Nhớ về cuộc gặp đặc biệt giữa Đồng chí Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch Fidel Castro

Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Cuba, buổi tối ngày 9/9/2010, tại Thủ đô La Habana, Đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch Quốc hội nước ta (sau này là Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng) bấy giờ có cuộc gặp rất đặc biệt, hiếm có với Lãnh tụ Cuba, Chủ tịch Fidel Castro- Người đồng chí, người bạn lớn chí nghĩa, chí tình của nhân dân Việt Nam ngay tại nhà riêng. Phóng viên Báo Nhân Dân vinh dự tháp tùng Đoàn có bài viết ghi lại nội dung của cuộc gặp đặc biệt này (bài viết đăng trên Báo Nhân Dân điện tử ngày 9/9/2010).

Cuộc gặp mang ý nghĩa hết sức đặc biệt, có những cử chỉ ngoại lệ, thể hiện tình cảm đậm đà, sâu sắc của đồng chí Fidel Castro dành cho Việt Nam.

Theo thông lệ trong các chuyến thăm cấp cao của lãnh đạo các nước trên thế giới khi đến thăm nước bạn Cuba đều không đề cập lịch về cuộc gặp Lãnh tụ Fidel Castro. Bởi vì, hầu hết phải chờ đến phút chót phía bạn mới có thể trả lời thu xếp được cuộc gặp hay không.

Vì thế, cuộc gặp tối 9/9 tại nhà riêng Đồng chí Fidel kính mến tại thủ đô La Habana của Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội nước ta mang một ý nghĩa hết sức đặc biệt, với một tình cảm đậm đà, sâu sắc của Đồng chí dành cho Việt Nam.

Chẳng phải thế mà dường như bất kể thành viên nào tham gia đoàn công tác lần này đều hồi hộp mong chờ phía bạn trả lời xác nhận đồng ý về cuộc gặp gỡ Lãnh tụ Fidel Castro.

Tầm gần 8 giờ tối, bên ngoài Nhà khách Hội đồng Bộ trưởng Cuba ở khu Laguito mưa tầm tã. Đoàn đại biểu nước ta vừa có tiếp xúc cấp cao với Chủ tịch Hội đồng Nhà nước, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Raul Castro.

Trong khi mọi người đang ngồi nói chuyện, một cán bộ ngoại giao vào báo cáo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng rằng, Lãnh tụ Fidel vừa trực tiếp điện thoại cho liên lạc của đoàn cho biết: “Được biết Chủ tịch Quốc hội Việt Nam sang thăm Cuba, muốn được gặp tôi, vậy thì tôi mời Chủ tịch và cán bộ phiên dịch đến nhà”.

Chủ tịch Fidel Castro không quên hỏi: “Vậy các đồng chí Việt Nam đã ăn cơm tối chưa?”. Cán bộ liên lạc của đoàn trả lời rằng, được gặp Tổng Tư lệnh là niềm vinh hạnh lớn lao, nên Chủ tịch chúng tôi sẵn sàng đến ngay.

Cán bộ ngoại giao thưa với Đồng chí Fidel là Đại sứ Việt Nam tại Cuba và hai đồng chí lãnh đạo cao cấp đang ở cùng tháp tùng Chủ tịch Quốc hội.

Thật bất ngờ, Đồng chí Fidel đã mời đồng chí Đại sứ và hai đồng chí lãnh đạo cấp cao cùng đến với Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng luôn.

Điều này thể hiện một ngoại lệ, sự ưu ái đặc biệt dành cho đoàn Việt Nam, bởi thông thường Chủ tịch Fidel nhận lời tiếp khách theo diện hẹp, hay nói cách khác, thành phần khách mời là “1+1” (một lãnh đạo trưởng đoàn và một phiên dịch- có khi Đại sứ kiêm luôn công việc phiên dịch).

Đúng 8 giờ 30 phút, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng và các thành viên được mời, có các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội Nguyễn Văn Son - Chủ nhiệm Ủy ban đối ngoại; Trần Đình Đàn - Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội; Đại sứ Việt Nam tại Cuba Vũ Chí Công và đồng chí phiên dịch.

Khi mọi người bước vào phòng khách đã thấy ở phòng khách bức tranh bằng đá quý hình ảnh Đồng chí Fidel phất cao lá cờ của Mặt trận Giải phóng miền Nam tại Quảng Trị vào năm 1973. Đây là món quà nhỏ thể hiện tình cảm của nhân dân Việt Nam trân trọng kính tặng người bạn lớn Cuba, do Đoàn mang sang dịp này.

