Cuộc chất vấn giữa đồng tiền và lương tâm

(TNO) - Trong số những bộ phim được trình chiếu tại Liên hoan Phim quốc tế Hà Nội lần thứ hai, Modest Reception , bộ phim của đạo diễn, nhà biên kịch Iran Mani Haghighi, đem đến hương vị lạ.

Bộ phim có thể khiến khán giả bất ngờ ngay từ cách dẫn dắt câu chuyện không đi theo những lối quen của phim truyện, mà mang hơi hướng của một bộ phim ký sự. Kaveh và Leyla - một người đàn ông và một người đàn bà, cùng du hành trên chiếc xe chở đầy tiền đến vùng núi biên giới ở Iran. Họ tự nguyện mang tiền đến cho những người nghèo khó ở vùng đất khắc nghiệt này. Người xem bị kéo vào câu chuyện giả tưởng và dần dần bị lôi vào “trò chơi” kỳ quặc.

“Công việc” cho tiền của Kaveh và Leyla tưởng như rất dễ dàng. Bởi với số tiền lớn của họ, bất cứ ai cũng có thể thay đổi cuộc đời, được sống trong đầy đủ, sung túc. Nhưng liệu có phải ai cũng thích được nhận tiền? Một ông cụ sống trong túp lều rách nát, xập xệ, không chịu nhận tiền dù người ta dùng mọi cách thuyết phục, thậm chí nói dối ông. Một người chủ quán ăn nhất định trả lại túi tiền lớn dù khách hàng cố tình bỏ quên. Trong “trò chơi”, tiền được đưa ra làm “mồi nhử” cho lương tâm. Kẻ hám tiền, kẻ chỉ muốn kiếm tiền với sức lao động của mình, kẻ hài lòng với cuộc sống dù nghèo đói. Những câu chuyện đủ khiến người xem phải ngẫm nghĩ. Nhưng cuộc hành trình nội tâm của Modest Reception không dễ dàng dừng lại ở đây, mà tiếp tục xoáy sâu đến tận gốc rễ của lương tâm, để con người phải lộ rõ những yếu đuối trước cám dỗ quá lớn.

Trường đoạn gần cuối phim tạo nên những xung động mạnh với người xem. Người bố đào hố chôn xác con gái mới một ngày tuổi - đứa con mà ông đã nhiều đêm cầu Thượng đế ban cho. Mọi cố gắng của ông đều vô ích vì mặt đất đã đóng băng, lạnh cứng. Kaveh muốn mua lại cái xác của cô bé để làm việc có ích là cho bầy sói thức ăn. Anh ta đưa ra một số tiền đủ cho cả gia đình ông sống đầy đủ. Người bố chửi rủa Kaveh là kẻ điên rồ. Đến khi Kaveh ném từng bọc tiền vào đống lửa, trạng thái cảm xúc của người xem bị kéo căng đến nghẹt thở, và sau đó là hoang mang, run rẩy khi hình bóng của ông bố cầm những túi tiền nặng trịch dần xa khuất xác cô con gái nhỏ nằm trơ trọi trên tảng đá lạnh ngắt. Phim kết thúc với hình đầy ẩn dụ: Leyla bắn chết con lừa bị thương mà cô đã bỏ tiền mua. Tiền là cách cô dùng để giải thoát cho con vật khỏi đau đớn. Vậy tiền có giúp con người thoát khỏi những khổ đau?

Điều đã tạo nên thành công cho Modest Reception - bộ phim đoạt giải thưởng NETPAC của Liên hoan Phim quốc tế Berlin 2012, không phải là hình ảnh, âm thanh diễn xuất tuyệt vời của diễn viên mà chính là lời thoại, là những cuộc chất vấn giữa đồng tiền và lương tâm. Hương vị lạ đến từ Modest Reception có thể không dễ để thích, nhưng rất đáng để thưởng thức.