Giải pháp để nâng cao hiệu quả mô hình sản xuất đặc trưng ở Gio Linh

(QT) - Huyện Gio Linh (Quảng Trị) có 21 xã, thị trấn, được chia thành 3 tiểu vùng rõ rệt là vùng gò đồi, miền núi; đồng bằng và vùng cát ven biển. Vì vậy, Gio Linh có thế mạnh về trồng rừng, cây công nghiệp ngắn ngày, dài ngày, lúa nước và khai thác nuôi trồng thủy hải sản. Những năm qua, huyện Gio Linh đã xác định được các thế mạnh về kinh tế là nông-lâm-ngư kết hợp. Vùng miền núi có diện tích tự nhiên 17.278,9 ha, vùng gò đồi 16.700,62 ha, vùng đồng bằng 13.319,04 ha. Nguồn tài nguyên đất đai dồi dào chính là thế mạnh để Gio Linh xây dựng các mô hình sản xuất nông-lâm-ngư kết hợp, khai thác hết tiềm năng lợi thế đặc trưng cho từng vùng sinh thái khác nhau. Vùng miền núi Gio Linh có độ cao trung bình từ 250- 500 m, chiếm 36,53% tổng diện tích đất tự nhiện của toàn huyện. Đây là vùng đất núi thấp dạng gò đồi hình bát úp rất thuận lợi cho việc phát triển cây lâm nghiệp và cây công nghiệp dài ngày, đặc biệt là cây cao su. Từ đặc điểm sinh thái này huyện đã tập trung xây dựng các mô hình sản xuất như trồng rừng, cây công nghiệp - chăn nuôi đại gia súc. Những năm qua các dự án 327, định canh định cư, đặc biệt là dự án 661 đã trồng mới trên 2.000 ha rừng, nhờ vậy đã cải tạo được môi trường, chống xói mòn và tăng độ che phủ, góp phần tăng thu nhập và giải quyết việc làm cho hàng ngàn hộ dân. Vùng gò đồi chiếm 35,3% tổng diện tích đất tự nhiên, có địa hình tương đối bằng phẳng phù hợp cho việc phát triển cây công nghiệp dài ngày như hồ tiêu, cao su và cây ăn quả như xoài, nhãn, na... tập trung ở các xã Gio An, Gio Bình, Gio Hoà, Gio Sơn...

