Chú trọng tăng cường khả năng tiếng Việt cho trẻ mầm non vùng dân tộc thiểu số

(QT) - Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1008/QĐ-TTg ngày 2/6/2016 phê duyệt đề án “Tăng cường tiếng Việt cho trẻ mầm non, học sinh tiểu học vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2016 - 2020, định hướng đến 2025”, Phòng Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) huyện Đakrông đã đưa nội dung tăng cường tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu số (DTTS) vào là một trong những nhiệm vụ trọng tâm hằng năm của giáo dục mầm non. Đến nay, sau 3 năm triển khai thực hiện, việc dạy tiếng Việt cho trẻ em mầm non vùng DTTS trên địa bàn huyện Đakrông đã đạt được những kết quả đáng khích lệ.

Một trong những hoạt động tăng cường khả năng tiếng Việt cho trẻ mầm non vùng DTTS. Ảnh: L.A

Phó Hiệu trưởng Trường Mầm non số 1 Đakrông Lưu Thị Hồng Thắm cho biết, Trường Mầm non số 1 Đakrông có 100% học sinh mầm non là người dân tộc Vân Kiều, do vậy ngay từ những ngày đầu đến lớp, các em giao tiếp với nhau chủ yếu bằng tiếng mẹ đẻ, khả năng sử dụng tiếng Việt cơ bản là rất hạn chế. Nhằm nâng cao khả năng tiếng Việt cho các em, nhà trường đã chủ động xây dựng kế hoạch thực hiện đề án “Tăng cường khả năng tiếng Việt cho trẻ mầm non vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2017 - 2020, định hướng đến năm 2025” phù hợp với tình hình thực tế của nhà trường và địa phương. Cụ thể, bên cạnh việc làm tốt công tác tham mưu với cấp trên trong việc hỗ trợ kinh phí để tu sửa lớp học, xây dựng sân chơi, mô hình học cụ, xây dựng môi trường, cảnh quan, đặc biệt là môi trường tiếng Việt nhằm thu hút trẻ đến trường, nhà trường còn chủ động cung cấp trang thiết bị, tài liệu cho giáo viên; khuyến khích giáo viên tăng cường việc tự làm đồ dùng, đồ chơi nhằm đảm bảo các điều kiện để tăng cường khả năng tiếng Việt cho trẻ.

Song song với đó, nhà trường tăng cường công tác bồi dưỡng đội ngũ dạy tiếng Việt bằng cách cho giáo viên tham gia học tiếng Bru - Vân Kiều, đảm bảo cho giáo viên biết tiếng mẹ đẻ của trẻ để giao tiếp và tổ chức các hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ. Tổ chức các chuyên đề tăng cường tiếng Việt cho trẻ vùng DTTS, các buổi sinh hoạt chuyên môn, bồi dưỡng kiến thức tăng cường tiếng Việt cho trẻ để giáo viên tham gia dự giờ nhằm chia sẻ kinh nghiệm. Thường xuyên tập nói, tập đọc cho trẻ mọi lúc mọi nơi, chú trọng lồng ghép các nội dung giáo dục đạo đức, lối sống, đưa các trò chơi dân gian vào trường học nhằm khơi dậy nét đẹp truyền thống, thu hút sự quan tâm của các bậc phụ huynh và cộng đồng. “Nhằm bổ trợ cho nhau trong công tác dạy học và tăng cường tiếng Việt cho trẻ, nhà trường còn bố trí, sắp xếp giáo viên theo hướng một lớp một giáo viên người Kinh và một giáo viên người DTTS để thuận lợi trong việc giao tiếp, tổ chức các hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ”, cô Thắm chia sẻ.

