Giải pháp nâng cao năng suất, chất lượng cà phê Hướng Hóa

(QT) - Những năm của thập niên 80, thế kỷ 20, nông trường cà phê Khe Sanh đã đưa cây cà phê Arabica (chè vàng) và cà phê vối trồng thí điểm trên đất Khe Sanh (Hướng Hóa, Quảng Trị) với diện tích khoảng 400 ha. Nhưng với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng không thích hợp nên cây cà phê vối không cho quả, cà phê chè Arabica thì phát triển và cho năng suất tương đối khá nhưng liên tục bị bệnh gỉ cắt hoành hành nên cũng không đem lại hiệu quả.

Thu hoạch cà phê ở xã Hướng Phùng (Hướng Hóa). Ảnh: H.V.A

Một thời gian dài, nông trường cà phê Khe Sanh loay hoay mãi mà không tìm được lối ra cho hai loại cây cà phê trên. Sau khi giải thể, một phần diện tích cây cà phê chuyển giao cho nông trường Tân Lâm, một phần chuyển giao cho cá nhân, hộ gia đình. Bước vào những năm đầu của thập niên 90, sau thời gian dài tìm kiếm giải pháp cho cây cà phê trên đất Hướng Hóa, người nông dân đã chọn hướng đi đúng là đưa cây cà phê Catimo trồng trên vùng đất đỏ bazan ở Khe Sanh, Tân Hợp, Hướng Tân. Cây cà phê Catimo đã mang lại hiệu quả cao, thích hợp với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng của vùng đất này. Cũng vào thời điểm này, giá cà phê trên thế giới có biến động tăng cao, nhất là giai đoạn từ 1984 đến 1986 nên người nông dân tập trung ở các xã Tân Liên, Khe Sanh, Tân Hợp, Hướng Tân... đã đầu tư trồng hàng ngàn héc ta cà phê Catimo. Những năm sau đó diện tích cây cà phê tiếp tục nhân rộng ra các xã như Hướng Phùng, Pa Tầng. Tính đến thời điểm này, trên địa bàn huyện Hướng Hóa có hơn 4.000 ha cà phê, trong đó cà phê mít có 300 ha còn lại là cà phê chè Catimo. Diện tích cà phê chè Catimo đang trong thời kỳ kinh doanh từ 3.300- 3.400 ha. Niên vụ cà phê năm 2009 này đang bước vào thời kỳ thu hoạch, người trồng cà phê gặp rất nhiều khó khăn, lo lắng. Lo là vì những năm qua (từ năm 2006 đến nay) cà phê liên tục mất giá, tình hình sâu bệnh xuất hiện trên diện rộng lại bị cơn bão số 9 tàn phá nghiêm trọng, diện tích cà phê rụng quả rất lớn, làm cho năng suất, chất lượng ngày một giảm.|Theo đánh giá của các nhà quản lý (trước khi xảy ra cơn bão số 9) thì sản lượng cà phê trên địa bàn huyện năm 2009 đạt bình quân từ 9-11 tấn/ha và tổng sản lượng đạt từ 35-40 nghìn tấn quả tươi. Nhưng đến thời điểm này, số liệu ước tính như trên chắc chắn sẽ sụt giảm do thiên tai tàn phá. Nỗi lo thứ hai là giá cả, trong điều kiện sản lượng đạt thấp, trong khi đó công lao động và giá cả phân bón tăng cao; tính sơ bộ một héc ta cà phê đầu tư phân bón, công lao động thấp nhất là 33-35 triệu đồng. Nếu giá cả bình quân 4.000đ/kg quả tươi coi như nông dân trắng tay. Bên cạnh đó, diện tích cà phê trên địa bàn có chu kỳ kinh doanh từ 15-17 năm chiếm khoảng 1.500 ha. Số diện tích này không có giải pháp phá bỏ trồng mới lại thì những năm tới tình hình dịch bệnh càng tăng cao, năng suất và chất lượng sẽ đem lại không đáng kể. Từ đó sẽ làm giảm sản lượng, đồng thời kéo theo thu nhập của người trồng cà phê sẽ sụt giảm. Từ thực trạng trên, để cây cà phê Hướng Hóa trong những năm tới phát triển một cách bền vững, hiệu quả, theo chúng tôi, các cấp chính quyền và các ngành chức năng cần có những giải pháp cụ thể. Trước hết là kịp thời đề xuất, kiến nghị với UBND tỉnh hỗ trợ vốn cho nông dân trồng mới lại diện tích cà phê đã già cỗi với lãi suất 0%, bình quân mỗi héc ta là 30 triệu đồng. Vì hiện nay nông dân đang gặp rất nhiều khó khăn, nếu không có sự hỗ trợ của nhà nước thì nông dân không có điều kiện trồng mới lại diện tích cà phê đã già cỗi. Cần xây dựng một bộ giống chuẩn, vì hiện nay giống cà phê Catimo ở địa bàn Hướng Hóa đã bị thoái hóa. Nếu để cho nông dân tự phát ươm giống trồng thì nhất định sẽ ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng và dịch bệnh phát sinh về sau. Cần sớm nghiên cứu hình thành "Quỹ khuyến nông cây cà phê" hoặc "Quỹ bảo hiểm cây cà phê" để bảo hiểm giá cả, chất lượng sản phẩm cà phê theo hướng có lợi cho người trồng, người thu mua, chế biến. Quỹ này các doanh nghiệp, các nhà thu mua, chế biến cà phê trên địa bàn huyện cần đi tiên phong nghiên cứu, thành lập. Tiếp tục coi trọng công tác chuyển giao tiến bộ KHKT đầy đủ, kịp thời để nông dân có điều kiện đầu tư mở rộng sản xuất đạt hiệu quả cao. Nguyễn Thế Hùng