Hiệu quả từ mô hình giếng nước cộng đồng ở Ba Tầng

(QT) - Trong khi nhiều hộ dân sống ở các bản, làng vùng cao phải gian nan, vất vả trong việc tìm kiếm nguồn nước sạch sinh hoạt hay tốn kém hàng chục triệu đồng để đầu tư khoan giếng thì nhiều hộ dân ở xã Ba Tầng (huyện Hướng Hóa, Quảng Trị) đã cùng nhau góp tiền và công sức để tự đào giếng nước. Từ khi những mô hình giếng nước cộng đồng ở Ba Tầng đưa vào sử dụng đã đáp ứng được nhu cầu sử dụng nguồn nước sinh hoạt của người dân trên địa bàn, nhất là trong thời điểm khô hạn như hiện nay. Mùa khô hạn nào cũng vậy, khi vào thực tế tại các xã thuộc vùng Lìa (huyện Hướng Hóa) chúng tôi thường nghe các cấp chính quyền lo lắng về tình trạng người dân thiếu nguồn nước sạch sinh hoạt để sử dụng. Rằng bây giờ hệ thống khe suối bị khô cạn, cáu bẩn trong khi đó các công trình nước sạch tự chảy do nhà nước, dự án đầu tư xây dựng đã bị hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng; hệ thống các giếng khoan trên địa bàn xã bị nhiễm vôi, phèn khá nặng nên người dân không thể nào sử dụng được… Nhưng đến khi tìm vào xã cuối cùng của vùng Lìa, khác hẳn với suy nghĩ ban đầu là chính quyền xã sẽ gửi gắm, thông qua báo chí nhờ kêu gọi cấp trên đầu tư hệ thống nước sạch sinh hoạt, nhưng tuyệt nhiên không.

