Khám phá “thủ phủ” chuối mật mốc miền Trung

(QT) - Với tổng diện tích lên đến trên 3.500ha, trong đó khoảng 1.800ha trồng tại vùng nội địa và chừng đó diện tích người dân thuê đất trồng tại nước bạn Lào, từ lâu huyện Hướng Hóa được mệnh danh là “thủ phủ” của cây chuối mật mốc miền Trung. Sản phẩm chuối quả ở đây chủ yếu xuất khẩu sang các thị trường như Trung Quốc, Lào, Thái Lan… và một phần tiêu thụ nội địa.

Chợ chuối Tân Long luôn tấp nập từ sáng đến chiều tối​

Theo các bậc cao niên địa phương, trước đây cây chuối mật mốc ở huyện Hướng Hóa chủ yếu được trồng trong vườn nhà với diện tích manh mún, nhỏ lẻ, sản phẩm sau thu hoạch có giá trị thấp, thường được người dân dùng thờ cúng trong các dịp lễ, tết hoặc sử dụng làm thực phẩm phụ hằng ngày. Khoảng 10 năm trở lại đây, khi thị trường chuối mật mốc được mở rộng khắp cả nước, rồi xuất khẩu sang một số thị trường như Trung Quốc, Lào, Thái Lan… thì sản phẩm chuối mật mốc Hướng Hóa đã trở thành thương hiệu nổi tiếng, có thế sánh ngang với bưởi Phúc Trạch (Hà Tĩnh), cam Xã Đoài (Nghệ An), thanh long (Bình Thuận)… “Sở dĩ chuối mật mốc Hướng Hóa được người tiêu dùng trong, ngoài nước ưa chuộng bởi ngoài hình thức trái to, đều, màu sắc đẹp do đặc thù của khí hậu khô nóng nơi vùng biên giới Việt - Lào, thì điều đặc biệt hơn cả chính là vì phương thức canh tác thuận theo tự nhiên, không sử dụng bất kì loại thuốc bảo vệ thực vật nào của người dân nơi đây khiến sản phẩm chuối được ưa thích”, nông dân Võ Hoành, thôn Long Giang, xã Tân Long khẳng định.

Hiện nay, diện tích chuối mật mốc của huyện Hướng Hóa chủ yếu tập trung tại các xã dọc vùng Lìa, nơi địa bàn sinh sống lâu đời của đồng bào Vân Kiều, Pa Kô và một số xã dọc đường 9 như Tân Long, Tân Thành... Nhờ tập trung phát triển kinh tế bằng cây chuối mật mốc, đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây đã có những đổi thay đáng kể. Ông Pả Hiền, trú bản Xi Núc, xã Tân Long cho biết: “Trồng chuối cho năng suất bình quân khoảng 15 tấn/ha, với giá dao động từ 6.000- 8.000 đồng/kg, có thời điểm lên đến 10.000 đồng/kg, mỗi héc ta chuối mang về thu nhập cho gia đình tôi khoảng hơn 100 triệu đồng/năm, cao hơn nhiều so với các loại cây trồng khác. Ngoài ra lá, thân chuối được tận dụng để gói bánh hoặc tận thu làm thức ăn chăn nuôi”.

Góp phần đưa sản phẩm chuối mật mốc của nông dân đến với các thị trường tiêu thụ trong, ngoài nước, phải kể đến lực lượng tiểu thương đông đảo của địa phương. Với gần 100 đại lí thu gom chuối xuất khẩu rải đều các tuyến đường chính như đường Lìa, Quốc lộ 9 và khu vực ngã chợ Tân Long, người dân trồng chuối huyện Hướng Hóa có thể yên tâm với đầu ra của sản phẩm. Chị Lê Thị Kiều, một tiểu thương có gần 10 năm gắn bó với nghề thu mua chuối xuất khẩu ở khu vực ngã 3 chợ Tân Long cho hay, hiện nay mỗi ngày trung bình có khoảng 10 chuyến xe thu gom gần 100 tấn chuối cung cấp cho thị trường trong nước và xuất khẩu đi các nước Trung Quốc, Thái Lan... Để tiện lợi cho người dân trong việc bán sản phẩm, nhiều tiểu thương đã mở các điểm thu mua chuối về tận các bản làng xa xôi trên địa bàn trong và ngoài xã nên nông dân bớt được chi phí vận chuyển mà lại bán được giá cao.

Những năm gần đây, với mong muốn giúp nông dân phát triển bền vững cây chuối mật mốc, địa phương cũng đã có những chủ trương, chính sách hợp lí nhằm giúp người dân yên tâm sản xuất. Ông Trương Đình Tùng, Chủ tịch UBND xã Tân Long, địa phương có diện tích trồng chuối lớn nhất huyện Hướng Hóa với gần 1.000 ha cho biết, hiện nay chuối mật mốc là cây trồng chủ lực trong phát triển kinh tế của người dân trên địa bàn. Toàn xã có gần 200 hộ gia đình trồng chuối với thu nhập trên 100 - 500 triệu đồng/năm. Bên cạnh duy trì hình thức nông dân bán trực tiếp cho tiểu thương, thời gian tới, xã có chủ trương liên kết với các doanh nghiệp, hợp tác nhằm tìm đầu ra ổn định cho cây trồng chủ lực này. Đồng thời khuyến khích người dân áp dụng tiến bộ khoa học kĩ thuật trong sản xuất nhằm nâng cao chất lượng, giá trị cho thương hiệu chuối mật mốc Hướng Hóa.

Một tín hiệu vui nữa đối với chính quyền và người dân địa phương khi vào tháng 8/2018 vừa qua, Hội Nông dân huyện Hướng Hóa đã được Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ cấp Giấy chứng nhận Nhãn hiệu tập thể số 299267 cho sản phẩm “Chuối mật mốc Hướng Hóa”. Ông Lê Quang Thuận, Phó Chủ tịch UBND huyện Hướng Hóa cho biết, chuối mật mốc là loại cây dễ trồng, rất phù hợp với điều kiện tự nhiên và tập quán sản xuất của người dân địa phương. Thời gian qua, cây chuối mang lại thu nhập cao và ổn định cho người dân trên địa bàn huyện. Nhiều hộ dân đã chuyển đổi những diện tích đất bạc màu, kém hiệu quả sang trồng chuối, đặc biệt hình thức hợp tác thuê đất của người dân nước bạn Lào mở rộng diện tích sản xuất đang cho thấy hiệu quả cao. “Thời gian tới, ngoài việc quy hoạch diện tích vùng trồng chuối ổn định, chính quyền địa phương sẽ tích cực phối hợp với các sở, ban, ngành của tỉnh tập trung mọi nguồn lực xây dựng thương hiệu “Chuối mật mốc Hướng Hóa” thành thương hiệu mạnh của địa phương, từng bước nâng cao hơn nữa giá trị cho loại cây trồng chủ lực này”, ông Thuận nói.

Công Điền