nhất, toàn vẹn non sông.

60 năm hoạt động cách mạng, 26 năm liên tục trên cương vị Bí thư Thứ nhất và Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Ðảng, đồng chí Lê Duẩn đã cống hiến trọn đời cho Ðảng, cho dân tộc, vì lý tưởng cao đẹp: Tổ quốc Việt Nam độc lập, thống nhất, đi lên CNXH, Nhân dân Việt Nam có cuộc sống tự do, ấm no, hạnh phúc. Tên tuổi và sự nghiệp của Tổng Bí thư Lê Duẩn mãi được ghi vào lịch sử vẻ vang của Ðảng, của dân tộc với những thắng lợi vĩ đại của cách mạng Việt Nam.

NSƯT Nguyễn Hương Giang biểu diễn bài hát Khắc ghi tên người - Bác Ba Lê Duẩn. Ảnh: Triệu Phong

Trong chặng đường dài cách mạng của đất nước, cùng với những vần thơ, bài ca ngợi ca Bác Hồ kính yêu và các đồng chí lãnh đạo của Đảng, Nhà nước là những vần thơ, bài ca rất hay, đẹp như lời của lòng dân, như lời của non sông đất nước ngợi ca về Anh Ba Lê Duẩn kính mến:

“Anh Ba ơi!

Tròn tuổi tám mươi

Anh vẫn sống

Một cuộc đời

Thanh cao

Sôi động

Như Trường Sơn mãi mãi tươi xanh

Như Biển Đông ào ào dậy sóng

Đồng bào đồng chí nhớ anh

Người con của làng nghèo Chợ Sãi

Xác xơ mấy túp lều tranh

Nóng bỏng cát đồi Triệu Hải

Bữa cháo bữa rau, đùm bọc nhau lá rách lá lành

Lòng vẫn đậm

Tình thương và lẽ phải”

(Tố Hữu)

Hay thơ của đồng chí Lê Đức Thọ viết tặng Anh Ba trên đường ra trận chỉ đạo Chiến dịch Hồ Chí Minh:

“Anh dặn: ra đi, thắng mới về

Phút giây cảm động nói năng chi

Lời Anh là cả lời non nước

Ngàn dặm Trường Sơn há ngại gì”

Đồng chí Nguyễn Khôi, từng công tác ở Văn phòng Quốc hội và Văn phòng Chính phủ viết về đồng chí Lê Duẩn nhân kỷ niệm 85 năm ngày sinh của người:

“Người xứng đáng là một nhân vật lớn

Ở tầm cao thời đại Hồ Chí Minh

Người quyết định cho miền Nam giải phóng

Người quyết tâm xây dựng lại cơ đồ

Người đắp đập xây nên hồ vĩ đại

Điện Hoà Bình chói lọi mãi ngàn sau

Dám ra biển khoan sâu vào lòng đất

Nên cơ ngơi dầu khí Vũng Tàu

Cầu Thăng Long ôi cây cầu dài rộng

Bốn ngàn năm vượt tầm vóc cha ông

Bao nhà máy công trường làm ăn lớn

Với Nhân dân người rất đỗi công bằng

Bao thế kỷ mới có người như thế

Dám chinh Tây, kình Bắc thực anh hùng

Công to lớn đã tạc vào trời bể

Cho muôn đời con cháu sống khang trang”.

Cùng những vần thơ dạt dào tình cảm của những nhà thơ, những cán bộ lão thành cách mạng, của Nhân dân...là những bài hát ngợi ca về Anh Ba Lê Duẩn bằng những giai điệu, những ca khúc, hợp xướng rất đẹp. Đây đều là những bài hát viết rất hay, rất nhiệt huyết và chân thành của đội ngũ văn nghệ sĩ với Anh Ba, như lời thơ của nhà thơ Châu La Việt:

“Tôi đã nghe mênh mang những cánh đồng

(Đồng Tháp Mười đêm không trăng vẫn sáng...)

Tôi đã nghe dậy sóng những dòng sông

Sông Vàm Cỏ, sông Hàm Luông, Thạch Hãn

Bài ca về một người Cộng sản

Bài ca về một trí tuệ 200 ngọn nến soi con đường cách mạng

Bài ca về một lãnh tụ đã thống nhất non sông

Bài ca về một trái tim yêu thương đến vô cùng...”

Đó là những bài ca: Đời đời khắc ghi Bác Ba Lê Duẩn (thơ Lê Khánh Hưng - nhạc Ngọc Khuê); Nhớ về Anh (lời phỏng thơ Tố Hữu - nhạc Võ Thế Hùng); Ba Đình một sớm thu xa (thơ Lê Khánh Hưng - nhạc Quỳnh Hợp); Lời Anh dặn (thơ Lê Đức Thọ - nhạc Trần Hữu Bích); Bích La quê hương Anh (Nhuận Phú)...

