Để quy chế dân chủ cơ sở thực hiện tốt hơn tại doanh nghiệp

(QT) - Trong những năm gần đây tình hình kinh tế-xã hội của cả nước cũng như tỉnh Quảng Trị gặp không ít khó khăn, nhưng dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy và Tổng LĐLĐ Việt Nam, LĐLĐ tỉnh đã chủ động phối hợp với chính quyền đồng cấp chỉ đạo, hướng dẫn các cấp công đoàn trực thuộc tích cực phối hợp với chuyên môn triển khai thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở đạt nhiều kết quả đáng khích lệ. Riêng trong năm 2009 và quý 1/2010, việc thực hiện quy chế dân chủ thông qua các hoạt động như tổ chức hội nghị CBCC, đại hội CNVC và hội nghị người lao động trong các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp nhà nước, công ty cổ phần, công ty TNHH tăng cả về số lượng lẫn chất lượng. Đặc biệt, hoạt động đối thoại giữa giám đốc và người lao động đã được chú trọng hơn trước. Nhờ đó, người lao động có điều kiện chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp, hợp lực cùng nhau tháo gỡ khó khăn trong sản xuất kinh doanh. Thông qua hoạt động đối thoại, quyền dân chủ của công nhân, lao động được phát huy và tham gia nhiều ý kiến hay, sáng kiến có giá trị, góp phần cùng doanh nghiệp đẩy lùi khó khăn, ổn định và phát triển sản xuất, kinh doanh, góp phần tăng trưởng kinh tế, ổn định chính trị-xã hội, đảm bảo việc làm và thu nhập cho người lao động.

