Đại đội Lê Hồng Phong, đơn vị kiểu mẫu của Liên khu IV

(QT) - Đại đội Lê Hồng Phong được thành lập vào tháng 12/1947, là “đội tiền phong của đoàn quân du kích” tỉnh Quảng Trị. Trong kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, đại đội đã cùng quân và dân Trị - Thiên chiến đấu ngoan cường, dũng cảm, lập nhiều chiến công đặc biệt xuất sắc, xứng đáng với danh hiệu cao quý do Chủ tịch Hồ Chí Minh trao tặng: “Đơn vị kiểu mẫu của Liên khu IV”.

Chiến sĩ trẻ LLVT Quảng Trị hăng say huấn luyện trên thao trường, bãi tập. Ảnh: KIM QUY

Trận chiến đấu đầu tiên sau khi thành lập, từ ngày 13- 25/3/1948, Đại đội Lê Hồng Phong phối hợp với một bộ phận quân chủ lực Trung đoàn 95 cùng đồng bào các dân tộc và lực lượng trên địa bàn đánh bại cuộc hành quân càn quét quy mô lớn của quân Pháp vào chiến khu Ba Lòng, tiêu diệt nhiều sinh lực địch, tạo nên niềm tin lớn trong nhân dân toàn tỉnh. Từ chiến khu Ba Lòng, Đại đội Lê Hồng Phong xuất quân đánh địch trên các tuyến đường 9, Quốc lộ 1. Trận đánh địch trên Quốc lộ 1 ở Cầu Trắng - Lai Phước, đơn vị đã bí mật mai phục, bất ngờ nổ súng diệt một trung đội địch, bắt sống 10 tên, thu 40 súng các loại. Một trận đánh khác diễn ra tại Km 16, đường 9, đại đội phối hợp với một bộ phận của Trung đoàn 95 phục kích đoàn xe quân sự của địch, diệt nhiều xe và 25 tên địch, thu 30 súng.

Đêm 20/3/1949, lực lượng vũ trang Quảng Trị tổ chức trận tập kích lớn vào Đông Hà. Đại đội Lê Hồng Phong đánh sập cầu Lai Phước, Ái Tử, cắt đứt Quốc lộ 1, hoàn thành nhiệm vụ chốt chặn địch. Ngày 17/8/1949, đại đội cấp tốc chuyển quân về Ưu Điềm, Phong Điền phối hợp với Trung đoàn 95 chống địch càn quét về vùng đồng bằng tiếp giáp hai tỉnh Thừa Thiên - Quảng Trị, bắt sống 3 tên sĩ quan Pháp, trong đó có tên thiếu tá Đờ Quăng tơ (De Cointé ) chỉ huy cuộc hành quân càn quét, góp phần nhanh chóng kết thúc thắng lợi trận đánh.

Năm 1951, Đại đội 1 (tên gọi khác của Đại đội Lê Hồng Phong) ở trong đội hình Tiểu đoàn 230 có nhiều trận đánh xuất sắc trong đó có trận diệt gọn hai vị trí địch ở Gio Linh và Vạn Kim bắt 90 tên, thu 90 súng, 4 súng cối, 200 lựu đạn, 200 gánh bạc (bạc nén, bạc đồng), 30 tấn thóc, 3 tấn hạt tiêu. Những chiến công của đại đội đã góp phần cùng toàn quân, toàn dân đánh thắng thực dân Pháp xâm lược.

Thực hiện Hiệp định Giơ- ne-vơ, năm 1954, Đại đội Lê Hồng Phong tập kết ra Bắc, trên đường ra đến Nghệ An thì được lệnh dừng chân, được biên chế cùng với một số đơn vị khác hình thành Trung đoàn 271, Quân khu 4. Sau đó, cán bộ, chiến sĩ đại đội trở lại khu vực Vĩnh Linh trong đội hình Trung đoàn 270 - Trung đoàn bảo vệ giới tuyến. Tại Vĩnh Linh, đơn vị đóng quân tại xã Vĩnh Hòa, nằm tiếp giáp khu phi quân sự. Phát huy truyền thống, cán bộ, chiến sĩ Đại đội Lê Hồng Phong luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, cùng quân và dân Đặc khu Vĩnh Linh bảo vệ vững chắc đầu cầu giới tuyến.

Từ tháng 6/1966 đến tháng 6/ 1969, Đại đội Lê Hồng Phong được giao nhiệm vụ tham gia chiến đấu ở địa bàn hai huyện Gio Linh, Cam Lộ, trên đường 9. Tiếp nối những chiến công, đại đội đã anh dũng, kiên cường vượt qua mọi khó khăn, ác liệt, chiến đấu giành nhiều thắng lợi. Tính chung đại đội đã đánh 27 trận lớn và hàng trăm trận nhỏ, diệt 1.411 tên địch, diệt 20 xe tăng, bắn rơi 1 máy bay, thu nhiều vũ khí và phương tiện chiến tranh. Tiêu biểu là chiến công ngày 19/7/ 1966, đại đội phối hợp với du kích xã Gio Lễ, Gio Linh thọc sâu đánh vào tiểu đoàn thủy quân lục chiến ngụy có biệt danh “Trâu điên” đóng quân dã ngoại tại xóm Rú, thôn Hà Thượng, tiêu diệt 70 tên, buộc cả tiểu đoàn địch phải tháo chạy.

Đại đội Lê Hồng Phong được lãnh đạo Đảng, Nhà nước hết sức quan tâm, thường xuyên động viên, khen thưởng. Cuối năm 1948, đại đội được Bác Hồ gửi tặng bức tranh chân dung của Người với dòng chữ: “Bộ đội Lê Hồng Phong phải xứng đáng là kiểu mẫu của Liên khu IV”. Tháng 5/1964, đơn vị được đón Thủ tướng Phạm Văn Đồng đến thăm và chuyển lời thăm hỏi của Bác Hồ đến cán bộ, chiến sĩ đại đội. Đại đội được công nhận là đơn vị xuất sắc toàn diện “Chiến đấu giỏi, xây dựng tốt” năm 1963, dẫn đầu phong trào “Ba nhất” toàn quân, được tặng thưởng 1 Huân chương Chiến công hạng Nhất, 4 Huân chương Chiến công giải phóng hạng Nhì, 3 lần được tặng danh hiệu “Đơn vị anh dũng diệt Mỹ”, 2 lần được tặng danh hiệu “Đơn vị Quyết thắng”, 100% cán bộ, chiến sĩ được khen thưởng. Ngày 22/12/1969, Đại đội Lê Hồng Phong được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Khởi Nam