Nhìn lại chiến tranh và nhân lên khát vọng hòa bình

Quảng Trị là vùng đất gánh chịu nhiều đau thương, hy sinh mất mát, chứng kiến bao cảnh tàn khốc, hủy diệt của chiến tranh. Nhiều địa danh như Thành Cổ Quảng Trị, Đôi bờ Hiền Lương-Bến Hải, Địa đạo Vĩnh Mốc, Cồn Tiên, Dốc Miếu, hàng rào điện tử Mc. Namara, Khe Sanh, Làng Vây...lưu giữ hình ảnh sinh động về các cuộc chiến đầy hy sinh, gian khổ; là minh chứng cho ý chí, khát vọng hòa bình của dân tộc Việt Nam.

Lễ thượng cờ trong Lễ hội Thống nhất non sông - Ảnh: TRÀ THIẾT

Quảng Trị đã hội tụ những đau thương mất mát, hy sinh gian khổ của Nhân dân Việt Nam trong các cuộc kháng chiến giành độc lập của dân tộc, là nơi phù hợp và xứng đáng nhất để xây dựng một bảo tàng mang tầm quốc gia, bởi sẽ là nơi phản ánh sinh động những ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình của Nhân dân Việt Nam, làm lay động mạnh mẽ, sâu sắc lương tri của nhân loại yêu chuộng hòa bình.

Thực hiện Kết luận của Chủ tịch Quốc hội tại Thông báo số 1813/TB-VPQH ngày 31/7/2023 về việc giao tỉnh Quảng Trị nghiên cứu xây dựng Bảo tàng chứng tích chiến tranh tại tỉnh Quảng Trị, Chính phủ đã có văn bản giao Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan hoàn thiện báo cáo nghiên cứu khả thi Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035 theo đúng quy định của pháp luật về đầu tư công.

Thực hiện Thông báo số 101- TB/VPTW ngày 28/10/2024 của Văn phòng Trung ương Đảng và ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại văn bản số 8386/VPCP-QHĐP ngày 15/11/2024; UBND tỉnh Quảng Trị đã chỉ đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với các cơ quan liên quan chuẩn bị báo cáo về khả năng đáp ứng các điều kiện để thành lập Bảo tàng quốc gia theo quy định của Luật Di sản văn hóa; tổ chức đoàn khảo sát các địa điểm dự kiến xây dựng Bảo tàng “Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình”.

UBND tỉnh đã trực tiếp làm việc với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhằm đề xuất đầu tư dự án Bảo tàng ký ức chiến tranh tại tỉnh Quảng Trị vào Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025- 2035 với kinh phí thực hiện dự án giai đoạn 2026-2030 là 1.000 tỉ đồng.

Ngày 10/2/2025, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có Công văn số 452/BVHTTDL-VP về trả lời kiến nghị của tỉnh Quảng Trị đã khẳng định “thống nhất với chủ trương đầu tư, xây dựng bảo tàng có quy mô, phạm vi, đối tượng hoạt động cấp quốc gia, do UBND tỉnh Quảng Trị quản lý”.

Hiện nay, UBND tỉnh đang tổ chức lấy ý kiến các sở, ban ngành, địa phương đơn vị liên quan; ý kiến các chuyên gia, nhà khoa học về đề xuất lựa chọn địa điểm xây dựng bảo tàng. Dự kiến Bảo tàng “Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình” được xây dựng trên diện tích khoảng 15 ha, gồm các hạng mục: Nhà trưng bày bảo tàng, không gian trưng bày ngoài trời và công viên.

Giới thiệu với du khách về lịch sử Nhà liên hợp, nơi làm việc của tổ giám sát quốc tế 76 - Ảnh: T.NGUYÊN

Bảo tàng quốc gia ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình là bảo tàng chuyên đề nghiên cứu, sưu tầm, lưu trữ, bảo quản và trưng bày những tư liệu, hình ảnh, hiện vật về chiến tranh và công tác khắc phục hậu quả chiến tranh. Bảo tàng là nơi tái hiện lại những câu chuyện thời chiến tranh trong cuộc đấu tranh anh dũng, ngoan cường để giành lại nền độc lập; truyền tải những thông điệp khát vọng hòa bình, thống nhất của dân tộc Việt Nam, đồng thời là điểm nhấn quan trọng cho tuyến du lịch DMZ và hồi ức chiến tranh.

Bảo tàng sẽ là dấu ấn văn hóa, lịch sử, không chỉ là niềm tự hào của người dân Quảng Trị nói riêng và người dân Việt Nam nói chung mà còn là điểm đến hết sức ấn tượng của du khách trong nước cũng như bạn bè quốc tế cả về nội dung, nghệ thuật trưng bày và kiến trúc công trình xây dựng.

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng khẳng định, Quảng Trị là một tỉnh có bề dày văn hóa và giàu truyền thống cách mạng. Người Quảng Trị luôn tự tin, chấp nhận khó khăn, thách thức, nỗ lực vươn lên. Mỗi tấc đất, dòng sông, địa danh ở mảnh đất này đều ghi đậm dấu ấn một thời đạn bom trong cuộc chiến giành độc lập dân tộc.

Quảng Trị cũng là nơi cảm nhận đầy đủ nhất khát vọng sống, khát vọng hòa bình, độc lập, tự do, khát vọng thống nhất toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc. Xây dựng bảo tàng “Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình” là nhìn lại quá khứ, hướng tới tương lai, thức tỉnh lương tri nhân loại và nhân lên khát vọng hòa bình.

Cụm di tích lịch sử Đôi bờ Hiền Lương - Bến Hải - Ảnh: NGUYỄN XUÂN TƯ

Được biết, tỉnh Quảng Trị đang gấp rút xây dựng hoàn thiện đề án Bảo tàng quốc gia “Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình” trình cấp có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt. Đẩy nhanh tiến độ lấy ý kiến các sở, ban, ngành, địa phương, đơn vị liên quan; các chuyên gia, nhà khoa học về địa điểm đầu tư xây dựng bảo tàng; lấy ý kiến Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trình Ban Thường vụ Tỉnh ủy quyết định lựa chọn địa điểm xây dựng bảo tàng.

Tổ chức nghiên cứu mô hình của một số bảo tàng có quy mô lớn đã được xây dựng, vận hành thành công ở các tỉnh, thành phố để có những định hướng, phương án thiết kế và đầu tư phù hợp. Tổ chức làm việc với các bộ, ban, ngành liên quan để thống nhất về mục tiêu, yêu cầu, đối tượng, phạm vi hoạt động của bảo tàng và đề xuất thành lập Ban chỉ đạo xây dựng Bảo tàng “Ký ức chiến tranh và khát vòng hòa bình”.

Tân Nguyên