Một giếng nước cộng đồng ở xã Ba Tầng

Gặp chúng tôi, khi nhắc đến vấn đề này ông Ăm May, Chủ tịch UBND xã Ba Tầng cười tươi, nói: “Nhờ hệ thống các giếng nước cộng đồng được người dân đào trong vòng 3 năm trở lại đây, nên đến thời điểm khô hạn này bà con ở các thôn, bản của xã Ba Tầng vẫn có đủ nguồn nước sạch để sinh hoạt. Tình trạng thiếu nước sinh hoạt trong mùa nắng hạn như trước giờ đây đã không còn xảy ra nữa”. Hiện tại, ở mỗi thôn bản của xã Ba Tầng đều có từ 3- 7 giếng nước cộng đồng phục vụ việc sinh hoạt cho người dân. Và đa số các giếng nước cộng đồng này được đào gần hệ thống khe suối, nên nguồn nước luôn được đảm bảo, trong lành. Thôn Ba Tầng (xã Ba Tầng) là địa bàn nằm dọc theo khe suối. Tận dụng lợi thế này nên thời gian qua người dân đồng bào Vân Kiều nơi đây đã chung sức tiến hành đào nhiều giếng nước để sử dụng. Già làng Ăm Thông (55 tuổi) ở thôn Ba Tầng cho biết: “Trước đây, bà con người Vân Kiều chúng tôi có thói quen sử dụng nước từ các khe suối trên địa bàn. Nhưng nguồn nước này rất thất thường và thường bị nhiễm bẩn, cáu đục, không đảm bảo vệ sinh, điều này ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe. Vì vậy, thời gian qua chúng tôi đã cùng nhau góp công sức, tiền bạc đào giếng nước để cùng sử dụng đảm bảo vệ sinh và duy trì nguồn nước sạch”. Dẫn chúng tôi đến một ngôi giếng nước nằm ở vị trí đầu làng, già Ăm Thông cho biết thêm, khoảng 3 năm trước 15 hộ dân ở thôn Ba Tầng đã cùng nhau đào cái giếng nước với độ sâu khoảng 10 m. Sau khi đào xong 15 hộ dân này còn góp tiền để đúc bi, xây dựng bể chứa nước và khuôn viên quanh giếng nước. Mùa nắng hạn năm trước, giếng nước này vẫn đầy ắp nước, đáp ứng tốt nhu cầu sử dụng nước sinh hoạt cho bà con dân bản. Sau khi thấy hiệu quả của giếng nước trên, nhiều hộ dân khác ở thôn Ba Tầng đã bàn bạc, chung tay đào giếng nước, đến bây giờ toàn thôn Ba Tầng có thêm 7 giếng nước cộng đồng được đưa vào sử dụng. “Trong 92 hộ dân ở thôn Ba Tầng bây giờ không còn cảnh thiếu nước sinh hoạt như trước đây nữa. Bên cạnh việc dùng chung một giếng nước, chúng tôi còn thay phiên nhau nạo vét, vệ sinh giếng nước đều đặn hàng tháng để nguồn nước luôn được đảm bảo vệ sinh, bà con an tâm sử dụng”, già làng Ăm Thông chia sẻ. Cũng giống như thôn Ba Tầng, thôn Ba Lòng (xã Ba Tầng) có gần 10 giếng nước cộng đồng đã đưa vào sử dụng. Anh Ăm Mết (39 tuổi), trưởng thôn Ba Lòng cho hay: “Thôn Ba Lòng hiện có 88 hộ dân với hơn 400 nhân khẩu là người đồng bào Vân Kiều. Thời gian qua, nhà nước và nhiều dự án, tổ chức đã đầu tư xây dựng hệ thống nước tự chảy trên địa bàn thôn, nhưng đến nay các công trình trên đều bị hư hỏng nặng do tác động của lũ lụt và thiên tai. Để chủ động trong việc kiếm nguồn nước, người dân thôn Ba Lòng đã bắt tay nhau cùng đào giếng nước để lấy nước sinh hoạt. Hiện thôn Ba Lòng có 9 giếng nước được đào trong vòng 3 năm trở lại đây và luôn đầy ắp nước, ngay cả trong mùa nắng hạn này”. Năm 2015, nhờ nguồn vốn hỗ trợ từ Đề án 755 của Chính phủ về “hỗ trợ đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt cho hộ đồng bào dân tộc thiểu số và hộ nghèo ở xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn”, người dân thôn Ba Lòng được hỗ trợ bình quân 1,3 triệu đồng/hộ để xây dựng bể chứa nước, đào giếng hoặc tự tạo nguồn nước sinh hoạt. Sau khi nhận được số tiền này, các hộ dân ở thôn Ba Lòng đã góp lại để đào giếng nước cùng nhau sử dụng và bảo vệ, năm vừa qua đã có thêm 3 giếng nước được đào và hiện nay đang triển khai đào thêm 2 giếng nước khác để phục vụ sinh hoạt. “Bây giờ nguồn nước sạch sinh hoạt trong thôn Ba Lòng đã được đảm bảo, dân bản đã an tâm để phát triển sản xuất, cùng nhau vượt khó vươn lên trong cuộc sống”, anh Ăm Mết phấn khởi nói. Để đối phó với tình trạng thiếu nguồn nước sinh hoạt, trong khi nhiều hộ dân ở vùng Lìa chọn cách khoan giếng khiến mạch nước ngầm bị ảnh hưởng thì việc người dân ở xã Ba Tầng chọn cách đào giếng, xây dựng giếng nước cộng đồng đã thể hiện sự thân thiện với thiên nhiên, không làm nguy hại đến mạch nước ngầm, vừa nâng cao tình đoàn kết trong dân bản. Ông Ăm May, Chủ tịch UBND xã Ba Tầng chia sẻ: “Để cho 704 hộ dân với 3.800 nhân khẩu/ 9 thôn ở xã Ba Tầng có nguồn nước sạch sinh hoạt, chúng tôi tiếp tục khuyến khích bà con phát huy mô hình giếng nước cộng đồng trên địa bàn. Đồng thời sẽ trao số tiền hỗ trợ từ Đề án 755 kịp thời đến tay người dân, để bà con có nguồn kinh phí đào giếng, xây dựng bể chứa nước và các công trình phụ khác nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng nguồn nước sạch sinh hoạt trong thời gian tới.” Bài, ảnh: ĐỨC NGHĨA