Mô hình tự quản công trình nước tự chảy cần nhân rộng ở miền núi

(QT) - Những năm qua, nhiều xã vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn trên địa bàn tỉnh được đầu tư xây dựng các công trình nước tự chảy phục vụ đời sống sinh hoạt của người dân. Tuy nhiên, đa số các công trình này chưa phát huy hết hiệu quả do mưa bão, sử dụng lâu năm xuống cấp, hư hỏng, ý thức của người dân chưa cao trong bảo vệ, sửa chữa, duy tu, bảo dưỡng công trình...Trước thực trạng đó, nhiều xã trên địa bàn huyện Hướng Hóa đã thành lập tổ tự quản, vận hành hệ thống nước tự chảy và Ba Tầng được đánh giá là một trong những địa phương đi đầu thực hiện tốt mô hình này.

Kiểm tra, sửa chữa hệ thống ống dẫn nước tự chảy về thôn​

Gần 3 năm nay, để đảm bảo nguồn nước dẫn về thôn chảy tốt, bình quân 1 tháng từ 7 - 10 lần, Tổ tự quản, vận hành hệ thống nước tự chảy ở thôn Ba Tầng, xã Ba Tầng lại tập trung đi kiểm tra hệ thống ống dẫn nước về bể chứa nước tại trung tâm thôn. Các điểm kiểm tra tại đầu nguồn nước, hệ thống ống dẫn nước về bể nên mỗi lần đi như thế là khá xa và vất vả, nhất là vào mùa mưa. Tuy nhiên, các thành viên trong tổ vẫn rất nhiệt tình, vui vẻ miễn là giúp dân bản nhà ai cũng có nước dùng thường xuyên.

Ăm Pênh, Tổ trưởng Tổ tự quản, vận hành hệ thống nước tự chảy ở thôn Ba Tầng cho biết: “Thôn Ba Tầng có 2 công trình nước tự chảy do dự án Plan hỗ trợ. Để nguồn nước luôn chảy thông suốt, tổ chúng tôi cùng nhau lên tận nguồn nước tự chảy để khơi thông dòng nước, vệ sinh cỏ, rác xung quanh. Tuyên truyền, vận động người dân không chăn thả gia súc, phun thuốc trừ sâu gần nguồn nước phục vụ sinh hoạt. Bên cạnh đó, dò từng đoạn ống nước nếu có đoạn nào rò rỉ thì sửa chữa. Nhờ vậy, người dân trong thôn luôn có đủ nước sinh hoạt mà không phải ra sông, suối để lấy nước nấu ăn, tắm, giặt”.

Trên cơ sở những bể nước cũ đã hư hỏng, xuống cấp do các chương trình, dự án khác tài trợ đã lâu năm và từ nhu cầu bức thiết của người dân, sau khi khảo sát thực tế, năm 2017 thông qua chính quyền địa phương, dự án Plan quyết định hỗ trợ cho 4 thôn Ba Tầng, Ba Lòng, Hùn và Vầng ở xã Ba Tầng 5 công trình nước tự chảy, mỗi công trình trị giá 20 triệu đồng. Để các công trình này hoạt động có hiệu quả, dự án tuyên truyền, vận động người dân cùng chung tay, góp sức trong việc duy tu, bảo dưỡng đường ống dẫn nước. Theo đó, thành lập các tổ tự quản, vận hành hệ thống nước tự chảy tại thôn, mỗi tổ có từ 3 - 5 thành viên. Các tổ tự quản hoạt động đều dựa trên tinh thần tự nguyện, không có phụ cấp nhưng tổ vẫn cam kết đảm nhận tốt việc duy tu, sửa chữa, khắc phục kĩ thuật về đường ống, nguồn điện và sự cố về máy bơm. Nhờ có các công trình nước tự chảy dẫn về tận thôn nên gần 3 năm nay 177 hộ dân ở 4 thôn nói trên có đủ nguồn nước sử dụng sinh hoạt.

Ông Nguyễn Hữu Khóa, Phó Ban điều hành dự án Plan xã Ba Tầng cho biết: “Để phát huy hiệu quả của các công trình nước tự chảy ở địa phương, chúng tôi tổ chức họp dân lựa chọn những thành viên có trách nhiệm tham gia tổ tự quản, vận hành hệ thống nước tự chảy. Nhìn chung, các tổ tự quản, vận hành hệ thống nước tự chảy hoạt động rất nhiệt tình, có trách nhiệm cao nên các công trình được bảo vệ tốt. Dự án Plan chỉ đầu tư công trình ban đầu, không cấp kinh phí duy tu, bảo dưỡng nên trường hợp có đường ống của công trình nào bị rò rỉ thì tổ tự quản về họp dân thông báo tình hình và mọi người tự nguyện nộp tiền để mua đoạn ống nước thay thế. Điều đó chứng tỏ rằng, ý thức của người dân về chung tay giữ gìn và phát huy hiệu quả các công trình nước tự chảy rất cao”.

Thực trạng cho thấy, phần lớn các công trình nước sạch ở miền núi hiện bị hư hỏng, xuống cấp không chỉ gây lãng phí nguồn lực đầu tư mà còn ảnh hưởng đến nhu cầu nước sinh hoạt của người dân. Do vậy, việc hình thành các tổ tự quản như ở xã Ba Tầng là rất cần thiết. Qua đó, phát huy trách nhiệm của mỗi cá nhân, hộ gia đình trong công tác quản lí, sử dụng công trình.

Phó Chủ tịch UBND xã Ba Tầng Hồ Văn Hiền cho biết: “Thời gian qua, xã rất quan tâm đến vấn đề nước sinh hoạt của người dân. Vì thế, chúng tôi tích cực phối hợp với dự án Plan xây dựng công trình nước tự chảy tại các khu dân cư. Sau khi các công trình nước tự chảy được đầu tư đã cơ bản giải quyết được nhu cầu cấp bách về nước sinh hoạt của người dân 4 thôn ở Ba Tầng. Xã cùng với Ban quản lí dự án Plan vận động người dân tham gia đóng góp công sức sửa chữa các bể chứa nước có sẵn được các chương trình, dự án đầu tư trước đây để dẫn nước về sử dụng. Dù không có kinh phí hoạt động nhưng các tổ tự quản, vận hành hệ thống nước tự chảy hoạt động rất tích cực. Hiện nay ở địa phương vẫn còn nhiều khu dân cư thiếu nước sinh hoạt. Do đó, thời gian tới xã tiếp tục kêu gọi các chương trình, dự án quan tâm hỗ trợ đầu tư thêm các công trình nước tự chảy và nhân rộng mô hình tổ tự quản, vận hành hệ thống nước tự chảy”.

Kô Kăn Sương