Đặc biệt trong Chương trình nghệ thuật đặc biệt tưởng nhớ Tổng Bí thư Lê Duẩn được tổ chức tối 9/7/2023 tại Nhà hát Thành phố Hồ Chí Minh nhân dịp kỷ niệm 37 năm ngày mất của đồng chí (10/7/1986-10/7/2023). Chương trình quy tụ các nghệ sĩ nổi tiếng với nhiều tiết mục ca múa nhạc đặc sắc, tái hiện cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của đồng chí Lê Duẩn cùng tình cảm của đông đảo nhân dân và các thế hệ cán bộ, đảng viên.

Chương trình bao gồm 15 bài hát xuất sắc, tạo nên những màn hát múa nhạc hài hòa giữa phong cách hiện đại và dân tộc, do các nghệ sĩ trên cả nước cùng các nghệ sĩ, diễn viên của hai đơn vị nghệ thuật là Ðoàn Văn công Quân khu 7 và Ðoàn nghệ thuật ca múa nhạc dân tộc Bông Sen trình diễn.

Chương trình nghệ thuật được dẫn dắt từ những hồi ức của Ðại tá Lê Hãn - con trai trưởng của Tổng Bí thư Lê Duẩn - kể về người cha thân yêu của mình ra đi hoạt động cách mạng từ những ngày đất nước còn rên xiết dưới ách cai trị của thực dân Pháp. Những hồi ức, kỷ niệm trong ông là những đêm đen giá buốt khi người cha thoát lao tù thực dân trở về ôm con trong vòng tay, dạy cho con bài học đầu tiên về lòng yêu nước, dạy cho con bài ca của những người cộng sản “vùng lên hỡi các nô lệ ở thế gian”...

Bài hát ấy đã thúc giục ông Lê Hãn nối tiếp con đường của người cha để sau này trở thành một chiến sĩ suốt đời đi theo con đường cách mạng và lý tưởng cộng sản cao đẹp như ca từ trong bài hát “Người chiến binh mang tên dòng Thạch Hãn” (thơ Châu La Việt, nhạc sĩ Ngọc Khuê phổ nhạc) do Nghệ sĩ nhân dân Quốc Hưng thể hiện:

“Cha dạy con tình thương, lẽ phải/ Cha cho con phía trước con đường/ Con mang trái tim cha ra trận/ Và ánh sáng của một vầng dương...”

Ðặc biệt xúc động trong chương trình là ca khúc “Ba Ðình một sớm thu xa” (thơ Lê Khánh Hưng, nhạc sĩ Quỳnh Hợp phổ nhạc), gợi nhớ những ngày tháng 9 năm 1969 khi Bác Hồ mất. Còn đó, ngân vang lời thề của Bí thư Thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Ðảng Lao động Việt Nam (nay là Ðảng Cộng sản Việt Nam) Lê Duẩn và quân dân cả nước nguyện mãi mãi đi theo con đường của Người, quyết tâm giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước:

“Giơ tay thề chúng ta cùng tiếp bước/ Anh Ba khóc, triệu trái tim cùng khóc/ Triệu trái tim chung nhịp đập tim Anh...”

Với sự đầu tư kỹ càng và tâm huyết của các nghệ sĩ, chương trình nghệ thuật đặc biệt tưởng nhớ Tổng Bí thư Lê Duẩn phần nào đáp ứng tình cảm sâu đậm của cán bộ, đảng viên và Nhân dân ta. Hình ảnh và những ký ức về một nhà lãnh đạo gần dân, thương dân, sâu đậm nghĩa tình luôn rạng ngời, thân thương, không thể phai mờ theo năm tháng.

Qua các tác phẩm về đồng chí Lê Duẩn, ta thấy âm nhạc và thơ ca đã tái hiện phần nào cuộc đời và sự nghiệp vô cùng sôi động của Tổng Bí thư Lê Duẩn. Ðó là những năm tháng hoạt động cách mạng gian khổ, bị thực dân Pháp bắt tù đày và sau này trở về lãnh đạo quân dân Nam Bộ trên cương vị Bí thư Xứ ủy Nam Bộ trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược cho đến sau này trở thành người lãnh đạo cao nhất của Ðảng, lãnh đạo quân và dân ta trong chiến tranh chống Mỹ cứu nước đi đến ngày toàn thắng, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc, đưa cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội.

Triệu Phong