Công nhân Điện lực Quảng Trị kiểm tra trạm biến áp. Ảnh: Võ Quyết

Theo báo cáo của LĐLĐ tỉnh về kết quả tổ chức đại hội CNVC, hội nghị CBCC và hội nghị người lao động năm 2009 cho thấy, đã có 898 cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp xây dựng và ban hành quy chế thực hiện dân chủ cơ sở, đạt tỷ lệ 87%. Có cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đã xây dựng và ban hành được bộ quy chế gồm nhiều loại quy chế khác nhau. Nhờ đó, nhiều cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đã có sự đổi mới mạnh mẽ trong công tác điều hành, quản lý, đảm bảo tính dân chủ, công khai, gọn nhẹ và tiết kiệm hơn, trách nhiệm rõ ràng hơn...Riêng về việc tổ chức hội nghị CBCC không chỉ được thực hiện ở các cơ quan cấp trên mà đã được chủ động triển khai tới cả các cơ quan xã, phường, thị trấn (mặc dù chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể của Nhà nước). Nội dung hội nghị CBCC đã tập trung đánh giá kết quả hoạt động của cơ quan, đơn vị, thực hiện các chế độ chính sách với cán bộ, công chức, viên chức và người lao động; bàn biện pháp thực hiện kế hoạch công tác, cải thiện điều kiện làm việc và chăm lo đời sống cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động; hoàn thiện nội quy, quy chế của cơ quan để phù hợp với các quy định mới của Nhà nước đối với hoạt động của cơ quan, đơn vị; đồng thời, hội nghị cũng đã hướng mạnh vào các biện pháp cải cách thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ quan, đơn vị... Về tổ chức đại hội CNVC trong các doanh nghiệp nhà nước, toàn tỉnh có 23 đơn vị tổ chức, đạt tỷ lệ 100%. Nhìn chung, các đơn vị đã tổ chức đại hội đúng quy trình, thời gian và nội dung theo quy định. Thông qua đại hội CNVC, người lao động được tham gia thảo luận, đóng góp nhiều ý kiến vào phương án, kế hoạch sản xuất, kinh doanh; tham gia xây dựng hoặc bổ sung, sửa đổi nội dung thỏa ước lao động tập thể, nội quy lao động; hoàn thiện quy chế nội bộ, nhất là quy chế về tiền lương, thưởng để tạo động lực mới, giúp người lao động gắn bó với doanh nghiệp... Trong quá trình tổ chức đại hội CNVC, nhiều đơn vị đã có sự chuẩn bị kỹ càng, chu đáo, có sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa công đoàn với chuyên môn, nhờ đó chất lượng đại hội được đánh giá cao, tiêu biểu như Điện lực Quảng Trị, Công ty TNHH một thành viên môi trường và đô thị Đông Hà, Công ty TNHH một thành viên Lâm nghiệp Đường 9, Bảo Việt Quảng Trị... Ở các công ty cổ phần, công ty TNHH được thành lập và hoạt động theo Luật Doanh nghiệp, việc tổ chức hội nghị người lao động so với những năm trước đây cũng đã có sự chuyển biến nhất định. Qua số liệu của năm 2009 cho thấy, đã có 42/72 doanh nghiệp (đã thành lập tổ chức công đoàn) tổ chức hội nghị người lao động, đạt tỷ lệ 56%. Nhìn chung, ở các đơn vị chuyển đổi từ công ty nhà nước sang công ty cổ phần, việc tổ chức hội nghị người lao động đảm bảo về thời gian, quy trình và chất lượng. Nội dung hội nghị người lao động đã tập trung bàn biện pháp duy trì sản xuất, kinh doanh; xây dựng quy chế tiền lương, nội quy lao động, ký Thỏa ước lao động tập thể; kiểm điểm việc thực hiện chính sách đối với người lao động; giám đốc đối thoại với người lao động nhằm chia sẻ tình hình khó khăn trong sản xuất kinh doanh và bàn biện pháp giải quyết thực hiện chính sách cho người lao động, tiêu biểu như Công ty Cổ phần Gạch ngói Quảng Trị, Công ty Cổ phần Thiên Tân... Tuy nhiên, ở các đơn vị không phải từ doanh nghiệp nhà nước chuyển sang công ty cổ phần, việc tổ chức hội nghị người lao động phần lớn chưa đảm bảo quy trình và tiến độ thời gian theo quy định. Một số nơi việc tổ chức hội nghị còn mang tính hình thức, đối phó; nội dung hội nghị còn sơ sài, chưa bám sát các quy định pháp luật hiện hành và yêu cầu thực tế nên hiệu quả còn thấp; thậm chí, nhiều công ty TNHH không tổ chức hội nghị người lao động... Từ thực tế trên cho thấy, việc thực hiện quy chế dân chủ (QCDC) ở cơ sở bên cạnh những mặt tích cực, ưu điểm, vẫn còn không ít vấn đề hạn chế cần phải khắc phục. Một trong những hạn chế đáng lưu ý là việc thực hiện QCDC ở không ít cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp phần lớn còn rập khuôn theo quy định của pháp luật, chưa cụ thể hóa vào thực tế của đơn vị, doanh nghiệp mình. Vấn đề công khai tài chính, bỏ phiếu thăm dò tín nhiệm cán bộ lãnh đạo, quản lý điều hành ít được quan tâm chỉ đạo thực hiện. Việc chỉ đạo xây dựng và thực hiện QCDC theo Nghị định 87/2007/NĐ-CP còn nhiều bất cập, chưa được triển khai diện rộng. Riêng ở các công ty cổ phần, công ty TNHH được thành lập, hoạt động theo Luật Doanh nghiệp, tồn tại phổ biến nhất là thời điểm tổ chức hội nghị chưa đúng quy định, thường kết hợp hội nghị người lao động với đại hội đồng cổ đông hoặc hội nghị tổng kết cuối năm. Nhiều doanh nghiệp tổ chức rất muộn, thường là sau đại hội cổ đông. Không ít doanh nghiệp không tổ chức được, do chủ doanh nghiệp chưa được phổ biến đầy đủ quy định của pháp luật; công đoàn chưa được thành lập hoặc mới thành lập, còn thiếu thông tin và kinh nghiệm nên chưa chủ động tham gia với chủ doanh nghiệp tổ chức hội nghị người lao động... Một vấn đề tồn tại khác làm ảnh hưởng đến hiệu quả thực hiện QCDC trong thời gian qua là hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân vẫn còn hạn chế, chưa tương xứng với chức năng, nhiệm vụ được giao. Phần lớn các Ban Thanh tra nhân dân ít triển khai hoạt động thường xuyên mà chỉ hoạt động theo vụ việc. Tính chủ động của Ban Thanh tra nhân dân còn thấp do các thành viên đều hoạt động kiêm nhiệm, thời gian dành cho hoạt động của Ban Thanh tra rất ít nên hiệu quả không cao. Thực trạng đó đòi hỏi các cơ quan có thẩm quyền cần tiếp tục nghiên cứu, cải tiến, đề ra những chính sách và biện pháp phù hợp để việc triển khai thực hiện QCDC ở cơ sở đạt kết quả tốt hơn. T.H