Phát triển kinh tế vườn mang lại hiệu quả cao ở Gio Linh - Ảnh: NGUYÊN KHA

Đối với những vùng có địa hình thấp chủ động được nước tưới nên có thể trồng những giống lúa ngắn ngày như PC6, HT1, QNT1, khang dân, ma lâm...Ngoài ra có thể canh tác các loại rau, hoa màu có hiệu quả kinh tế cao như ngô, lạc và các loại đậu. Đặc biệt nhờ vào điều kiện tự nhiên là các khe suối nhỏ nên ở địa bàn này đã xây dựng mô hình ruộng lúa- ao cá một cách hiệu quả như trồng cây nông, lâm nghiệp bao quanh các hồ ao nuôi cá và kế tiếp là trồng lúa nước. Mô hình này phổ biến ở các xã Gio Hòa, Gio An không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế tổng hợp và còn mang lại hệ sinh thái trong lành, bền vững và gần gũi với cuộc sống của người dân. Đối với vùng đồng bằng chiếm 28,17% diện tích tự nhiên gồm các xã Gio Quang, Gio Mai, Gio Thành, Gio Mỹ, Trung Hải...đây chính là vùng trọng điểm lúa của huyện Gio Linh. Nhờ hệ thống thuỷ lợi được xây dựng đồng bộ gồm các công trình lớn như Trúc Kinh, Kinh Môn nên các xã này luôn chủ động được nguồn nước tưới. Vì vậy, huyện đã chủ trương đưa những giống lúa ngắn ngày cho năng suất cao vào sản xuất nên năng suất lúa hàng năm đạt cao, từ 48- 53 tạ/ha. Đến nay, trên địa bàn huyện đã xây dựng được nhiều mô hình có giá trị kinh tế cao trên một đơn vị diện tích như mô hình lúa- cá tại các xã Gio Mai, Gio Mỹ... với diện tích 75,6 ha, doanh thu 70 triệu đồng/ha, lợi nhuận 28 triệu đồng/ha; mô hình lạc đông xuân- dưa ở vùng cát xã Gio Mỹ với diện tích 17,8 ha, doanh thu 55 triệu đồng/ha, lợi nhuận 19 triệu đồng/ha; mô hình chuyên cá với tổng diện tích 326 ha, doanh thu 75 triệu đồng/ha, lợi nhuận 28 triệu đồng/ha; mô hình mướp đắng- sule với tổng diện tích 25 ha ở thôn Lan Đình (Gio Phong), mô hình dưa hấu xen sắn KM94 với diện tích 20 ha tại thôn Lễ Môn (Gio Phong)... Nhiều hộ gia đình nhận thức được tầm quan trọng của việc ứng dụng tiến bộ khoa học vào sản xuất, biết tổ chức sản xuất có hiệu quả đối với các cây, con mới, tự trang bị máy móc sản xuất như: máy sạ hàng, máy gặt đập liên hợp, máy nghiền thức ăn gia súc; chế biến sau thu hoạch như máy đánh bóng gạo tại xã Gio Quang, máy sấy thủy sản tại các xã Trung Giang, Gio Việt, thị trấn Cửa Việt... Tuy nhiên, để các mô hình kinh tế thực sự mang lại hiệu quả trong quá trình phát triển kinh tế- xã hội, huyện Gio Linh cần kết hợp nhuần nhuyễn giữa tiềm năng tự nhiên, môi trường với các giải pháp hữu hiệu về kinh tế- xã hội. Có như vậy mới phát huy hết tiềm năng sẵn có ở địa phương và bảo đảm sự phát triển bền vững. Đối với mô hình nông-lâm kết hợp trên cơ sở đảm bảo nguồn nước tưới, cần tập trung thâm canh thực hiện nâng cấp giống lúa để không ngừng nâng cao năng suất lúa, đảm bảo lương thực về trước mắt và lâu dài. Đẩy nhanh nhịp độ chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng sản xuất hàng hoá. Tiếp tục mở rộng phát triển cây công nghiệp ngắn ngày, dài ngày, cây ăn quả theo hướng cải tạo vườn tạp kết hợp với vườn đồi, vườn rừng, chăn nuôi đàn gia súc, gia cầm, khuyến khích phát triển công nghiệp chế biến nông lâm sản, cùng với việc tranh thủ có hiệu quả các dự án trồng rừng để đảm bảo đầu tư cơ sở hạ tầng; khai hoang mở rộng diện tích chưa sử dụng mà chủ yếu đất đồi để nâng cao độ che phủ của rừng, phủ xanh đất trống đồi trọc, cải tạo và bảo vệ môi trường sinh thái. Tăng cường năng lực đánh bắt vùng ven biển và vùng xa khơi, mở rộng các cơ sở nuôi trồng và chế biến hải sản xuất khẩu, cải tiến chế biến hải sản truyền thống, kết hợp phát triển nông- lâm- ngư gắn với chăn nuôi, nhất là chăn nuôi lợn. Để giúp người dân gắn bó lâu dài với đất đai, tổ chức sản xuất một cách hiệu quả, huyện Gio Linh cần tiếp tiếp tục hoàn thiện việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâu dài cho hộ nông dân, khẳng định hộ nông dân là đơn vị kinh doanh tự chủ, đồng thời đẩy mạnh chủ trương “đổi thửa, dồn điền” để tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển đổi cây trồng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Ngoài ra cần phải giải quyết tốt vấn đề tiêu thụ hàng hoá nông sản, bởi đây là vấn đề có tính chất quyết định cho sự tồn tại của các mô hình sản xuất. Trước hết cần phải đảm bảo đầu ra của các mặt hàng nông sản để người dân an tâm chăm lo sản xuất. Bên cạnh đó cần phải có chủ trương trợ giá, trợ cước khi thu mua nông sản hoặc giảm thuế đối với một số mặt hàng chủ lực của huyện. Có thể khẳng định rằng huyện Gio Linh là một trong số ít địa phương ở tỉnh Quảng Trị hội đủ các yếu tố để xây dựng các mô hình kinh tế đa dạng theo từng vùng sinh thái. Chính sự đa dạng đó tạo sự phong phú về cơ cấu các thành phần kinh tế của huyện. Trong đó mô hình sinh thái nông- lâm-ngư kết hợp theo hướng VACR là một trong những mô hình hữu hiệu cho sự phát triển kinh tế ở Gio Linh. Tuy nhiên, sự chuyển đổi cơ cấu kinh tế tổng hợp theo hướng sản xuất hàng hoá cần xác định rõ các mô hình đặc trưng cho từng vùng sinh thái với các cơ cấu cây trồng và vật nuôi để đầu tư thâm canh đạt hiệu quả. Từ đó mới tiến hành quy hoạch vùng sản xuất, đưa ra kế hoạch đầu tư sản xuất và phát triển lâu dài. Về mặt kỹ thuật, huyện cần tổ chức các lớp tập huấn về trồng trọt, chăn nuôi để bà con nắm bắt kỹ thuật từ đó chủ động trong sản xuất. Tiếp tục đầu tư, nâng cấp các công trình thuỷ lợi vừa và nhỏ nhằm giải quyết nguồn nước tưới. Đẩy nhanh tiến độ kiên cố hoá kênh mương, cơ giới hoá trong sản xuất nông nghiệp, đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, đặc biệt là giao thông nông thôn. Để thực hiện tốt những vấn đề trên cần có những chính sách của Đảng và Nhà nước, những giải pháp đồng bộ, trong đó tập trung vào các giải pháp chủ yếu như vốn, KH-KT, thị trường tiêu thụ và phương thức tổ chức sản xuất...Có như vậy mới giúp người dân tự tin, chủ động trong quá trình sản xuất, không ngừng nâng cao hiệu quả sản xuất, vươn lên làm giàu chính đáng. TH.S LÊ ANH PHI (Trường CĐSP Quảng Trị)