Góp ý Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992: Cần xác định rõ vai trò nhà nước, vai trò các thành phần kinh tế trong thể chế vận hành nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa

(QT) - Hiến pháp năm 1992 thể chế hoá Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Hơn 20 năm đổi mới, nhân dân ta đã giành được những thắng lợi to lớn và có ý nghĩa lịch sử, đưa nền kinh tế nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển. Tuy nhiên, qua thực hiện Hiến pháp năm 1992 cho thấy tính phức tạp, lâu dài của kinh tế thời kỳ quá độ; còn bộc lộ tư tưởng giản đơn, hữu khuynh hoặc tả khuynh (theo mặt trái của thị trường tự do), hạ thấp tính định hướng và bản chất chế độ xã hội xã hội chủ nghĩa và ngược lại; chưa phát huy đầy đủ bản chất vai trò Nhà nước, vai trò kinh tế Nhà nước và vai trò kinh tế các thành phần trong sự quản lý, điều tiết nền kinh tế; vận hành còn tách rời giữa quy luật thị trường với sự chi phối của bản chất, tính định hướng xã hội chủ nghĩa.

Hoạt động sản xuất tại Công ty may Hòa Thọ - Đông Hà - Ảnh: THÀNH DŨNG

Trong Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 các điều khoản về kinh tế cần bảo đảm chặt chẽ về kết cấu nội dung, cũng như phản ánh đầy đủ ý nghĩa các cụm từ khi thể chế hoá Cương lĩnh và các văn kiện của Đảng. Điều 53 của Dự thảo chưa thể hiện đầy đủ một số vấn đề về nội dung, tính chất, cơ cấu xây dựng nền kinh tế. Tôi đề nghị bổ sung các cụm từ “ gắn với phát triển kinh tế tri thức ”, “xây dựng cơ cấu kinh tế hợp lý, hiện đại, có hiệu quả và bền vững, gắn kết chặt chẽ công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ”. Điều 53 như sau: “Nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ trên cơ sở phát huy nội lực, chủ động, tích cực, hội nhập quốc tế; đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, gắn với phát triển kinh tế tri thức; phát triển kinh tế kết hợp chặt chẽ, hài hoà với phát triển văn hoá, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo vệ môi trường; xây dựng cơ cấu kinh tế hợp lý, hiện đại, có hiệu quả và bền vững, gắn kết chặt chẽ công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ ”. Điều 54: Khoản 1 mới chỉ nêu hình thức sở hữu, thành phần kinh tế nhưng chưa nêu hình thức tổ chức sản xuất kinh doanh, hình thức phân phối. Tôi đề nghị bổ sung thêm ở khoản 1 cụm từ “hình thức tổ chức sản xuất kinh doanh, hình thức phân phối, để thành khoản 1 : "- Nền kinh tế Việt Nam là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa với nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, hình thức tổ chức sản xuất kinh doanh, hình thức phân phối ”. Khoản 2 giữ nguyên như Dự thảo: “2- Các thành phần kinh tế là bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế quốc dân, cùng phát triển lâu dài, hợp tác, bình đẳng và cạnh tranh theo pháp luật”. Điều 54 cần có thêm khoản 3 để khẳng định rõ vai trò, vị trí các thành phần kinh tế trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam thời kỳ quá độ. Nền kinh tế hiện đại ngày nay, những lý thuyết kinh tế xích lại gần nhau về quan điểm cần phải tăng cường can thiệp của Nhà nước “bàn tay hữu hình” vào nền kinh tế. Đối với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam thì vai trò quản lý, điều tiết nền kinh tế của Nhà nước phải khẳng định và đề cao trách nhiệm hơn. Do vậy, Điều 55 khoản 1 cần phải bổ sung các cụm từ “quản lý, điều tiết, định hướng” “và tính định hướng xã hội chủ nghĩa”; “bằng pháp luật, chính sách, quy hoạch, kế hoạch”. Khoản 1 Điều 55 viết như sau: “1. Nhà nước quản lý, điều tiết, định hướng , xây dựng và hoàn thiện thể chế kinh tế, bảo đảm cho nền kinh tế phát triển vận hành theo quy luật thị trường và tính định hướng xã hội chủ nghĩa; thực hiện sự phân công, phân cấp quản lý nhà nước giữa các ngành, các cấp, thúc đẩy kinh tế vùng, bảo đảm phát triển hợp lý, hài hoà giữa các vùng, địa phương và tính thống nhất của nền kinh tế quốc dân bằng pháp luật, chính sách, quy hoạch, kế hoạch”. HỒ NGỌC HY (Phó Chủ tịch Thường trực Hội Khoa học kinh tế tỉnh Quảng Trị)