Hoạt động giám sát đầu tư của cộng đồng và vai trò của Mặt trận các cấp

(QT) - Xuất phát từ chức năng giám sát của Mặt trận TQVN được xác định là một trong những hoạt động cơ bản của công tác mặt trận trong giai đoạn hiện nay, UBMTTQVN các cấp trong tỉnh Quảng Trị đã tiến hành hướng dẫn, chỉ đạo và củng cố, kiện toàn các Ban giám sát đầu tư của cộng đồng (GSĐTCCĐ) xã, phường, thị trấn. Sau Đại hội Mặt trận TQVN cấp xã (hoàn thành trong quý IV/2013), toàn tỉnh đã kiện toàn tổ chức 141 Ban giám sát đầu tư của cộng đồng với 1.210 thành viên, trong đó có 105 Ban GSĐTCCĐ do Ban Thanh tra nhân dân (TTND) đảm nhận, chiếm 74,5% . Hai năm qua (2012-2013), việc quán triệt, tuyên truyền Quyết định 80/2005 CP và Thông tư số 04 về giám sát đầu tư của cộng đồng, nhất là sau khi có Chỉ thị số 24/ CT-UBND ngày 21/12/2011 của UBND tỉnh đã góp phần tạo sự chuyển biến nhận thức về tổ chức và hoạt động của giám sát đầu tư của cộng đồng trong hệ thống chính trị, cấp ủy, chính quyền và trong cán bộ, đảng viên, nhân dân. Nhiều huyện, thị xã, thành phố và xã, phường, thị trấn đã có những quan tâm hơn về công tác giám sát đầu tư của cộng đồng, đã công khai cung cấp quy hoạch, kế hoạch, danh mục đầu tư trên địa bàn để nhân dân và Ban giám sát đầu tư của cộng đồng biết, hoạt động giám sát đầu tư của cộng đồng gắn với hoạt động thường xuyên của công tác mặt trận, nhiệm vụ của Ban giám sát đầu tư của cộng đồng là cơ sở để Mặt trận các cấp thường xuyên củng cố tổ chức, hướng dẫn hoạt động.

