Hoạt động giám sát đầu tư của cộng đồng và những kinh nghiệm rút ra từ thực tiễn

(QT) - Sau khi nghiên cứu Quyết định 80/2005/QĐ-TTg, ngày 18/4/2005 của Thủ tướng Chính phủ, Thông tư liên tịch số 04/2006/TTLT-BKHĐT-UBTƯMTTQVN-BTC và các văn bản hướng dẫn của tỉnh Quảng Trị về công tác giám sát đầu tư của cộng đồng (GSĐTCCĐ), có thể thấy rằng, thực hiện tốt công tác GSĐTCCĐ là cơ sở để góp phần chấn chỉnh công tác quản lý, đầu tư và nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư trên địa bàn; đồng thời là cơ sở để thu hút nhân dân phát huy quyền làm chủ, tham gia vào công tác quản lý nhà nước, nâng cao chất lượng các công trình đầu tư xây dựng phục vụ tốt cho đời sống của nhân dân, phòng ngừa các biểu hiện tiêu cực, tham nhũng, lãng phí trong xây dựng cơ bản. Sau khi có Quyết định số 80/TTg và Thông tư liên tịch số 04/TTLT, UBMTTQVN huyện Hải Lăng đã chủ động phối hợp với UBND huyện tập trung hướng dẫn, chỉ đạo UBMT các xã, thị trấn thực hiện tốt công tác này. Trước hết, UBMT huyện chỉ đạo thành lập Ban GSĐTCCĐ ở 20 xã, thị trấn; số lượng thành viên từ 5 đến 7 người, do Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã, thị trấn làm Trưởng ban, các ủy viên khác là Trưởng Ban công tác mặt trận ở khu dân cư, đại diện các đoàn thể và những người có uy tín, có am hiểu trong cộng đồng. Hướng dẫn các Ban GSĐTCCĐ xây dựng kế hoạch, phân công cho các thành viên cụ thể để thực hiện; yêu cầu các thành viên trong Ban giám sát phải là những người nhiệt tình, có ý thức trách nhiệm và thực sự quan tâm đến cộng đồng. Mặt khác Mặt trận các cấp cũng đã hướng dẫn, vận động các tầng lớp nhân dân tham gia, phản ánh, cung cấp những thông tin giúp cho ban giám sát thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình.

