Jochen Voigt và Nhịp cầu thời gian 42 năm

(TTO) - Chụp ảnh VN từ những năm 1967-1968, từng thực hiện những chuyến xuyên Việt bằng xe máy từ năm 2003-2008, nghệ sĩ nhiếp ảnh người Đức Jochen Voigt sắp cho ra mắt một triển lãm ảnh có tên Nhịp cầu thời gian - ký ức cho tương lai.

Một số tác phẩm của Jochen Voigt sẽ ra mắt công chúng TP.HCM tại triển lãm

Dòng chảy từ quá khứ

Lấy cảm hứng từ hình ảnh chiếc cầu dây văng Phú Mỹ, Jochen Voigt xếp đặt những tác phẩm ảnh của mình trong triển lãm lần này theo chiều phát triển của dòng chảy từ quá khứ đến hiện tại.

Quá khứ ở đây là VN thời chiến tranh, khi chàng phóng viên ảnh Jochen Voigt theo chân các đoàn bác sĩ cứu trợ của CHLB Đức đi khắp những vùng chiến sự từ Hội An, Quảng Nam đến Khe Sanh, ra tận vĩ tuyến 17... Những ánh mắt trẻ thơ, những làng mạc, khu dân cư, ánh nhìn, nụ cười của em bé, công việc của người lao động... được Jochen Voigt ghi lại bằng chiếc máy ảnh Leica với tất cả niềm say mê yêu thích cảnh vật đất nước và con người VN.

Lần đầu tiên Jochen Voigt trở lại VN sau chiến tranh vào năm 2003. Lại tiếp tục những cuộc rong ruổi xuyên Việt để sáng tác ảnh. Bước chân của người nghệ sĩ nhiếp ảnh quê tận thành phố Hamburg xa xôi đã đi dọc phía đông VN đến với các vùng duyên hải; đồng thời cũng đi dọc phía tây VN để ghi lại những hình ảnh nơi biên giới, cao nguyên và cuộc sống người dân VN nơi vùng sâu vùng xa.

“Tôi chọn xe máy để đi xuyên Việt và chỉ đi một mình - Jochen Voigt nói thêm - Đi như vậy mới tự do sáng tác và trải nghiệm. Có khi vì bất đồng ngôn ngữ, tôi ngồi ở Đắc Lắc nhưng phải gọi về Sài Gòn nhờ một người bạn nói chuyện với chủ quán ăn để đặt món giùm”. Dù vậy, Jochen Voigt cho biết những pha chụp ảnh của ông thường diễn ra thuận lợi vì “bao giờ tôi cũng chủ động tạo sự giao tiếp giữa tôi với người cần chụp, nên hầu hết trường hợp người ta không khó chịu khi tôi chụp ảnh họ”.

Rong ruổi như thế, có chuyến đi kéo dài 2.400km trong 23 ngày, nhưng phần hồi hộp nhất lại là lúc... bắt tay làm triển lãm ở VN.

Một số tác phẩm của Jochen Voigt sẽ ra mắt công chúng TP.HCM tại triển lãm

Jochen Voigt đã suy nghĩ rất nhiều để tìm cấu tứ cho triển lãm, với mong muốn những tác phẩm ảnh của mình sẽ là cầu nối cho những suy tư về VN từ quá khứ đến tương lai, và cũng là cầu nối giữa VN với người dân Đức qua mắt nhìn của một nghệ sĩ nhiếp ảnh.

“Triển lãm này có những bức ảnh về chiến tranh, không nhằm gợi lại đau thương ở VN mà để thấy chính bản thân người Đức cũng trải qua một quá khứ đau thương và họ đã chiến đấu để vượt qua quá khứ” - ông Paul Weinig, giám đốc Viện Goethe tại TP.HCM, người hỗ trợ tổ chức triển lãm ảnh cùng Jochen Voigt, nói thêm về ngụ ý của những người tổ chức trong cuộc họp báo chiều 19-10.

Jochen Voigt cũng tâm đắc với câu nói của André Malraux: “Để nhận biết tương lai, phải nhìn về quá khứ”, nên “nhịp cầu thời gian” của ông được thiết kế để nối hình ảnh một chiếc xe jeep nhà binh trước kia với hình ảnh chiếc xe jeep hiện nay đang được dùng đưa đón du khách. Hay cuộc sống của người dân trước kia trong nền “kinh tế viện trợ” ở Sài Gòn và đời sống người dân tiểu thương hiện nay cũng được ông nối kết khéo léo, thấy được một khoảng VN tươi sáng phía tương lai khi nhìn về quá khứ.

Điều thú vị là chất thời sự hay nội dung lịch sử chỉ được dùng để tôn thêm giá trị các bức ảnh nghệ thuật. “Tôi không nhằm đưa ra hình ảnh các sự kiện lịch sử VN, mà chỉ đưa ra hình ảnh về VN trong mắt nhìn của một người Đức. Hi vọng đó cũng sẽ là cầu nối giữa người Đức và người VN”, Jochen Voigt chia sẻ với mọi người trước thềm triển lãm.

Jochen Voigt giới thiệu ý tưởng triển lãm tại buổi họp báo - Ảnh: L.Điền Triển lãm Nhịp cầu thời gian - ký ức cho tương lai với 127 bức ảnh nghệ thuật của Jochen Voigt do Viện Goethe tại TP.HCM, Tổng lãnh sự quán CHLB Đức tại TP.HCM cùng tổ chức tại Nhà triển lãm TP.HCM (92 Lê Thánh Tôn, Q.1) từ ngày 25-10 đến 8-11-2009. Jochen Voigt sinh năm 1946 tại Hamburg, đã thực hiện hai triển lãm ảnh về VN tại Đức, xuất bản một tập sách ảnh du lịch cao cấp về VN. Sau triển lãm này ông sẽ thực hiện tiếp một tập sách ảnh về VN, “đến đó có thể khép lại chương đời của tôi về VN”, lời tâm sự cho thấy nỗi nặng tình của ông với đất nước VN.

LAM ĐIỀN