Học nghề để thoát nghèo

(QT) - Bao đời nay, người Vân Kiều, Pa Kô ở huyện Đakrông (Quảng Trị) gắn bó với cây rựa, chiếc cuốc. Dẫu chăm chỉ làm lụng nhưng cuộc sống bà con vẫn luẩn quẩn trong nghèo khó. Từ ngày những lớp tập huấn, dạy nghề được tổ chức, dân bản đã tìm ra nhiều lối đi mới trên con đường thoát nghèo. Trời hửng sáng, anh Hồ Văn Ngơn đã áo quần chỉnh tề lên đường đến lớp dạy nghề thợ nề được tổ chức tại xã A Bung. Hôm nay, nhiệm vụ của anh là làm hướng dẫn viên thực hành cho các học viên trẻ. Cách đây không lâu, anh Ngơn là 1 trong 24 thanh niên của xã Tà Rụt tham gia học lớp dạy nghề thợ nề. Nhờ chăm chỉ trau dồi kiến thức, kỹ năng, anh trở thành một trong những học viên vững tay nghề nhất. Ngay sau khi kết thúc khóa học, anh Ngơn đứng ra nhận thầu xây dựng 3 ngôi nhà và 2 khu vệ sinh cho người dân trong xã. Những công trình đầu tay do anh và đội thợ xây dựng đều được bà con rất hài lòng. Đó là động lực mạnh mẽ thúc giục anh Ngơn thêm gắn bó với nghề. Đến nay, anh đã đứng ra thành lập một đội thợ riêng, tạo việc làm thường xuyên cho 5 lao động.

Nhờ tích cực trau dồi vốn kiến thức khoa học kỹ thuật, người dân huyện Đakrông đã có những vụ mùa bội thu

