Dự án “Hỗ trợ chuẩn bị sẵn sàng thực hiện REDD+ ở Việt Nam giai đoạn 2”: Nhiều ý kiến đóng góp cho Kế hoạch chia sẻ lợi ích trong khuôn khổ Chương trình Giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ

(QT) - Chương trình Giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ là chương trình REDD+ cấp vùng đầu tiên ở Việt Nam. Chương trình sẽ được triển khai thực hiện từ năm 2018 đến năm 2025 tại 6 tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế. Ngày 7/12/2018, tại TP. Đông Hà, Ban quản lý (BQL) Dự án Hỗ trợ sẵn sàng thực hiện REDD+ tại Việt Nam giai đoạn 2 (FCPF-2) tỉnh Quảng Trị tổ chức thành công hội thảo tham vấn các bên liên quan về cơ chế chia sẻ lợi ích trong khuôn khổ Chương trình Giảm phát thải trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. Qua đó, đã có nhiều ý kiến đóng góp tích cực cho việc bổ sung và hoàn chỉnh Kế hoạch chia sẻ lợi ích trong khuôn khổ Chương trình Giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ.

Hội thảo tham vấn các bên liên quan về cơ chế chia sẻ lợi ích trong khuôn khổ Chương trình Giảm phát thải trên địa bàn tỉnh Quảng Trị

Bà Lê Thị Thanh Hương, Phó Trưởng phòng Kế hoạch tài chính, Sở Nông nghiệp và PTNT Quảng Trị kiêm Điều phối viên Dự án FCPF-2 Quảng Trị cho biết, hội thảo “Tham vấn các bên liên quan về cơ chế chia sẻ lợi ích trong khuôn khổ Chương trình Giảm phát thải trên địa bàn tỉnh Quảng Trị nhằm lấy ý kiến các bên liên quan về cơ chế chia sẻ lợi ích thuộc Chương trình Giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ. Tham dự hội thảo có gần 50 đại biểu đến từ các sở, ban, ngành, UBND các huyện, UBND các xã, các tổ chức là chủ rừng và đại diện 10 nhóm hộ dân tham gia quản lý bảo vệ rừng. Chia sẻ lợi ích có ý nghĩa quan trọng cho việc tạo ra động lực cần thiết nhằm thay đổi hành vi gây mất rừng hoặc suy thoái rừng, từ đó làm giảm phát thải cácbon.Xây dựng được một cơ chế chia sẻ lợi ích được thiết kế tốt cũng sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý rừng và tăng hiệu suất của các chương trình REDD+”.

Tại hội thảo, các chuyên gia, cán bộ truyền thông của BQL Dự án FCPF-2 Trung ương và tỉnh Quảng Trị trình bày và cung cấp các thông tin về Dự án REDD+; Chương trình Giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ giai đoạn 2018-2025 với mục tiêu là: Giảm phát thải, các lợi ích từ nỗ lực giảm phát thải, điều kiện được tham gia và hưởng lợi, phân bổ và chia sẻ lợi ích, các đối tượng hưởng lợi của từ chương trình, hợp tác quản lý thích ứng (ACMA), các bên hưởng lợi theo ACMA, giải ngân vốn… Bà Phạm Thị Thoa, tư vấn Trung ương về chia sẻ lợi ích, BQL Dự án FCPF-2 Trung ương chia sẻ thêm, lý do xây dựng chương trình Giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ giai đoạn 2018- 2025 đó là: Việt Nam thể hiện cam kết chính trị mạnh mẽ đối với biến đổi khí hậu; phù hợp với chính sách quốc gia; góp phần thực hiện Chỉ thị 13 của Ban Bí thư để kiểm soát nạn phá rừng và chuyển đổi rừng tự nhiên; Luật Lâm nghiệp 2017 và Luật Quy hoạch 2017… Mục tiêu chung của chương trình đó là giải quyết các nguyên nhân gây mất rừng và suy thoái rừng, phục hồi rừng và quản lý rừng bền vững, giảm phát thải thông qua nỗ lực mất rừng và suy thoái rừng vùng Bắc Trung Bộ; đóng góp trực tiếp vào cam kết của Việt Nam trong mục tiêu giảm phát thải và chương trình hành động REDD+. Các hoạt động chính của Chương trình Giảm phát thải gồm có 3 hợp phần: Tăng cường các điều kiện thuận lợi cho giảm phát thải; quản lý rừng bền vững và tăng cường trữ lượng các-bon; thúc đẩy nông nghiệp thông minh thích ứng với khí hậu và sinh kế bền vững cho người dân sống phụ thuộc vào rừng. Về ước tính nguồn thu từ giảm phát thải: Tổng giảm phát thải giai đoạn 2018-2025 là 24,679 triệu tấn CO2; Quỹ các-bon lâm nghiệp (FCPF) đặt mua 10,3 triệu tấn CO2 x 5 USD/ tấn = 51,5 triệu USD; còn lại 14,495 triệu tấn CO2 có thể bán ra thị trường. Các lợi ích phi các-bon của chương trình: Lợi ích về kinh tếxã hội bao gồm duy trì sinh kế bền vững, văn hóa và cộng đồng; canh tác truyền thống và trí thức bản địa được tôn trọng; tăng thu nhập và việc làm, thúc đẩy nông nghiệp thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu; bảo tồn đa dạng sinh học, bảo vệ và phát triển cây dược liệu; tăng cường quản lý và quản trị rừng bền vững, quy hoạch sử dụng đất có sự tham gia.