Còn tại Trường Mầm non số 2 Đakrông, xã Đakrông, để đảm bảo cho khả năng sử dụng tiếng Việt của trẻ nhà trường đã tăng cường trang thiết bị, đồ chơi, đồ dùng dạy học nhằm xây dựng môi trường tiếng Việt cho trẻ. Phó Hiệu trưởng Trường Mầm non số 2 Đakrông Nguyễn Thị Diệp cho biết, với việc 100% trẻ là người dân tộc Vân Kiều, khi mới đến trường khả năng nói tiếng Việt của các em còn rất nhiều hạn chế. Trước thực tế đó, nhà trường và tổ chuyên môn đã xây dựng kế hoạch tăng cường tiếng Việt cho các em. Linh hoạt, sáng tạo, thiết kế môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm; tạo điều kiện cho trẻ nhận biết, giao tiếp và phát âm tiếng Việt ở mọi lúc, mọi nơi bằng cách gắn chữ lên các thiết bị đồ dùng học tập, các loại cây, đồ chơi, tạo ra các không gian cho trẻ giao lưu trao đổi với cô, với bạn cùng nhau bằng tiếng Việt.

Theo cô Diệp, hầu hết trẻ khi vào nhập học đều chưa biết hoặc chưa nói thạo tiếng Việt. Do vậy, nhà trường xác định cùng với việc bổ sung, tăng cường thiết bị dạy học, thì việc tổ chức linh hoạt các chương trình dạy học là cách cho trẻ tiếp cận tiếng Việt một cách thích hợp và gần gũi nhất. Thông qua các trò chơi tập thể, các buổi sinh hoạt ngoài trời đã giúp các em tăng cường kĩ năng nghe nói, giao tiếp và hiểu tiếng Việt. Xây dựng môi trường bên ngoài, môi trường thiên nhiên từ những nguyên vật liệu sẵn có và các dụng cụ đồ dùng của đồng bào dân tộc Vân Kiều để cho trẻ được khám phá về vốn từ tiếng Việt.

Ngoài ra, nhà trường còn khuyến khích phụ huynh thường xuyên sử dụng tiếng Việt khi giao tiếp ở nhà để tăng cường vốn từ cho các em. “Quan điểm chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà trường là khi dạy trẻ học tiếng Việt giáo viên phải luôn linh hoạt trong mọi tình huống, rèn cho trẻ tự tin trong giao tiếp bằng tiếng Việt. Tạo cho các nhóm, lớp có nhiều cơ hội học tập và được hoạt động trong môi trường tiếng Việt như tổ chức các trò chơi ngôn ngữ, các hoạt động giáo dục có tăng cường sự giao lưu, giao tiếp bằng tiếng Việt giữa trẻ với trẻ, giữa trẻ với cô giáo và những người xung quanh. Đặc biệt, các đồ dùng, đồ chơi trong lớp đều được dán kí hiệu bằng tiếng Việt. Với cách làm trên, sau 3 năm triển khai, đến nay 60% trẻ đi học năm đầu tiên, 80% trẻ 3 - 4 tuổi, 90% trẻ 5 tuổi sử dụng thành thạo tiếng Việt. Qua đó chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ trước khi bước vào lớp 1”, cô Diệp khẳng định.

Theo đánh giá của Phòng GD& ĐT huyện Đakrông, sau 3 năm thực hiện đề án “Tăng cường tiếng Việt cho trẻ mầm non, học sinh tiểu học vùng DTTS giai đoạn 2016 - 2020, định hướng đến 2025”, đến nay 100% trường mầm non có trẻ DTTS đã lồng ghép các nội dung của đề án vào trong chương trình dạy học và điều chỉnh kế hoạch dạy học phù hợp với tình hình thực tế của địa phương. Qua khảo sát, hầu hết trẻ mầm non người DTTS trên địa bàn huyện hiện nay được trang bị những kĩ năng cơ bản trong việc sử dụng tiếng Việt theo nội dung chương trình giáo dục mầm non; trẻ phát âm các chữ cái tương đối rõ ràng và chính xác; biết sử dụng từ ngữ tiếng Việt để giao tiếp với cô và khi cô yêu cầu, đặt câu hỏi; vốn từ của trẻ phát triển khá tốt, góp phần vào việc chuẩn bị tâm thế sẵn sàng vào lớp 1 đối với trẻ 5 tuổi, giúp trẻ tham gia học tập tốt hơn sau này.

