Khoa học và công nghệ góp phần tích cực phát triển kinh tế - xã hội

* Đồng chí NGUYỄN ĐỨC CƯỜNG, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị

Khoa học và công nghệ (KH&CN) là nền tảng và động lực đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH,HĐH) và phát triển bền vững đất nước. Đảng và Nhà nước ta đã sớm xác định vai trò then chốt của cách mạng khoa học và kỹ thuật trong quá trình xây dựng đất nước. Trong những năm qua, nhờ sự quan tâm lãnh đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, các ngành, các cấp, đặc biệt là sự cố gắng của đội ngũ cán bộ KH&CN, hoạt động KH&CN đã có bước chuyển biến, đạt được một số tiến bộ và kết quả nhất định, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Khoa học xã hội và nhân văn và khoa học tự nhiên có nhiều đóng góp quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho các chủ trương, chính sách, xây dựng quy hoạch, kế hoạch kinh tế - xã hội, chuẩn bị các dự án đầu tư, đặc biệt phục vụ cho việc soạn thảo văn kiện các Đại hội Đảng bộ tỉnh và các Nghị quyết Tỉnh ủy, HĐND tỉnh. Trong đó kết quả nổi bật tập trung vào việc tổng kết thực tiễn, cụ thể hoá các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trên địa bàn, biên soạn truyền thống lịch sử, văn hoá của địa phương, đã đề xuất nhiều giải pháp có căn cứ khoa học tham mưu cho lãnh đạo tỉnh tổ chức, chỉ đạo thực hiện tốt các mục tiêu, nhiệm vụ văn hoá - xã hội mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XI,XV đã đề ra . Các kết quả điều tra cơ bản điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và môi trường đã cung cấp thông tin đáng tin cậy cho việc xây dựng, phê duyệt các dự án đầu tư phát triển kinh tế - xã hội. Các kết quả điều tra cơ bản cho đến nay đã được xây dựng thành cơ sở dữ liệu, bản đồ số bằng công nghệ hệ thông tin địa lý GIS; đã bàn giao cho các ngành trong tỉnh sử dụng, góp phần cung cấp thông tin, luận cứ đáng tin cậy cho các dự án đầu tư phát triển. Kết quả trên lĩnh vực nghiên cứu thực nghiệm đã đưa kỹ thuật và công nghệ tiến bộ áp dụng vào địa bàn tỉnh, góp phần đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế. Việc ứng dụng kỹ thuật tiến bộ thuộc lĩnh vực nông nghiệp đã tạo chuyển biến tích cực làm thay đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp, thay đổi bộ mặt nông thôn, cải tạo và phát triển hệ sinh thái tự nhiên theo hướng bền vững. Đã tiến hành khảo nghiệm, tuyển chọn các giống cây trồng, vật nuôi có chất lượng cao, phù hợp với các tiểu vùng sinh thái trong tỉnh cùng với việc đưa kỹ thuật tiến bộ vào đầu tư thâm canh trong lĩnh vực nông- lâm nghiệp - thủy sản, giúp các huyện, thị xã, thành phố chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp theo hướng sản xuất tập trung, chuyên canh, phát triển sản xuất hàng hoá. Các kết quả trên đang được lãnh đạo các huyện, thị xã, thành phố đưa vào nghị quyết để từng bước nhân rộng . Các lĩnh vực công nghiệp, y tế, giáo dục đã nghiên cứu, đề xuất các giải pháp cơ chế, chính sách phát triển các sản phẩm công nghiệp chủ lực của tỉnh đến năm 2015; xây dựng các đề án làm cơ sở cho việc định hướng phát triển sự nghiệp giáo dục- đào tạo; phòng, chữa bệnh và chăm sóc sức khoẻ cộng đồng. Các lĩnh vực công nghệ mới: công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, năng lượng mới... được ứng dụng và ngày càng phát huy hiệu quả trong sản xuất, quản lý. Các sản phẩm của công nghệ sinh học về giống, các chế phẩm kích thích sinh trưởng đã được áp dụng rộng rãi. Các tiến bộ khoa học kỹ thuật được ứng dụng trong đổi mới phương thức canh tác, chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, bố trí hợp lý mùa vụ, nhờ đó sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp tiến thêm một bước trong việc đưa KH&CN vào phục vụ CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn. Công nghệ thông tin bắt đầu được ứng dụng rộng rãi trong các cơ quan nhà nước, các trường học và các doan hnghiệp. Trong những thành công chung đó có phần đóng góp của sự lãnh đạo của các cấp uỷ, sự chỉ đạo trực tiếp của các cấp chính quyền, có tâm huyết và trí tuệ của các tổ chức KH&CN Trung ương và địa phương. Nhưng đóng góp quan trọng và dễ nhận thấy nhất là của cơ quan quản lý nhà nước về KH&CN của địa phương - Sở KH&CN. Sở KH&CN đã có vai trò quan trọng trong việc vượt qua những khó khăn, thúc đẩy các hoạt động nghiên cứu và triển khai nhằm giải quyết các vấn đề do thực tiễn địa phương đặt ra. Nhờ đi sát cơ sở, nắm