Vừa đón các đại biểu Việt Nam, Đồng chí Fidel nói ngay: “Từ ngày 25/8 vừa rồi đã nhận được thư của Quốc hội, chính quyền và nhân dân Cuba báo cáo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng sang thăm chính thức Cuba từ ngày 5 đến 7/9. Tôi vừa mới xem bản tin Truyền hình Cuba về cuộc hội đàm giữa lãnh đạo Quốc hội hai nước”.

So với năm ngoái, năm nay vị Tổng Tư lệnh Fidel Castro khỏe mạnh hơn nhiều, da dẻ hồng hào, sự tinh anh toát lên từ ánh mắt, phong cách nói chuyện tràn trề nhiệt huyết.

Chủ tịch Fidel thông báo: “Tôi vừa mới đi xuống một trường đại học về đấy. Tôi xuống để nói chuyện về vấn đề chiến tranh. Bây giờ tôi đọc sách nghiên cứu thường xuyên về Việt Nam”.

Câu chuyện của Fidel Castro xoay quanh hai vấn đề: Giương cao ngọn cờ hòa bình và cảnh báo với dư luận thế giới về nguy cơ chiến tranh hạt nhân, đặc biệt của Mỹ và Israel nhằm vào Iran, đặc biệt trong bối cảnh 90 ngày sau khi có Nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc liên quan đến Iran được thông qua.

“Vậy thì bước sắp tới sẽ là gì?” - Đồng chí Fidel nói: “Nhiệm vụ của tôi là cảnh báo cho dư luận và nhân dân thế giới biết về nguy cơ này. Đó là một nội dung lớn, qua nó giúp chúng ta tập hợp lực lượng, kêu gọi sự đoàn kết của nhân dân thế giới”.

Fidel nhấn mạnh: “Người có thể ngăn ngừa được nguy cơ nguy hiểm này chính là Tổng thống Mỹ Barack Obama”. Quan tâm về vấn đề bảo vệ môi trường, giải pháp chống lại sự biến đổi khí hậu, theo Fidel, “đây cũng là một vấn đề giúp tập hợp lực lượng”.

Trong câu chuyện trao đổi ấm tình đồng chí anh em, vị Lãnh tụ của nhân dân Cuba hỏi Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng: “Tình hình sông Mê Kông như thế nào? Gần đây con sông chịu nhiều bão lụt không, bị xâm mặn không?”...

Chủ tịch Fidel nhắc lại kỷ niệm hết sức sâu sắc về ba chuyến đi thăm Việt Nam. “Tháng 9/1973, tôi sang Phủ Chủ tịch. Lúc ấy đồng chí Phạm Văn Đồng thông báo với chúng tôi về Hiệp định Paris cũng như sự vi phạm Hiệp định của Mỹ. Tôi rất ấn tượng về chuyến đi vào vùng Đồng Hới (Quảng Bình) và vào thăm Quảng Trị. Lúc máy bay đổ xuống vùng đất Quảng Bình trên mặt đất chả còn cái nhà nào nữa. Mọi người dân sống dưới hầm”.

“Lúc bấy giờ, Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Đại tướng Võ Nguyên Giáp thông báo cho tôi về con đường mòn Hồ Chí Minh. Tôi đã trực tiếp chỉ thị ngay về Cuba yêu cầu xuất ngoại tệ để mua các thiết bị, máy ủi đất do Nhật Bản sản xuất để làm đường mòn Hồ Chí Minh”...- Đồng chí Fidel nhớ lại.

Nhắc lại kỷ niệm về hai chuyến thăm Việt Nam vào năm 1995 và gần đây nhất vào năm 2003, trong không khí gặp gỡ thân tình, như người thân trong nhà, đồng chí Fidel kể vừa qua rất thích thú khi xem một bộ phim tư liệu do Cuba sản xuất.

Bộ phim “Cuộc đời và sự nghiệp của Hồ Chí Minh và của Fidel”, trong đó có hình ảnh Bác Hồ ở chiến khu đang tập Thái cực quyền. Có chi tiết thú vị là Bác Hồ đã khéo léo quật ngã mấy đồng chí cận vệ. “Cũng vì thế mà Chủ tịch Hồ Chí Minh với dáng người nhỏ nhắn nhưng đã quật ngã được đế quốc to!” - Đồng chí Fidel nói.

