Để công đoàn xứng đáng là tổ chức đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho người lao động(*)

(QT) - Ngày 25/5/2012, Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường để thảo luận về Luật Công đoàn sửa đổi. Đồng chí HÀ SỸ ĐỒNG, TUV, Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị tham gia ý kiến như sau: Xuất phát từ vai trò, vị trí, tính chất của Công đoàn Việt Nam là tổ chức chính trị- xã hội rộng lớn của giai cấp công nhân- giai cấp lãnh đạo sự nghiệp cách mạng thông qua đội tiền phong là Đảng Cộng sản Việt Nam. Công đoàn không chỉ là tổ chức có chức năng đại diện, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của người lao động, mà còn đồng thời cùng với cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng, đóng góp quan trọng vào quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Đồng chí Hà Sỹ Đồng phát biểu tại phiên họp - Ảnh: TL

Vì vậy, cần phải kiên định quan điểm của Đảng và lập trường của giai cấp công nhân, kế thừa khái niệm công đoàn hiện hành và khẳng định công đoàn là tổ chức đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền lợi và lợi ích hợp pháp chính đáng cho người lao động, tuyệt đối chống lại tư tưởng đa nguyên công đoàn, đa đại diện chia rẽ giai cấp công nhân Việt Nam. Do đó, tôi hoàn toàn đồng tình với dự thảo tại Điều 1. Về quyền gia nhập và hoạt động của người lao động và người nước ngoài (Điều 5): Đây là vấn đề mới, nhất là khi đất nước ta đang mở cửa thu hút đầu tư nước ngoài và hội nhập vào kinh tế thế giới, đến nay đã có hàng chục ngàn người là chuyên gia, lao động kỹ thuật và lao động phổ thông đang làm việc tại các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài ở Việt Nam hoặc đang làm việc tại các doanh nghiệp của Việt Nam. Và trong thực tế, quan hệ lao động giữa người lao động là người nước ngoài với người sử dụng lao động cũng bắt đầu có những phát sinh mâu thuẫn. Suy cho cùng họ đều là những người lao động làm thuê. Họ cũng rất cần tổ chức công đoàn bảo vệ các quyền lợi hợp pháp của họ theo đúng quy định của luật pháp. Đây là một nhu cầu thực tế, do đó tôi tán thành việc xem xét kết nạp người lao động là người nước ngoài đang sinh sống hợp pháp ở Việt Nam, đang lao động tại các doanh nghiệp có tổ chức công đoàn và họ tự nguyện xin được gia nhập vào tổ chức công đoàn Việt Nam. Điều này chẳng những phù hợp với truyền thống nhân văn của dân tộc Việt Nam chúng ta luôn bảo vệ, che chở cho người yếu thế mà còn phù hợp với chủ trương của Liên hiệp Công đoàn thế giới. Nếu những người lao động nước ngoài gia nhập vào tổ chức công đoàn Việt Nam thì chúng ta lại có điều kiện để tuyên truyền, phổ biến chủ trương, chính sách, đường lối của Đảng ta và động viên họ, tổ chức họ vào các phong trào thi đua phục vụ cho sự phát triển kinh tế- xã hội nước ta, điều đó hoàn toàn có lợi cho ta. Do đó tôi tán thành với phương án 2 của dự thảo. Tuy nhiên, đối với Khoản 2, Điều 5 Dự thảo Luật quy định: “...những cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp mới thành lập chưa có tổ chức công đoàn thì chậm nhất sau sáu tháng kể từ ngày bắt đầu hoạt động, công đoàn cấp trên cơ sở có quyền và trách nhiệm thành lập công đoàn cơ sở hoặc chỉ định ban chấp hành công đoàn lâm thời”, tôi có kiến nghị như sau: Một là: Mâu thuẫn với Khoản 1, Điều 6 của Dự thảo Luật Công đoàn: “Tổ chức công đoàn cơ sở... được thành lập, hoạt động, giải thể hoặc chấm dứt hoạt động trên cơ sở tự nguyện của người lao động”. Như vậy tổ chức công đoàn cơ sở có thể thành lập hoặc không theo tự nguyện của người lao động, không phụ thuộc vào ý muốn của công đoàn cấp trên. Hai là: Tổ chức công đoàn cơ sở là một bộ phận trong cơ cấu tổ chức và tất yếu phát sinh những quan hệ nội bộ trong doanh nghiệp. Trong khi đó, Khoản 7, Điều 8 Luật Doanh nghiệp quy định một trong những quyền của doanh nghiệp là “Tự chủ quyết định các công việc kinh doanh và quan hệ nội bộ”. Vì thế, nếu chủ doanh nghiệp chưa đồng ý thì công đoàn cấp trên cơ sở khó thực hiện được quyền của mình. Để hỗ trợ doanh nghiệp giảm chi phí sản xuất, giảm bớt các khó khăn, tăng năng lực cạnh tranh, đóng góp ngày càng lớn vào sự nghiệp phát triển kinh tế đất nước, chúng tôi đề nghị: 1. Kinh phí công đoàn do cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp đóng bằng 2% tổng quỹ lương thực trả (hoặc quỹ lương để đóng bảo hiểm xã hội) cho người lao động. 2. Đề nghị sửa đổi những nội dung không thích hợp trong các điều khoản nêu trên và quy định rõ trong Luật Công đoàn về chức năng của công đoàn trong việc chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho người lao động, trách nhiệm của tổ chức công đoàn đối với thành viên của mình và quy định rõ quyền lợi của người lao động khi tham gia tổ chức công đoàn. Đối với Khoản 1 Điều 26 Dự thảo: “Trường hợp hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hết hạn mà người lao động đang trong nhiệm kỳ tham gia ban chấp hành công đoàn cơ sở thì mặc nhiên được tiếp tục thực hiện hợp đồng đến hết nhiệm kỳ; nếu vẫn được tín nhiệm bầu tham gia ban chấp hành công đoàn cơ sở nhiệm kỳ tiếp theo thì được ký kết hợp đồng lao động không xác định thời hạn hoặc hợp đồng lao động xác định thời hạn bằng với thời hạn nhiệm kỳ của ban chấp hành công đoàn cơ sở”. Quy định này trái với Khoản 1 Điều 7 Luật Lao động về quyền và nghĩa vụ cơ bản của người sử dụng lao động: “Người sử dụng lao động có quyền tuyển chọn lao động, bố trí, điều hành lao động theo nhu cầu sản xuất kinh doanh...”. Nếu người lao động không đáp ứng yêu cầu công việc, thì dù tham gia ban chấp hành công đoàn, người sử dụng lao động vẫn có quyền chấm dứt hợp đồng lao động. Khi đó, chỉ có thể sử dụng nguồn tài chính từ công đoàn cấp trên để trả lương cho người lao động cho đến hết nhiệm kỳ. ............................................ * Đầu đề do Tòa soạn đặt