Khu vực Bắc Trung Bộ là một vùng còn nghèo, với nhiều cộng đồng dân tộc thiểu số vùng sâu, vùng xa sống chủ yếu dựa vào rừng, do đó, việc đầu tư trước và tạm ứng để triển khai những hoạt động hướng tới hạn chế mất rừng và suy thoái rừng và hưởng lợi từ nguồn chi trả dựa vào kết quả là rất cần thiết. Mục tiêu cuối cùng của chương trình là giảm phát thải. Các hoạt động đóng góp cho mục tiêu giảm phát thải rất đa dạng, có thể trực tiếp, có thể gián tiếp và gắn kết với nhau trong một mối quan hệ hợp tác, hỗ trợ để đạt được kết quả cuối cùng. Việc xác định các hoạt động ưu tiên và hình thức hưởng lợi phải căn cứ vào bối cảnh cụ thể và nhu cầu cũng như yêu cầu thực tế của địa phương và cơ sở để hướng tới mục tiêu cuối cùng là giảm phát thải trong một thời gian cụ thể. Lợi ích từ nỗ lực giảm phát thải có thể dưới hình thức tiền mặt hoặc dưới dạng hàng hóa, vật chất thông qua các gói đầu tư nhỏ, các gói hỗ trợ kỹ thuật cho cộng đồng dân cư, người dân địa phương thực hiện các mô hình sản xuất nông nghiệp bền vững không gây mất rừng, nông- lâm kết hợp, quản lý và sử dụng lâm sản ngoài gỗ bền vững…, và hưởng thành quả từ các hoạt động đó. Việc chia sẻ lợi ích phụ thuộc vào nhu cầu, hoàn cảnh của bên hưởng lợi. Việc chi trả dựa vào kết quả cũng thể hiện rõ nguyên tắc là kết quả công việc và nỗ lực đóng góp cho bảo vệ và phát triển rừng của bên hưởng lợi sẽ là thước đo mức hưởng lợi. Việc xác định loại hình lợi ích phụ thuộc vào quá trình tham vấn các bên hưởng lợi. Ngoài ra, việc chia sẻ lợi ích phải căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, năng lực thực hiện và cam kết của bên hưởng lợi, đảm bảo đúng người, đúng việc.

Sau phần trình bày của chuyên gia tư vấn Trung ương và cán bộ BQL Dự án FCPF2 tỉnh Quảng Trị, các đại biểu đã đóng góp ý kiến cho Dự thảo Kế hoạch chia sẻ lợi ích do tư vấn xây dựng, trong đó, có 12 ý kiến đại diện cho các bên liên quan đóng góp trực tiếp tại hội thảo, 48 ý kiến góp ý vào các bảng câu hỏi được cung cấp bởi chuyên gia tư vấn để tham vấn toàn thể các đại biểu tham gia. Anh Đặng Sỹ Đức, Cán bộ truyền thông Dự án FCPF-2 tỉnh Quảng Trị cho biết thêm, những ý kiến đóng góp tập trung vào các nội dung như: Các hoạt động đóng góp cho mục tiêu giảm phát thải phải đa dạng, có thể trực tiếp, có thể gián tiếp và gắn kết với nhau trong một mối quan hệ hợp tác, hỗ trợ; xác định các hoạt động ưu tiên và hình thức hưởng lợi phải căn cứ vào bối cảnh cụ thể và nhu cầu cũng như yêu cầu thực tế của địa phương và cơ sở; hỗ trợ kỹ thuật cho cộng đồng dân cư, người dân địa phương thực hiện các mô hình sản xuất nông nghiệp bền vững không gây mất rừng, nông- lâm kết hợp, quản lý và sử dụng lâm sản ngoài gỗ bền vững; chia sẻ lợi ích phải căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, năng lực thực hiện và cam kết của bên hưởng lợi, đảm bảo đúng người, đúng việc… Những ý kiến đóng góp tích cực đầy tinh thần và trách nhiệm cao tại hội thảo sẽ giúp cho BQL Dự án FCPF-2 tỉnh Quảng Trị và chuyên gia tư vấn bổ sung và hoàn chỉnh Kế hoạch chia sẻ lợi ích trong khuôn khổ Chương trình giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ dự kiến sẽ triển khai từ cuối năm 2018 đến 2025 tại 6 tỉnh vùng Bắc Trung Bộ.

Hoài Nhung