Thi công mở rộng Quốc lộ 1A đoạn qua Quảng Trị - Ảnh: THÀNH DŨNG

Do vậy hoạt động giám sát đầu tư của cộng đồng có ảnh hưởng rất lớn trong công tác giám sát của MTTQ các cấp, giúp cho chính quyền cơ sở thực hiện Pháp lệnh dân chủ ở xã và tổ chức, thực hiện công tác quy hoạch, kế hoạch và triển khai các công trình xây dựng tại địa phương đảm bảo quy hoạch, kế hoạch, chất lượng công trình ngày càng được nâng cao, đáp ứng tình hình thực tế và tạo sự đồng thuận trong quần chúng nhân dân. Nhận thức về vai trò, tính chất của hoạt động giám sát đầu tư của cộng đồng, các cấp ủy đảng, chính quyền và MTTQ đã thường xuyên quan tâm và lắng nghe, tiếp thu những ý kiến, kiến nghị về những sai sót trong quy hoạch, kế hoạch trong đầu tư xây dựng để từ đó xem xét, xử lý kịp thời các vi phạm của cơ quan quyết định đầu tư, các nhà đầu tư, nhà thầu để yêu cầu thực hiện đúng quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng, đảm bảo đúng quy hoạch, kế hoạch và công khai hóa cho nhân dân. Trong hai năm qua, Ban giám sát đầu tư của cộng đồng trong toàn tỉnh đã giám sát hơn 1.720 dự án đầu tư trên địa bàn, chủ yếu tập trung vào các công trình phúc lợi phục vụ đời sống dân sinh, tuyến đường giao thông nông thôn, liên xã, công trình thủy lợi, nhà văn hóa, trường học và các công trình chỉnh trang đô thị… Trong quá trình thực hiện, Ban giám sát đầu tư của cộng đồng xã, phường, thị trấn đã nỗ lực chủ động thực hiện hoạt động giám sát, phát hiện nhiều sai phạm trong quy hoạch, kế hoạch, thiết kế, thi công công trình. Điển hình các xã đã thực hiện tốt như: Ban giám sát đầu tư của cộng đồng xã Hải Thượng, Hải Dương, Hải Quy (Hải Lăng), Triệu Trung, Triệu Phước (Triệu Phong), phường Đông Thanh (TP Đông Hà), xã Tân Liên, xã Thuận, thị trấn Khe Sanh (Hướng Hóa)…Nhìn chung, các công trình xã hội hóa “Nhà nước và nhân dân cùng làm”, từ khảo sát, thiết kế, thi công đều có sự bàn bạc, thảo luận, quyết định và tham gia giám sát đầy đủ của nhân dân, cho nên hầu hết các công trình đều đảm bảo chất lượng tốt, tạo sự đồng thuận cao trong nhân dân. Tại huyện Triệu Phong, các Ban giám sát đầu tư của cộng đồng đã phát hiện có 34 công trình do các đơn vị thi công làm không đúng thiết kế, không đúng kỹ thuật, không đảm bảo chất lượng, đã được Ban giám sát đầu tư của cộng đồng tham gia góp ý. Nhờ sự phối hợp nhịp nhàng giữa chính quyền, chủ đầu tư, nhà thầu nên công trình được làm lại hoặc sửa chữa theo thiết kế, dự toán công trình. Ban giám sát đầu tư của cộng đồng của 9 phường thành phố Đông Hà trong 2 năm đã giám sát hơn 309 công trình trên địa bàn, chủ yếu tập trung vào giám sát xây dựng nhà văn hóa các khu phố, bê tông hóa giao thông kênh mương nội đồng, kết cấu hạ tầng kỹ thuật đô thị, các tuyến đường điện…Qua giám sát đã phát hiện ra một số sai phạm của nhà thầu trong quá trình thi công chưa đảm bảo, chưa tuân thủ theo thiết kế dự toán công trình như: cân cốt móng thấp hơn so với thiết kế, sắt, thép, cát, sạn, gỗ đóng trần…không đảm bảo chất lượng, ban giám sát đầu tư của cộng đồng đã yêu cầu dừng thi công và được chủ đầu tư và nhà thầu thực hiện. Ban giám sát đầu tư của cộng đồng tại xã Thuận (Hướng Hóa) trong 2 năm qua đã giám sát 4 công trình, đó là nhà sinh hoạt cộng đồng, nhà y tế xã, trường học, đường giao thông liên xã với tổng số vốn là 2,841 tỷ đồng. Ban giám sát xã Thuận đã phát hiện nhiều vấn đề sai sót khi thi công không đúng với thiết kế ban đầu và đã yêu cầu nhà thầu khắc phục, sửa chữa một số hạng mục… Thực tế cho thấy quá trình thực hiện GSĐTCCĐ còn gặp không ít khó khăn, sự phối hợp giữa chủ đầu tư, nhà thầu và chính quyền cơ sở với Ban GSĐTCCĐ thiếu đồng bộ. Hoạt động giám sát đầu tư của cộng đồng là công việc đòi hỏi có sự có am hiểu, kinh nghiệm về đầu tư xây dựng. Nhưng đội ngũ Ban giám sát đầu tư của cộng đồng ít được tham gia hội thảo, tập huấn nâng cao năng lực, sự chỉ đạo, phối hợp của các cấp chính quyền, phòng, ban chuyên môn (cấp huyện) đối với hoạt động GSĐTCCĐ chưa được quan tâm thường xuyên nên một số nơi thiếu hợp tác, việc công khai thông tin về quy hoạch, kế hoạch đầu tư xây dựng và trách nhiệm phối hợp các bên chủ đầu tư, nhà thầu với Ban GSĐTCCĐ không nghiêm túc dẫn đến việc động viên nhân dân giám sát còn thấp, Ban GSĐTCCĐ chưa được cung cấp kịp thời kế hoạch đầu tư và những văn bản, hồ sơ cần thiết của các dự án, công trình, vì vậy thiếu chủ động và hạn chế hoạt động giám sát. Việc tiếp nhận, xem xét giải quyết và xử lý các vi phạm do Ban GSĐTCCĐ và MTTQ phát hiện, kiến nghị chưa được các tổ chức, cá nhân có thẩm quyền giải quyết kịp thời theo quy định tại chỉ thị số 24 của UBND tỉnh… Trong thời gian tới, để hoạt động GSĐTCCĐ thực sự phát huy hiệu quả, cần đề cao hơn nữa vai trò của MTTQVN cấp xã và chính quyền địa phương, nhất là trách nhiệm của UBND các cấp trong việc xem xét, giải quyết các vấn đề mà cộng đồng yêu cầu. VÕ THỊ LOAN