được các vấn đề cần giải quyết do địa phương đặt ra, nên Sở đã làm tốt vai trò cầu nối giữa các nhà khoa học với xã hội, đời sống. Sở KH&CN cũng đã làm tốt và nghiêm túc chức năng quản lý nhà nước của mình. Đã tham mưu cho Tỉnh uỷ và UBND tỉnh nhiều đề án, chương trình có chất lượng. Những đóng góp đó của Sở KH&CN đã được Đảng và Nhà nước ghi nhận và tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba năm 2008, Cờ thi đua của Chính phủ năm 2010. Quán triệt Chương trình hành động của BCH Đảng bộ tỉnh khóa XV thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW, ngày 1/11/2012 của BCHTƯ Đảng về phát triển KH&CN phục vụ sự nghiệp CNH, HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế, Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Quảng Trị đến năm 2020, hoạt động KH&CN trong những năm tới cần tập trung vào một số nội dung chủ yếu sau đây : 1. Tiếp tục hoàn chỉnh chính sách thu hút nguồn nhân lực KH&CN, trong đó đặc biệt lưu ý đến tạo môi trường, điều kiện làm việc và chính sách đãi ngộ. Có chính sách và biện pháp thích hợp để thu hút tài năng trẻ vào làm việc tại các tổ chức KH&CN của tỉnh, sử dụng cán bộ KH&CN giỏi ở tuổi nghỉ hưu, hình thành các tập thể KH&CN giỏi. Tạo mọi điều kiện cần thiết để những cán bộ này phát huy năng lực bằng cách bố trí công việc phù hợp và môi trường, điều kiện làm việc tốt để cán bộ đó hoàn thành nhiệm vụ, phát huy năng lực sáng tạo. Hình thành Giải thưởng KH&CN của tỉnh để tôn vinh cán bộ KH&CN có đóng góp lớn cho sự phát triển của tỉnh . 2. Ban hành cơ chế khuyến khích, hỗ trợ các hoạt động chuyển giao tiến bộ kỹ thuật về địa bàn huyện, xã; hoạt động chuyển giao và đổi mới công nghệ trong các doanh nghiệp, phát triển các dịch vụ kỹ thuật nhằm đáp ứng nhu cầu ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất và đời sống, đồng thời tạo môi trường hoạt động, rèn luyện, nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ trong thực tiễn và tăng thu nhập chính đáng cho đội ngũ trí thứ ccủa tỉnh. 3. Đầu tư xây dựng, phát triển tiềm lực khoa học, công nghệ phục vụ sự nghiệp CNH, HĐH. Tập trung đầu tư phát huy hiệu quả hoạt động các trung tâm dịch vụ khoa học, công nghệ, trạm trại, các đơn vị sự nghiệp dịch vụ khoa học, công nghệ. Tăng cường trang thiết bị để đảm bảo khả năng khai thác và ứng dụng; xây dựng các thiết chế quản lý phù hợp nâng cao hiệu quả hoạt động khoa học, công nghệ, góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển, từng bước cải thiện và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân. Tăng cường tiềm lực KH&CN của tỉnh trên các lĩnh vực trọng tâm như: hệ thống thông tin tổng hợp của tỉnh, Thư viện điện tử và hệ thống cơ sở dữ liệu về kinh tế - xã hội, KH&CN, hệ thống cơ sở kỹ thuật ứng dụng các thành tựu về công nghệ sinh học... Đầu tư phát triển hệ thống chuẩn, thiết bị đo lường, thử nghiệm phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội và hội nhập của tỉnh. 4. Dành một khoản kinh phí thích đáng để đào tạo, bồi dưỡng cán bộ KH&CN trình độ cao phục vụ cho các ngành kinh tế trọng điểm của tỉnh và các lĩnh vực công nghệ cao, đáp ứng nhu cầu CNH, HĐH và thu hút đầu tư nước ngoài; định kỳ đào tạo lại cho cán bộ KH&CN để cập nhật kiến thức và kỹ năng mới. Khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia trực tiếp vào quá trình đào tạo nhân lực KH&CN. Chú trọng đến vai trò của các cấp uỷ trong công tác tổ chức thực hiện các hoạt động KH&CN. Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp uỷ đảng, chính quyền đối với KH&CN và đưa các thành tựu KH&CN vào cuộc sống. Đảng bộ, chính quyền, các địa phương phải quan tâm tạo điều kiện cho KH&CN phát triển. Phải coi các nhiệm vụ KH&CN cũng là các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội. Chúng ta rất vui mừng và kỳ vọng rằng trong hơn một năm qua, một số chủ trương, chính sách lớn phát triển KH&CN đã được bổ sung, hoàn thiện; mở ra những cơ hội đóng góp tài năng, tâm huyết vì sự nghiệp xây dựng đất nước. Đó là Chiến lược phát triển KH&CN đến năm 2020 do Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 11/4/2012; Nghị quyết số 20 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng ngày 1/11/2012 và Luật KH&CN (sửa đổi) đã được thông qua trong Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIII (tháng 5 - 6/2013). Phát huy những thành tích đã đạt được, ngành KH&CN Quảng Trị cần nỗ lực, đáp ứng tốt hơn yêu cầu, đòi hỏi ngày càng cao của công cuộc CNH, HĐH đất nước.