Người canh giấc ngủ bản làng

(QT) - Sau mỗi bận mưa bão, đôi mắt ông lại thâm quầng vì bao đêm mất ngủ để xử lý tình huống. Người dân xã Thuận (Hướng Hóa, Quảng Trị) đã quen với hình ảnh một người lội mưa gió đến từng gia đình để kiểm tra tình hình. Ông là Phạm Xuân San, Phó Chủ tịch UBND xã Thuận, kiêm Trưởng BCH PCLB xã. Chúng tôi gặp ông tại UBND xã Thuận trong một ngày mưa tầm tã, dừng ngang công việc vì có khách, ông tâm sự: “Đúng là một năm mất ngủ vì thiên tai, bão chồng bão, lũ chồng lũ. Dân ở cái xã vùng biên này đã nghèo nay lại nghèo hơn. Tội nghiệp cho bà con quá!”

Ông Phạm Xuân San cần mẫn bên bàn làm việc

Ông Phạm Xuân San phân tích rằng xã Thuận có địa hình đặc biệt hơn so với 7 xã vùng Lìa. Bị chia cắt mạnh bởi các con suối có độ dốc lớn, một mặt lại giáp với sông Sê Pôn nên hễ mưa lũ xảy ra nước lại dâng một cách đột ngột. Trục giao thông chính vào xã phải qua một hệ thống các cầu tràn, đây chính là các điểm nút dẫn đến tình trạng bị chia cắt và cô lập. Nói chung xã Thuận tựa một ốc đảo giữa núi rừng nếu xảy ra mưa lớn. Dẫn chúng tôi ra phía cầu tràn cách UBND xã chừng một cây số, ông tường tận: “Cả xã có 13 thôn, đời sống kinh tế dựa vào nông nghiệp, dân còn khó khăn lắm. Con đường duy nhất dẫn vào xã có một loạt hệ thống cầu tràn, mưa bão thì nước dâng lên đến cả chục mét, chảy xiết vô cùng, không có một phương tiện gì có thể vượt qua được. Nếu lỡ chân xuống đó thì hậu quả thật là khôn lường. Vì vậy anh em phải thay nhau túc trực ở những điểm này và dựng biển báo cảnh báo nguy hiểm cho bà con”. Ông kể lại trong cơn bão số 10, địa bàn xã đã bị chia cắt hoàn toàn. Ông cùng với các đồng chí Nguyễn Dương Tài, Chủ tịch HĐND xã; Hồ Ra Duông, Bí thư Đoàn thanh niên xã; Bùi Thị Tâm, Chủ tịch Hội phụ nữ xã được giao trách nhiệm trực tiếp chỉ đạo di dời dân cư, tài sản và tìm kiếm cứu nạn tại khu vực 1. Đây là khu vực trọng điểm và ảnh hưởng nặng nề nhất bao gồm các thôn Bản 1 Mới, Bản 1 Cũ, Thuận Trung 1, thôn Bản 2. Sau khi đi kiểm tra thực tế, thấy tình hình rất phức tạp ở những nơi giáp sông Sê Pôn vì con nước lên nhanh theo từng giờ nên quyết định di dời khẩn cấp. Vật vã cả ngày lẫn đêm, người dân và của cải mới được di chuyển đến nơi an toàn. Có trường hợp đàn dê của một hộ trong thôn Bản 1 Mới lạc mất đâu đó một con, chủ nhân của nó không chịu đi vì con dê chưa về với đàn. Giải thích mãi chẳng được, ông mới bảo mọi người rằng hãy yên tâm mà di dời, con dê đó tôi sẽ tìm cho bà con. Khi mọi người đến nơi trú bão một cách an toàn thì thấy ông hì hục lừa con dê đến với đàn. Vừa đi ông vừa cười: “Dê thì nó ăn quanh bản thôi, có đi xa như trâu bò đâu, chờ nó về thì chắc đến mai bà con nhỉ”. Dân bản nhìn ông lấm lem bùn đất mà cảm mến. 20 năm bám trụ với bà con ở miền rẻo cao này nên hơn ai hết ông San hiểu rằng với bà con nghèo thì con dê là khối tài sản lớn, phải nhờ cậy từ các chương trình, dự án mới có được. Nếu không kịp thời tìm kiếm cho bà con, sau khi di dời họ sẽ quay lại tìm cho bằng được, nguy hiểm sẽ đến bất cứ lúc nào. Nghe các thông tin về tình hình mưa lũ và các cơn bão đang hình thành ngoài khơi rồi hướng vào đất liền là lòng ông như tơ rối. Một phần lo lắng để thiết lập phương án phòng tránh, phần khác lại lo dân còn nghèo, nhà tạm bợ, lấy gì ăn trong những ngày mưa. Trưởng thôn Bản 1 Mới Hồ Văn Pâng tâm sự: “Mấy đợt mưa bão vừa rồi, dân mình đói lắm, thấy ông San cứ chạy đi chạy lại trông mà tội. Người ướt sũng, run cầm cập, nhưng ông rất hóm hỉnh và luôn cười nói để bà con an tâm. Có lần ông chất lên xe máy mì ăn liền, nước uống, chở đến cho bà con, ai cũng ngỡ có đoàn cứu trợ nào về. Sau này mới biết ông mua ở quầy tạp hóa gần nhà mang vào”. Với những cống hiến của mình cho miền rẻo cao xã Thuận, nhiều lần ông Phạm Xuân San được cấp trên khen thưởng. Nhưng đối với ông, tấm bằng khen mà ông quý nhất đó chính là tình cảm người dân ở đây dành cho mình. Và cái tên “Người canh giấc ngủ bản làng” mà họ trìu mến gọi. Bài, ảnh: BÙI ĐỨC TÚ