Giám sát vật liệu xây dựng đê bao Hải Lăng - Ảnh: T.H

Qua 5 năm, các Ban GSĐTCCĐ trên địa bàn huyện đã tổ chức giám sát 275 công trình. Nội dung giám sát được tập trung chủ yếu vào những dự án, công trình xây dựng cơ sở hạ tầng như: đường giao thông nông thôn, thủy lợi nội đồng, chương trình nước sạch, trường học, nhà văn hóa… có nguồn vốn ngân sách đầu tư và nhân dân đóng góp. Thông qua hoạt động giám sát đã có 51 công trình được Ban GSĐTCCĐ tham gia ý kiến, kiến nghị và đã được các chủ đầu tư, nhà thầu ghi nhận điều chỉnh bổ sung, thay đổi một số hạng mục công trình, chẳng hạn như: công trình kênh tưới thủy lợi cấp 3 ở Thi Ông, Hải Vĩnh khi thiết kế lòng kênh thấp hơn mặt ruộng, công trình đê bao chống lũ xã Hải Dương khi thi công chất lượng tấm lát không đảm bảo, công trình tránh lũ WB4 ở Hải Quy trong quá trình thi công đã làm không đúng thiết kế kỹ thuật... Các công trình này đã được Ban GSĐTCCĐ tham gia ý kiến, các nhà thầu thi công đã tiếp thu, khắc phục, sửa chữa làm cho chất lượng công trình bền vững và phát huy hiệu quả. Một số xã phối hợp và thực hiện tốt công tác GSĐTCCĐ như: Hải Thượng, Hải Quy, Hải Dương, Hải Lâm, Hải Ba, Hải Chánh ... Từ những kết quả đạt được, công tác giám sát đầu tư cộng đồng đã góp phần quan trọng nâng cao hiệu quả đầu tư, chống thất thoát, lãng phí, các công trình được giám sát có chất lượng hơn, hạn chế được những vấn đề bất hợp lý, bảo vệ được lợi ích chung của cộng đồng; được cấp ủy, chính quyền và nhân dân ghi nhận, đánh giá cao, bước đầu đã đem lại niềm tin cho nhân dân, góp phần thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở. Qua quá trình thực hiện, có thể thấy rằng, để làm tốt nhiệm vụ GSĐTCCĐ, trước hết cần tổ chức quán triệt, tuyên truyền rộng rãi về nội dung Quyết định số 80/TTg và Thông tư liên tịch số 04/ TTLT và những vấn đề có liên quan đến công tác GSĐTCCĐ cho UBMT xã, thị trấn và Ban công tác Mặt trận ở khu dân cư. Thường xuyên hướng dẫn, chỉ đạo củng cố, bổ sung kịp thời các thành viên trong Ban GSĐTCCĐ khi có biến động, đồng thời linh hoạt vận dụng thành lập thêm những tổ giám sát ở một số công trình, mở rộng thành viên ở các thôn và khu dân cư cùng tham gia giám sát khi có yêu cầu; các thành viên tham gia ban giám sát là những người nhiệt tình, ý thức được trách nhiệm và có uy tín trong cộng đồng. Để tăng cường hơn nữa chất lượng công tác GSĐTCCĐ, hàng năm UBMTTQ huyện phối hợp với Trung tâm Bồi dưỡng chính trị huyện mở lớp tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ trao đổi kinh nghiệm về giám sát đầu tư của cộng đồng và một số vấn đề có liên quan; đồng thời cung cấp tài liệu cho những cán bộ là Phó Chủ tịch UBMT các xã, thị trấn, các thành viên ban giám sát, trưởng Ban công tác Mặt trận và đại diện các đoàn thể ở khu dân cư nghiên cứu, thực hiện. Thường xuyên chỉ đạo, hướng dẫn cho UBMT xã, thị trấn, các Ban GSĐTCCĐ xây dựng kế hoạch, phân công nhiệm vụ cho các thành viên thực hiện; đồng thời phối hợp với UBND huyện tổ chức, tổng kết, khen thưởng những tập thể và cá nhân tiêu biểu nên đã kịp thời động viên được phong trào. Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đã đạt được, vẫn còn những khó khăn trong tham gia giám sát một số công trình xây dựng cơ bản, nhất là những công trình có quy mô lớn, liên quan đến nhiều xã, xa địa bàn dân cư, các công trình do các tổ chức phi chính phủ đầu tư... thì việc tham gia giám sát có phần hạn chế. Số lượng thành viên của Ban giám sát ít, sự am hiểu về nghiệp vụ chuyên môn hạn chế. Một số lãnh đạo UBND các xã, thị trấn chưa thật sự quan tâm, có lúc, có nơi còn xem nhẹ công tác giám sát và coi đó như là công tác của mặt trận, thiếu sự phối hợp, nên hoạt động của ban giám sát còn gặp nhiều khó khăn, lúng túng. Để công tác GSĐTCCĐ ngày càng đi vào thực chất, trở thành hoạt động thường xuyên, liên tục nhằm góp phần xây dựng chính quyền, chấn chỉnh công tác quản lý đầu tư và nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư trên địa bàn, đồng thời là cơ sở để nhân dân tham gia vào công tác quản lý nhà nước, nâng cao chất lượng các công trình đầu tư xây dựng cần phải có sự chỉ đạo, phối hợp của các cấp, các ngành, sự tham gia tích cực của nhân dân. Với những suy nghĩ đó, để thực hiện tốt hơn công tác GSĐTCCĐ, đề nghị, các cấp uỷ đảng và chính quyền phải đổi mới nhận thức về hoạt động GSĐTCCĐ, phải coi hoạt động GSĐTCCĐ là nhiệm vụ quan trọng trong quá trình thực hiện quy chế dân chủ cơ sở. Phát huy vai trò của mặt trận trong việc hướng dẫn, thực hiện GSĐTCCĐ, động viên các tầng lớp nhân dân tham gia giám sát, phản ảnh những vấn đề bất cập trong xây dựng, đồng thời cần có sự phối hợp hỗ trợ của các cấp, các ngành để hoạt động GSĐTCCĐ đi vào thực chất, có hiệu quả. Thường xuyên tuyên truyền nâng cao nhận thức trong cán bộ, nhân dân về tinh thần của Quyết định số 80/TTg, Thông tư liên tịch số 04/ TTLT và quy chế dân chủ cơ sở, nâng cao vai trò, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Ban GSĐTCCĐ và phát huy tốt quyền làm chủ của nhân dân trong quá trình thực hiện chức năng giám sát. GSĐTCCĐ là công việc có tính đặc thù, khó khăn, vai trò, trách nhiệm của Ban GSĐTCCĐ rất quan trọng, thành viên Ban GSĐTCCĐ ngoài việc đảm bảo điều kiện, tiêu chuẩn quy định, thì phải có tâm huyết, có trách nhiệm và sự nhiệt tình trong công việc, chịu khó nghiên cứu những vấn đề về công tác giám sát đầu tư, có như vậy hiệu lực, hiệu quả mới được nâng cao. Có thể nói hoạt động GSĐTCCĐ ở huyện Hải Lăng đang từng bước đổi mới, nâng cao chất lượng, thực hiện ngày càng tốt hơn chức năng của mặt trận; phản ảnh kịp thời những kiến nghị, đề xuất, những tâm tư nguyện vọng của nhân dân về những vấn đề liên quan đến việc đầu tư xây dựng nhằm nâng cao chất lượng công trình ở địa phương, góp phần thực hiện tốt quy chế dân chủ cơ sở. HOÀNG XUÂN BỈNH (Phó Chủ tịch UBMTTQVN huyện Hải Lăng)