Qua Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng và các đồng chí trong đoàn, Fidel không quên gửi lời hỏi thăm sức khỏe Đại tướng Võ Nguyên Giáp và vui mừng khi biết Đại tướng vẫn khỏe, hôm 25/8 rồi đã bước sang tuổi 100 và vẫn rất minh mẫn.

Đồng chí Fidel cho biết, bản thân vẫn thường xuyên theo sát tình hình Việt Nam, xem truyền hình thường xuyên về Việt Nam. “Tôi hôm nay vừa xem truyền hình về các hoạt động của đồng chí tại Cuba, hội đàm với đồng chí Alarcón (Chủ tịch Quốc hội Hội đồng nhân dân Cuba Ricardo Alarcón de Quesada) này, đồng chí Raul này (Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Raul Castro). Rồi các đồng chí Việt Nam đã tặng cho chúng tôi gạo.

Đồng chí Fidel cũng nói bản thân luôn theo sát bước tiến phát triển kinh tế- xã hội của Việt Nam”. Fidel đặc biệt quan tâm tìm hiểu và đánh giá cao những thành tích về phát triển kinh tế- xã hội của Việt Nam, nhất là các lĩnh vực: sản xuất cà phê, lúa gạo và khai thác dầu khí.

Tại cuộc gặp gỡ đặc biệt này, Đồng chí Fidel đã thể hiện tình cảm sâu đậm, thân tình của mình khi tặng Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Nguyễn Phú Trọng cuốn sách “Chiến thắng chiến lược”, một cuốn sách thuộc thể hồi ký, mang tính chất tổng kết thực tiễn do chính Fidel viết.

Mở cuốn sách dày gần 800 trang mới vừa được xuất bản, Đồng chí Fidel cầm bút viết lời đề tặng: “Kính tặng đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch Quốc hội Việt Nam với tình cảm rất thân thiết”.

Đồng chí Fidel đã trân trọng qua Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng gửi tặng cuốn sách này đến Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh.

Thay mặt các thành viên trong Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội nước ta, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng bày tỏ vui mừng khi thấy Lãnh tụ Fidel Castro khoẻ mạnh, minh mẫn và chuyển lời thăm hỏi trân trọng của Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng và các vị lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước Việt Nam tới đồng chí Fidel kính mến.

Đồng chí Nguyễn Phú Trọng bày tỏ: “Trước đây, khi thấy Đồng chí Fidel sức khỏe có lúc mệt, chúng tôi và nhân dân Việt Nam cũng rất lo. Giờ thấy đồng chí sức khỏe bình phục và tốt lên, chúng tôi rất phấn khởi”.

Theo lời một cán bộ Cuba, Đồng chí Fidel làm việc và nghỉ ngơi rất điều độ theo lịch của bác sĩ. Trước đây có lúc mệt, Đồng chí ngủ dậy muộn, vậy nên có những cuộc hội đàm bắt đầu từ 10 giờ. Nay 6 giờ sáng Đồng chí đã dậy.

Đồng chí Nguyễn Phú Trọng nói: “Tôi rất mong đồng chí luôn khỏe, sớm sang thăm lại Việt Nam. Nhân dân Việt Nam rất kính trọng và ngưỡng mộ đồng chí. Hai tiếng Cuba và Fidel đã trở thành biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng, của tinh thần quật khởi, khí phách hiên ngang Cuba”.

Chủ tịch Fidel đáp lời: “Tôi sẵn sàng sang thăm lại Việt Nam! Và cho tôi gửi lời chào toàn thể nhân dân Việt Nam!”.

Trước khi Đồng chí Fidel chụp ảnh chung với đồng chí Chủ tịch Quốc hội Việt Nam và 5 thành viên tháp tùng, Đồng chí đã tặng sách cho mọi người. Đồng chí còn nhớ tặng thêm một cuốn khác, đưa cho đồng chí Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Trần Đình Đàn để “đồng chí mang về tặng một chi bộ ở Việt Nam”.

Cuộc gặp gỡ đặc biệt và xúc động ấy kéo dài khoảng 40 phút. Bên ngoài căn nhà Đồng chí Fidel, cơn mưa vẫn chưa ngớt.

Một cử chỉ vô cùng thân thiết nữa, khi Chủ tịch Quốc hội nước ta chào từ biệt ra về, ra tới cổng vẫn thấy Đồng chí Fidel nán lại bên cửa trông theo...

VĂN NGHIỆP CHÚC

(Ghi theo lời kể của Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền

Việt Nam tại Cuba Vũ Chí Công)