Trưởng phòng GD&ĐT huyện Đakrông Nguyễn Sỹ Huấn cho biết, để thực hiện tốt đề án, bên cạnh ngân sách nhà nước, Phòng GD&ĐT còn vận động sự hỗ trợ của các tổ chức phi chính phủ trong việc tổ chức tập huấn cho cán bộ giáo viên về nội dung phương pháp tăng cường tiếng Việt cho trẻ vùng DTTS, phương pháp dạy tiếng Việt như ngôn ngữ thứ 2 giúp cho giáo viên thuận lợi trong tổ chức hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ; mua sắm các học liệu như vở làm quen chữ viết cho trẻ, sáp màu, truyện tranh, các nguyên vật liệu để tạo cho trẻ cơ hội học tiếng Việt tốt hơn.

Tạo điều kiện tổ chức các lớp bồi dưỡng tiếng Bru - Vân Kiều cho đội ngũ cán bộ, giáo viên, giúp giáo viên thuận lợi trong quá trình làm việc với trẻ. Tổ chức các hoạt động bồi dưỡng thông qua sinh hoạt chuyên môn, chuyên đề, dự giờ chia sẻ kinh nghiệm về nội dung tăng cường tiếng Việt cho trẻ. Xây dựng môi trường tiếng Việt phong phú, đa dạng gần gũi với trẻ, tạo các góc sách, thư viện để trẻ có cơ hội phát triển tiếng Việt. Cũng từ việc thực hiện đề án, giáo viên đã chú trọng xây dựng môi trường giao tiếp tiếng Việt, cho trẻ tập nói tiếng Việt trong các hoạt động phát triển ngôn ngữ và lồng ghép tích hợp ở mọi lúc, mọi nơi.

Theo ông Huấn, việc tổ chức thực hiện tốt Quyết định số 1008/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường tiếng Việt cho trẻ mầm non, học sinh tiểu học vùng đồng bào DTTS trên địa bàn huyện Đakrông trong thời gian qua có ý nghĩa vô cùng quan trọng, giúp trẻ có được vốn tiếng Việt phong phú, tự tin hơn khi giao tiếp với bạn bè, thầy cô bằng tiếng Việt. Từ đó giúp cho các em có một hành trang tốt, một tâm thế sẵn sàng chuẩn bị bước vào bậc tiểu học và các bậc học cao hơn.

Thời gian tới Phòng GD&ĐT tiếp tục đẩy mạnh việc tham mưu với các cấp chính quyền, vận động sự hỗ trợ của các chương trình, dự án trên địa bàn trong việc tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, tài liệu, học liệu phục vụ dạy, học tiếng Việt cho trẻ vùng DTTS. Động viên, khuyến khích phụ huynh tăng cường kĩ năng giao tiếp bằng tiếng Việt phổ thông cho trẻ tại gia đình thông qua các hoạt động như chơi với trẻ, đọc truyện thiếu nhi cho trẻ nghe, tổ chức các hoạt động tập thể tại cộng đồng. Tiếp tục thực hiện bồi dưỡng tiếng DTTS cho giáo viên người Kinh, tạo điều kiện cho giáo viên thực hiện công tác tăng cường tiếng Việt được tốt hơn. Vận dụng phương pháp giảng dạy linh hoạt phù hợp với đối tượng vùng miền, lựa chọn nội dung đảm bảo chương trình nhưng phù hợp với khả năng của trẻ.

Sắp xếp bố trí đội ngũ giáo viên phù hợp, đảm bảo để tổ chức chăm sóc dạy học tại trường mầm non. “Hiện nay, ngôn ngữ sử dụng trong hệ thống giáo dục của nước ta là tiếng Việt. Do vậy, việc tăng cường tiếng Việt cho trẻ mầm non vùng DTTS có ý nghĩa vô cùng quan trọng, bảo đảm cho các em có kĩ năng cơ bản trong việc sử dụng tiếng Việt, tạo tiền đề cho việc học tập, lĩnh hội kiến thức của cấp học tiếp theo và là “chìa khóa” để nâng cao chất lượng giáo dục tại huyện miền núi Đakrông”, ông Huấn nhấn mạnh.

Lê An