Đồng hành với nghề truyền thống

(QT) - Sinh kế của người dân và các tầng lớp thanh niên Đakrông (Quảng Trị) trước nay chủ yếu là đốt nương làm rẫy, chăn nuôi, trồng trọt theo hướng phân tán, nhỏ lẻ, trong khi những nghề truyền thống của đồng bào dân tộc nơi đây thì chưa được khôi phục... Do đó điều kiện kinh tế của nhân dân mà đặc biệt là trong lực lượng thanh niên còn gặp rất nhiều khó khăn. Người dân tộc Pa Cô, Vân Kiều có truyền thống dệt thổ cẩm lâu đời. Theo lời kể của một số già làng, trong lịch sử, nghề dệt thổ cẩm ở đây đã trải qua thời kỳ phát triển mạnh, tạo nguồn thu nhập cũng như phục vụ trang phục thiết yếu cho đồng bào dân tộc. Nhưng do ảnh hưởng nặng nề và sự tàn phá của hai cuộc chiến tranh, hiện nay nghề dệt thổ cẩm đang dần bị mai một. Hơn nữa nghề dệt nơi đây chỉ làm bằng phương pháp thủ công nên hiệu quả kinh tế thấp, không đáp ứng với sự cạnh tranh của nền kinh tế thị trường. Từ những kết quả khảo sát ấy, Hội LHTN huyện phối hợp với các cơ quan chức năng xây dựng kế hoạch, lập các dự án hỗ trợ cho thanh niên vay vốn, mở các lớp tập huấn dạy nghề truyền thống nhằm tạo việc làm cho thanh niên, đồng thời góp phần phục hồi và phát huy nghề truyền thống tại địa phương.

Phát triển nghề dệt thổ cẩm truyền thống ở Đakrông. Ảnh: HỒ CẦU

Hội LHTN huyện đã tổ chức cho thanh niên các xã A Bung, A Ngo tham quan học tập nghề dệt thổ cẩm ở các tỉnh phía Bắc. Những chuyến tham quan đó đã giúp cho thanh niên tiếp cận với các phương pháp dệt bằng khung có hiệu quả hơn so với cách dệt thủ công tại địa phương. Hội LHTN huyện cũng đã tổ chức thành công hai lớp dệt thổ cẩm cơ bản và hai lớp dệt nâng cao cho 10 nữ thanh niên tại xã A Bung và 20 nữ thanh niên tại xã Đakrông. Sau thời gian học tập, học viên không những dệt được các tấm thổ cẩm truyền thống, mà đã biết tạo ra các nét hoa văn đẹp mắt và nâng cao năng suất cũng như chất lượng sản phẩm. Để tạo cơ hội cho thanh niên đã được đào tạo nghề dệt tiếp cận với các sản phẩm dệt truyền thống của các dân tộc thiểu số trong cả nước cũng như tìm kiếm thị trường đầu ra cho sản phẩm, Hội LHTN huyện đã tổ chức cho thanh niên học nghề may chuyên sâu chuyên may các mặt hàng về vải thổ cẩm như: áo, váy, khăn trải bàn, túi xách, vật trang trí... Đồng thời, các học viên cũng được tham dự Hội chợ hàng thủ công mỹ nghệ tổ chức tại Hà Nội và tiếp cận với trung tâm Craft Link - một tổ chức hợp tác về tiểu thủ công nghiệp hỗ trợ cho các nghệ nhân để sản xuất và tiêu thụ hàng thổ cẩm. Nghề dệt thổ cẩm bước đầu đã được khôi phục và được chị em thanh niên tích cực hưởng ứng tham gia. Tuy nhiên hầu hết các chị em thanh niên chủ yếu dệt nhỏ lẻ ở gia đình và phục vụ trang phục thiết yếu hàng ngày. Hiện nay các chị em học viên vẫn phải tự xoay xở bằng cách mang sản phẩm đi bán rong mỗi khi khách du lịch đến hoặc qua người giới thiệu rồi họ tìm đến mua. Hầu hết các chị em thanh niên ở thôn Klu xã Đakrông đều là những tay dệt lành nghề nhưng cũng không thể sống nổi với nghề đành phải đi làm những việc khác như chăn nuôi, lên rẫy để kiếm sống. Chị Hồ Thị Đơn cho biết: “Mình là người Vân Kiều, biết dệt từ lúc nhỏ, mấy chục năm nay gắn bó với nghề, trong nhà lúc nào cũng có khung dệt mà không được dệt thường xuyên mình tiếc lắm. Không chỉ mình mà còn mấy chị em khác nữa mỗi khi rảnh rỗi vẫn luôn ngồi bên khung cửi dệt cho đỡ nhớ nghề”. Khôi phục và phát triển nghề dệt thổ cẩm vừa bảo tồn truyền thống văn hóa của đồng bào Pa Cô, Vân Kiều vừa tạo cơ hội cho nữ thanh niên có được việc làm ổn định, cải thiện và nâng cao đời sống cho gia đình và bản thân. Tuy nhiên, để hỗ trợ thanh niên Đakrông tiếp tục phát huy, mở rộng ngành nghề truyền thống, thì không chỉ có sự nỗ lực của thanh niên và tổ chức đoàn, hội mà đòi hỏi phải có sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp các ngành như tạo điều kiện cho thanh niên trưng bày, giới thiệu các sản phẩm dệt thổ cẩm do thanh niên làm được tại các hội chợ triển lãm trong và ngoài tỉnh; ưu tiên cho thanh niên tiếp nhận các nguồn vốn để có điều kiện phát triển mở rộng ngành nghề truyền thống; xây dựng các làng nghề thổ cẩm hoặc các tổ hợp dệt để tập hợp những tay thợ lành nghề vừa khôi phục nghề truyền thống vừa tạo điểm nhấn, điểm tham quan cho khách du lịch mỗi khi khách đến với Đakrông... Chỉ khi có chính sách đồng bộ và sự vào cuộc của các ban, ngành, đoàn thể thì mới có thể vừa phát triển kinh tế vừa chấn hưng các giá trị văn hoá truyền thống, giữ gìn bản sắc của đồng bào Vân Kiều, Pa Cô. HOÀNG THỊ ÁI THẢO (Phó Bí thư Huyện đoàn Đakrông)