Anh Ngơn chia sẻ: “Cũng như nhiều người dân xã Tà Rụt, trước đây mình chỉ biết đến việc rẫy nương, vất vả nhiều nhưng thu nhập hạn hẹp lắm. Nhờ Hội Nông dân tạo điều kiện, mình mới có được công ăn, việc làm ổn định, gia đình không còn chạy gạo từng bữa nữa rồi”. Người dân huyện Đakrông vốn hay lam, hay làm. Quanh năm, bà con gieo giọt mồ hôi trên nương với khát vọng no đủ. Tuy nhiên, do trình độ sản xuất còn lạc hậu, khả năng ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật hạn chế nên mùa màng thường xuyên thất bát. Thực tế ấy khiến nhiều người chán nản, không thiết tha lao động mà chỉ trông chờ vào sự trợ cấp của Nhà nước. Trước thực trạng ấy, cán bộ Hội Nông dân huyện Đakrông đã tập trung vận động bà con tham gia các lớp tập huấn, dạy nghề với phương châm “cho cần câu hơn xâu cá”. Bà Nguyễn Thị Hà, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Đakrông cho biết: “Lâu nay, người nông dân trong huyện chủ yếu gắn bó với rẫy nương. Tuy nhiên, do nhận thức cũng như khả năng áp dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật còn hạn chế nên hiệu quả sản xuất thường không cao. Hiểu điều đó, chúng tôi đã tạo điều kiện giúp bà con tham gia các lớp tập huấn, đào tạo nghề ngắn hạn phù hợp với trình độ, sở thích, hoàn cảnh gia đình. Qua đó, người dân được bổ túc thêm kiến thức về trồng trọt, chăn nuôi, đồng thời tìm ra hướng sản xuất kinh doanh mới”. Buổi đầu tổ chức các lớp tập huấn, dạy nghề tại bản làng vùng cao, người dân tham gia rất đông. Tuy nhiên, sau một thời gian, con số ấy giảm đi trông thấy. Nguyên nhân là do bà con chưa nhận thức sâu sắc về hiệu quả của vốn kiến thức được truyền dạy. Bên cạnh đó, tập quán sản xuất vốn lỗi thời, lạc hậu vẫn còn in sâu trong nhận thức dân bản. Theo quan niệm của người Vân Kiều, Pa Kô xưa, gạo là hạt ngọc trời. Vì vậy, khi trồng lúa, bà con không được bón phân, việc thu hoạch cũng phải được thực hiện bằng tay, “không thì ngọc trời sẽ mất dần đi”. Để giúp người dân xóa bỏ quan niệm lạc hậu ấy, các giáo viên phải lấy minh chứng về thực tiễn sản xuất của người dân đồng bằng. Nhờ bón phân mà cây lúa cũng như các loại cây trồng khác đều phát triển xanh tốt, cho năng suất cao. Việc thu hoạch cũng thuận lợi hơn rất nhiều khi có sự hỗ trợ của các loại công cụ, máy móc. Nhờ thế, bà con mới có tiền mua xe máy, xây nhà. Để dân bản tin tưởng hơn, giáo viên còn vận động một số gia đình “thí điểm” trồng lúa và các loại cây trái khác theo đúng quy trình. Sau khi các hộ này thu hoạch thành công, bà con mới tin những điều thầy giáo dạy là đúng. Từ đó, hễ có lớp tập huấn, dạy nghề nào được mở tại xã, dân bản đều nhắc nhau tham gia. Thậm chí, nhiều người còn lặn lội đường sá xa xôi để tham gia các lớp tập huấn, dạy nghề ở trung tâm huyện. Ông Đào Mộng Lâm, Chủ tịch Hội Nông dân xã Tà Rụt chia sẻ: “Giờ thì bà con không còn tâm lý đi học cho vui hoặc để nhận tiền hỗ trợ như trước nữa. Ai cũng nhận thức rằng, học là tốt cho mình, học để thoát nghèo. Đặc biệt, nhiều bà con sau khi đi học về còn tích cực tuyên truyền, vận động, truyền đạt lại những kiến thức đã thu nhận được cho các hộ dân khác. Nhờ đó, phong trào nhà nhà, người người học nghề để thoát nghèo phát triển rất mạnh ở các bản làng vùng sâu, vùng xa”. Sự thay đổi nhận thức của người dân càng thúc giục cán bộ Hội Nông dân huyện Đakrông nỗ lực tìm nguồn tài trợ, phối hợp với các cơ quan, đơn vị tổ chức nhiều lớp dạy nghề cho hội viên. Nhiệm kỳ qua, các cấp hội đã chủ động phối hợp tổ chức 281 lớp tập huấn chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật cho gần 9.000 lượt hội viên. Bên cạnh đó, hội còn phối hợp tổ chức các lớp dạy nghề dài và ngắn hạn, cấp chứng chỉ giúp bà con nông dân có cơ hội gắn bó hơn với nhiều công việc, góp phần tăng thu nhập gia đình. Một số lớp học thu hút sự tham gia của đông đảo người dân như: nông nghiệp tổng hợp, chăn nuôi thú y, trồng rau sạch, thợ nề, may công nghiệp... Đến nay, có 520 học viên đã được cấp chứng chỉ nghề, góp phần nâng tỉ lệ lao động nông thôn được qua đào tạo tại huyện lên 24%. Hàng năm, cán bộ Hội Nông dân huyện còn tích cực vận động hội viên có năng lực, trình độ tham gia xuất khẩu lao động để góp phần cải thiện cuộc sống gia đình. Song hành với việc hỗ trợ cho đào tạo nghề, hội đứng ra tín chấp với Ngân hàng Chính sách xã hội huyện giúp hội viên vay vốn làm ăn. Đến nay, tổng số dư nợ qua kênh của hội gần 44,7 tỉ đồng, hơn 2.100 lượt hộ được vay vốn. Nhờ thế, nhiều hội viên nông dân trên địa bàn đã có cơ hội mở rộng mô hình sản xuất kinh doanh. Đến cuối năm 2012, toàn huyện có gần 600 hộ đạt danh hiệu nông dân sản xuất kinh doanh giỏi các cấp. Bên cạnh những thành quả đạt được, việc trang bị kiến thức, kỹ năng nghề cho nông dân huyện Đakrông thông qua các lớp tập huấn, dạy nghề cũng gặp phải một số khó khăn nhất định. Thông thường, kế hoạch đào tạo nghề do cấp trên phân xuống theo từng đợt khác nhau nên các cấp Hội Nông dân huyện thường không chủ động đáp ứng nhu cầu thực tế của bà con trong từng thời điểm. Bên cạnh đó, các lớp đào tạo thường diễn ra không đúng thời vụ sản xuất, ảnh hưởng khá lớn đến công tác thực hành. Thực tế khác khiến bà con rất trăn trở là thông thường mỗi hội viên chỉ được tham gia đào tạo một lớp đào tạo nghề. Trong đó, nội dung được truyền dạy chủ yếu xoay quanh hướng dẫn cách nuôi trồng một loại cây, con nhất định. Vì vậy, vốn kiến thức nuôi trồng của bà con bị hạn chế đáng kể. Bà Nguyễn Thị Hà, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Đakrông đề nghị: “Để phong trào chung ngày càng đi lên, Hội Nông dân huyện rất mong nhận được sự hỗ trợ tích cực của cấp ủy, chính quyền các cấp trong việc xây dựng mô hình tổ hợp tác, hội làm vườn trên địa bàn; đa dạng hóa các lớp dạy nghề, tổ chức đúng thời vụ, có kế hoạch cụ thể và đáp ứng một cách kịp thời nhu cầu của hội viên; quan tâm đến việc đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho cán bộ hội...”. Nhờ được tiếp cận với những lớp tập huấn, đào tạo nghề mà nhận thức cũng như đời sống vật chất của người dân huyện Đakrông thời gian qua đã được nâng lên đáng kể; không còn đối diện với cảnh chạy gạo từng bữa, nhiều hộ đã trở nên giàu có với thu nhập mỗi năm lên đến hàng trăm triệu đồng, có điều kiện để nuôi dạy con cháu ăn học, tham gia các hoạt động xã hội, đầu tư vào sản xuất kinh doanh lớn... Bài, ảnh: QUANG HIỆP